Tehrik-i Taliban Pakistan (TTP), Pakistan’ın Afganistan sınırında bulunan Pakistan yönetimine muhalif olan militan grupların şemsiye organizasyonu olarak bilinmektedir. Özellikle son yıllardaki saldırılarıyla dikkat çeken grup, İslamabad yönetiminin karşılaştığı güvenlik sorunları arasında önemli bir yer teşkil etmektedir. TTP ve İslamabad yönetimi arasında 2022 yılının Haziran ayında başlayan ateşkes süreci, aynı yılın Kasım ayında TTP tarafından bozulmuş ve örgüt yeniden saldırılara başlamıştır.
24 Aralık 2022 tarihinde İslamabad’da meydana gelen intihar saldırısı, Şahbaz Şerif yönetimindeki ülkenin TTP sorunuyla karşı karşıya kalmaya devam edeceğinin önemli bir göstergesidir. Bir askerin hayatını kaybettiği iki askerin ise yaralandığı saldırıyı TTP üstlenmiştir.[1] Ülkenin başkentinde gerçekleşen intihar saldırısı; TTP’nin ateşkes sürecini lehine olacak şekilde değerlendirdiğini göstermesi bakımından mühimdir. Aynı zamanda grubun uzun yıllardır başkentte gerçekleştirdiği ilk saldırı olması bakımından büyük önem taşımaktadır.
14 Aralık 2007 tarihinde kurulan TTP, İslamabad’ın FATA olarak bilinen Federal Olarak Yönetilen Kabile Bölgeleri ile Hayber Paktunhva eyaletindeki nüfuzuna engel olmak istemektedir. Örgütün oluşum yıllarındaki amaçları arasında Pakistan genelinde şeriatın uygulanması, İslami bir halifeliğin kurulması ve Koalisyon birliklerinin Afganistan’dan çıkması yer almaktaydı.[2]
2018 yılı itibarıyla terör örgütü TTP içinde saldırı yönteminde değişime gidildği gözlenmiştir. Wali Mehsud’un liderliği sırasında sivillere yönelik saldırılar azaltılmış, daha çok hükümete ve orduya yönelik saldırılara odaklanılmıştır.2020 yılında TTP, 14 ölümle sonuçlanan ve sivilleri hedef alan 16 saldırıyı üstlenmiştir. 10 Temmuz 2018 tarihinde Peşaver’deki seçim kampanyası toplantısına düzenlenen ve aralarında 23 kişinin ölümüne neden olan saldırıdan 2020 yılının Nisan ayına kadar olan döneme kadar grup tarafından üstlenilen ve gerçekleştirilen çift haneli bir ölümlü intihar saldırısı olmamıştır.[3]
Pakistan Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne (PIPS) göre, 2021 yılında Pakistan’da 207 terör saldırısı gerçekleşmiştir. Saldırılarda 2020 yılına göre %42’lik artış yaşanmış ve bunlar 335 can kaybıyla sonuçlanmıştır. PIPS, yalnızca TTP’nin 87 saldırıdan sorumlu olduğunu ve 2021 yılında bir önceki yıla kıyasla %84’lük bir artış yaşanarak, 282 saldırı gerçekleştirildiğini belirtmiştir.
Söz konusu saldırılarda 500’den fazla kolluk kuvvetinin hayatını kaybettiği ifade edilmiştir.[4] 2020 yılında üstlenilen saldırı sayısı ise 149’dur. Örgüt tarafından yapılan bir açıklamada ise 2022 yılının Ocak ayında 42 saldırı düzenlendiği ve askerler ve polisler de dahil olmak üzere 48 güvenlik mensubunun öldürüldüğü iddia edilmiştir.[5]
2020 senesinden itibaren saldırılarda güvenlik güçlerini daha fazla hedef alan bir TTP söz konusudur. Bununla bağlantılı olarak çatışma ve operasyonlar da şekillenecektir. İlerleyen dönemlerde TTP-İslamabad çatışmalarıyla daha fazla karşılaşılabilir.
Gerçekleşen son saldırının niteliği de birtakım mesajlar ve ayrıntılar içermektedir. TTP geçmişte de Pakistan’da intihar saldırıları düzenlemiştir. Ancak uzun yıllardır ilk kez ülkenin başkentinde güvenlik güçlerine yönelik bir saldırı gerçekleştirmiştir. Ülkenin başkentinde yaşanan bu hadise, TTP’yi yeni saldırılar için daha cesur kılacaktır. Aynı zamanda İslamabad yönetiminin baskı altına alınmasına etki edeceği de söylenebilir.
Ateşkes süreci, TTP’ye toparlanmak ve yeni saldırılar düzenlemek için güç toplama imkanı sağlamış gibidir. Ateşkes sürecinde İslamabad’ın anlaşmanın bir parçası olarak TTP unsurlarının Afganistan’dan Pakistan’a dönmesine izin vermiş olabileceğine dair yorumlar yapılmaktadır. Örgütün ateşkesten tek taraflı olarak çekilmesi silah bırakmayı aslında hiç düşünmediğini de gösteren bir faktör olarak görülmektedir.[6] Dolayısıyla bu saldırılara da ateşkes sürecinin zemin hazırlamış olma ihtimali değerlendirmeye değerdir. Bölgesel gelişmeler doğrultusunda hareket edilerek saldırıların ivmesinin belirlendiği de söylenebilir.
Ateşkesin TTP tarafından askıya alınmasının ardından grubun Pakistan Hükümeti üzerindeki baskıları yeniden artmaya başlamıştır. Ülke güvenliği kapsamında daha fazla önlemin alınacağı ve karşı operasyonların yapılacağı süreçlere yeniden girildiği söylenebilir. Özellikle Genelkurmay Başkanı Asım Munir’in izleyeceği yöntemin de önem taşıdığını söylemek mümkündür. Bu bakımdan karşı operasyonların ne yönde ilerleyeceği mühimdir.
Bu noktada Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Pakistan’ın terörle mücadelesinde İslamabad yönetimine destek verileceği yönündeki açıklamalarının öne çıkması da dikkate değerdir. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, “ABD’nin, yeniden dirilen TTP ile uğraşırken Pakistan’a yardım etmeye hazır olduğunu” belirtmiştir.[7] 2022 yılının Aralık ayı başlarında yapılan bir açıklamayla da Washington’un TTP’yi “Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Teröristler” listesine eklediği duyurulmuştur.[8] Bu destek gösterilerinden hareketle, Pakistan yönetiminin TTP ile mücadelesinde ABD etkisinin artacağı ve operasyonların da bu minvalde düzenleneceği yorumu yapılabilir.
TTP ile mücadele konusunda ABD-Pakistan hattında yaşanacak gelişmeler, Taliban’ın olaya bakışını da şekillendirecektir. Nitekim ateşkes sürecinde arabulucu rolü oynayan Taliban’ın bu konuya nasıl karşılık vereceği de önem taşımaktadır. TTP-İslamabad gelişmelerinin sınır aşan boyuta gelmesi de Kabil’in tutumunu etkileyecektir.
[1] “تحریک طالبان پاکستان مسئولیت حمله انتحاری در اسلامآباد را بر عهده گرفت”, Afintly, https://www.afintl.com/202212231117, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[2] “Tehrik-e Taliban Pakistan”, Counter Terrorism Guide, https://www.dni.gov/nctc/groups/ttp.html,(Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[3] “The Revival of the Pakistani Taliban”, CTC, https://ctc.westpoint.edu/the-revival-of-the-pakistani-taliban, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[4] Madiha Afzal “Pakistan’s Ambivalent Approach toward a Resurgent Tehrik-e-Taliban Pakistan”, Brookings, https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2022/02/11/pakistans-ambivalent-approach-toward-a-resurgent-tehrik-e-taliban-pakistan/, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[5] “The outlawed Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) Claims in a Statement That It Carried out 42 Attacks and Killed 48 Law Enforcement Personnel, Including Soldiers and Policemen, in the Month of January,” Twitter, https://twitter.com/Roohan_Ahmed/status/1488720806779707394?s=20&t=Jm5-eU30MhivgZQmfh04bQ, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[6] “Pakistan Could Take Its Fight Against the TTP to Sanctuaries in Afghanistan”, The Diplomat, https://thediplomat.com/2022/12/pakistan-could-take-its-fight-against-the-ttp-to-sanctuaries-in-afghanistan/, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[7] “US SEEKS STRONG PARTNERSHİP with Pakistan on Counterterrorism”, Dunya News, https://dunyanews.tv/en/Pakistan/683307-US-seeks-strong-partnership-with-Pakistan-on-counterterrorism, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
[8] “US Names Anti-Pakistan Groups ‘Terrorist’ Organizations”, US News, https://www.usnews.com/news/world/articles/2022-12-02/u-s-designates-pakistan-al-qaida-branch-terrorist-groups, (Erişim Tarihi: 24.12.2022).
