Çin’in 1978 yılında Den Şiaoping ile başlattığı dışa açılım politikası,[1] 2000’li yıllarda meyvelerini vermeye başlamıştır. Zira Çin, 2008 yılında başlayan küresel ekonomik krizin[2] ardından 2010 yılında Japonya’yı geçerek[3] ABD’nin ardından dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olmuştur.[4] Çin’in liberalleşme adımları sonucunda ülke ekonomisinin hızla büyümeye başladığı öne sürülebilir. Bu gelişmelerle birlikte Pekin, ilerleyen yıllarda küresel tedarik zincirinin tepesine çıkmıştır.[5]
Çin’in dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olması[6] ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile küresel bir mücadele içerisinde olmasından dolayı daha proaktif ekonomi politikaları izlediği söylenebilir. Bu bağlamda da Kuşak ve Yol Girişimi’nin, Çin’in bahse konu olan politikalarının temel taşını oluşturduğu ileri sürülebilir. Bu girişim, Çin’in küresel ekonomi üzerindeki hedeflerinde çok önemli bir yere sahiptir.
Pekin’in Washington ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) karşı yürüttüğü küresel mücadelenin jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik boyutları bulunmaktadır. Dolayısıyla uluslararası çaptaki gelişmeler, söz konusu projeyi ve Çin’in hedeflerini önemli ölçüde etkilemektedir. Zira 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı,[7] bunun en önemli örneğidir.
Çin’in hedefi, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona ermesi için çabalamak ve Rusya ile Avrupa arasındaki koridorun yeniden işlerlik kazanmasını sağlamaktır. Pekin, mevzubahis savaş sebebiyle Orta Koridor’a binen yükü azaltmayı amaçlamaktadır. Çünkü bu savaşın ardından Rusya vasıtasıyla Batı’ya taşınan malların %60’ından fazlası Orta Koridor üzerinden gitmeye başlamıştır.[8]
Bu nedenden dolayı Pekin’in Rusya-Ukrayna Savaşı’na yalnızca politik nüfuzu yönündeki hedefleri değil, aynı zamanda ekonomik çıkarları doğrultusunda da yaklaştığı söylenebilir. Bundan ötürü Çin, söz konusu savaşın sonlanması noktasında Rusya üzerinde baskı kurmaktadır, denebilir. Pekin’in bu aksiyonunda savaşın ekonomik maliyetini düşürmek ve hatta tamamen ortadan kaldırmak olduğu söylenebilir. Zira Orta Koridor bağlamında ortaya çıkacak risklerin ve maliyetlerin çözülmesini istemektedir. Bahse konu olan çözüm de Rusya ile Avrupa arasındaki koridorun yeniden işler hale getirilmesiyle mümkün olacaktır. Bu durum da Rusya-Ukrayna Savaşı’nda barışın sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir.
Öte yandan Batı, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in istisnai bir biçimde üçüncü dönem görev izni almasının ardından[9] Pekin’in askeri gücünü arttırması ve Tayvan’la birleşme planlarına hız vermesinden endişe duymaktadır. Zira Çin’in askeri gücünün temeli de ekonomik güce dayanmaktadır. Pekin’in ekonomik gücü arttıkça askeri gücüne daha fazla yatırım yapmaktadır. Bu kapsamda Çin, 2023 yılı itibariyle bütçesini %7’den fazla bir oranda arttırma kararı almıştır. Bu da Çin’in toplam bütçesini 230 milyar dolara çıkaracak bir hamledir.[10]
Sonuç olarak Şi’nin üçüncü dönem izni alması, Çin’in ekonomik hedeflerinin birçoğunu gerçekleştirmesine vesile olabilir. Ülke, ekonomik olarak büyüdükçe askeri kapasitesi de hızla gelişmektedir. Bu kapsamda Pekin, bahse konu ekonomik büyümeyi sağlayabilmek için ilk etapta Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlanmasını sağlamaya çalışmaktadır. Bu sayede Orta Koridor üzerindeki yük hafifletilecek ve projedeki tüm koridorlar, yeniden aktif bir şekilde kullanılacaktır.
[1] “China’s Rise Relied on Ties to the West, Which Xi Is Now Loosening”, The New York Times, https://www.nytimes.com/2023/03/23/business/china-xi-jinping-russia-putin.html, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[2] “As PacWest Shares Dive, Are We Seeing the 2008 Financial Crisis All over Again?”, Cable News Network, https://edition.cnn.com/2023/05/11/business/2008-banking-crisis-comparison/index.html, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[3] “China Overtakes Japan as World’s Second-Biggest Economy”, British Broadcasting Corporation News, https://www.bbc.com/news/business-12427321, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[4] “The World’s Largest Economies”, World Data Info, https://www.worlddata.info/largest-economies.php, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[5] “China’s Dominance in Global Supply Chains”, GMF US Org, https://www.gmfus.org/news/chinas-dominance-global-supply-chains, (Erişim Tarihi: 01.06.2023).
[6] Aynı yer.
[7] “Ukraine War: How Russia Took The South – And Then Got Stuck”, British Broadcasting Corporation News, https://www.bbc.com/news/world-europe-64718740, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[8] “The Volume of Cargo On The Trans-Caspian Route Increased 2,5 Times in 2022”, Quotidiano online di Agenzia Nova, https://www.agenzianova.com/en/news/il-volume-delle-merci-sulla-rotta-transcaspica-e-aumentato-di-25-volte-nel-2022/, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[9] “Xi Jinping Secures Unprecedented Third Term As China’s President In Ceremonial Vote”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/2023/03/09/china/china-xi-jinping-president-third-term-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
[10] “China Expands Defense Budget 7.2%, Marking Slight Increase”, Associated Press News, https://apnews.com/article/china-defense-budget-aircraft-carriers-cdac45c8d36a47cffda68be99b7c9ee7, (Erişim Tarihi: 06.06.2023).
