Pekin yönetiminin salgınla mücadele kapsamında aldığı sıfır covid önlemleri, Pekin ve Şanghay başta olmak üzere ülkenin dört bir yanında protesto edilmektedir. 2022 yılının Kasım ayından beri sıfır covid protestoları hızını kesmeden sürmektedir. Bu protestolar, daha sonra farklı talepleri de barındırmaya başlamıştır.
Bu kapsamda Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM), National Defence Üniversitesi Öğretim Görevlisi Umair Khan Pervez’in Çin’deki protestolara ilişkin görüşlerini dikkatinize sunmaktadır.
1. Sizce Çin’de başlayan sıfır covid protestolarının sebebi, sadece salgın kısıtlamaları mıdır; yoksa başka etkenlerden de bahsedilebilir mi?
Çin’deki sıfır covid protestoları, sadece covid kısıtlamalarına yükselen itirazla sınırlı değildir. Elbette başka etkenleri de içinde barındırmaktadır. Ancak bu protestoların Çin’in siyasi sistemine ciddi bir meydan okuma oluşturmadığı görüşündeyim. Çin toplumunda muhalif seslerin artmasının farklı nedenleri olduğunu düşünüyorum. Fakat bunlar, Çin toplumunun çoğunluğunun temsilcileri değiller. Ayrıca son protestolar, kırsal-kentsel bölünmeyi daha belirgin hale getirmektedir. Pekin yönetimi, onlarca yıldır devam eden bu soruna odaklanacaktır. Aynı zamanda Covid-19 salgını Çin’in sağlık altyapısındaki boşlukları ortaya çıkarmıştır. Buradan çıkan sonuçla Pekin, Çin’in sağlık altyapısına daha fazla yatırım yapacaktır.
2.Hatırlanacağı üzere Batı (ABD ve AB), 2019 Hong Kong Protestoları ve 1989 Tiananmen Meydanı Gösterileri’nde büyük tepki göstermişti. Batı’nın bu sefer sessiz kalmasını ve hızlı bir reaksiyon göstermemesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
İlk olarak protestoların ölçeği ve süresi düşünüldüğünde, gösterilerin analiz edilip herhangi bir tepki verilmesi için erkendir. İkinci olarak Batı’daki ülkelerde de bu tür protestolar meydana gelmiştir. Bu yüzden de durum Çin’deki protestolara tepki göstermek adına Batı’ya yeterli sebep sağlamamaktadır. Ayrıca Tiananmen Meydanı ve Hong Kong protestoları, farklı bağlamlara ve daha büyük amaçlara sahipken; son protestolardaki talepler daha sınırlıdır.
3. Pekin yönetimi, kısıtlamaları hafifleteceği yönünde bir açıklama yapmıştır. Protestolardaki talebi karşılamaya yönelik bu adım nasıl okunmalıdır?
Pekin’in salgına karşı duruşunu koruyarak hem yurtiçindeki hem de yurtdışındaki protestocuları yatıştırması için bir hamle yapması gerekiyordu. Bundan dolayı Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, sıfır covid politikasında yumuşamaya yönelmiştir. Halihazırda Şi, Çin’i covid salgınından kurtarma hedefini yeterince vurgulamıştır. Bu yüzden salgın süreciyle ilgili herhangi bir başarısızlık, Şi’nin başarısızlığı olarak adlandırılamayacaktır.
4. Sizce kısıtlamalar hızlı bir şekilde kaldırılacak mı?
Bu noktada şunu belirtmek gerekir: Kısıtlamalar hızlı bir şekilde kaldırılmayacaktır. Çünkü Çin’deki yaşlı nüfusun halen düşük bir yüzdesi aşılanmıştır ve kısıtlamaların kaldırılması, Hong Kong örneğinde görüldüğü gibi enfeksiyonlarda artışa sebep olabilir. Bundan dolayı Pekin yönetimi, kısıtlamaların tamamen kaldırılmasını riskli bulmaktadır. Yani ekonomik yavaşlama, Çin nüfusunun bir kesiminde huzursuzluğun belirmesi ve sıkı önlemlere rağmen virüsün tamamen ortadan kalkmaması, Pekin’deki politika yapıcıları endişelendirmektedir.
Umair Khan Pervez
Umair Pervez Khan, National Defence Üniversitesi’nde öğretim görevlisidir. Khan, İslamabad’da bulunan National Defence Üniversitesi Uluslararası İlişkiler anabilim dalında master derecesini ve Türkiye’de Selçuk Üniversitesi’nde doktora derecesini almıştır. 2016 ve 2017 yılları arasında Khan, Pakistan Senatosu Dış İlişkiler Daimî Komitesi’nde çalışmıştır. Khan’ın çok sayıda bilimsel yayını bulunmaktadır. Ayrıca Khan, farklı ulusal ve uluslararası konferanslarda da konuk olarak yer almıştır. Başlıca çalışma alanları; toplumsal hareketler ve Güney Asya devletlerinin dış politikasıdır.
