Dünya ekonomisi, Covid-19 sonrasında yavaş da olsa bir toparlanma gösterirken; küresel ticaret ve ekonominin ana motorlardan olan Çin’in yıllık büyüme hedeflerine ulaşamayacağı düşünülmektedir. Buna rağmen Çin ekonomisinin rakamların gösterdiği kadar kötü olmadığı ve hatta diğer ülkelerin çoğundan daha iyi bir performans kaydettiği öne sürülmektedir. Hem “Sıfır Covid Politikası”nın etkileri hem ülkenin devasa borcu, emlak balonunun patlaması ve çöken konut piyasasının büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, Çin ekonomisinin toparlanmasına ilişkin beklentiler merak edilmektedir.
Buradan hareketle Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM), Çin’in ekonomik görünümüne ilişkin kısa, orta ve uzun vadeli beklentileri değerlendirmek üzere Londra merkezli Economist Grubu’na ait Economist İstihbarat Birimi’nin (EIU) Küresel Tahmin Direktörü Agathe Demarais’in görüşlerini dikkatlerinize sunmaktadır.
1. Çin’in yıllık ekonomik büyüme hedeflerini yakalayamadığı görülmektedir. Sizce Covid-19 kısıtlamalarının gevşetilmesi, Çin ekonomisi üzerinde kısa ve orta vadede nasıl etki doğuracaktır?
Hala Çin’in dünyanın en büyük ekonomisi olacağına inanıyoruz. Ancak yeni geçiş noktasının 2037 yılı olacağı kanaatindeyiz. Daha önceki tahminlerimizde ise bu geçiş için 2033 senesi öngörülmekteydi. Aşağıda Çin ekonomisine ilişkin tahminlerimizi belirten bir grafik hazırladım.
Yakın zamanda sıfır covid kısıtlamalarının kaldırılması, kısa vadede Çin’in ekonomik görünüme ilişkin beklentilerini yükseltecektir. Daha önce Çin ekonomisinin 2023 yılında %4,7’lik bir büyüme kaydedeceğini varsaymıştık. Ancak artık bu tahmini %5,2’ye revize edeceğiz. 2024 yılı için büyüme tahminlerimizi de bir miktar yukarı yönlü değiştirerek %4.5’ten %4.8’e çıkartacağız. Bununla birlikte Çin’in ekonomik toparlanmasının Batı ekonomilerinden farklı olacağına dikkat çekmek gerekir. Bunun sebebi, çok sayıda mali teşvikin neden olduğu yüksek tasarruf miktarı ve tecritler sırasında sınırlı bir harcama yapan halkın güçlü bir şekilde tüketime yönelecek olmasıdır.
Çin’in 2023 yılındaki toparlanması da kişisel tüketim tarafından yönlendirilecektir. Ancak tüketimin iyileşmesi, kendisine farklı bir yol bulacaktır. Çin’in gelir büyümesi yavaşlarken ve halk Covid-19 konusunda temkinli olmaya devam ederken; tüketim çoğunlukla bastırılmış talepten ve önceki Covid kısıtlamalarına bağlı düşük baz etkilerinden kaynaklanacaktır. Bu, harcama artışının Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gibi Batı ekonomilerinde kaydedilenlere kıyasla daha ılımlı olacağı anlamına gelmektedir. Buna bağlı olarak uluslararası seyahat yeniden başladığında bile Çinli turist akışının salgın öncesi seviyelere gelmesi en az bir yıl alacaktır.
2. Bu büyüme rakamlarıyla Çin’in 2060 yılına kadar dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’yi geçebilmesi mümkün gözükmüyor. Sizin Çin ekonomisiyle ilgili gelecek provizyonunuz nedir?
Uzun vadede değerlendirecek olursak, bizler, Economist İstihbarat Birimi olarak, Çin’in uzun vadedeki zayıf demografik görünümüne rağmen ABD’yle olan Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’daki (GSYİH) açığını büyük ölçüde kapattığını düşünüyoruz. Bununla birlikte Çin nüfusu azalsa da ABD’nin nüfusundan çok daha yüksek kalacaktır. Nüfus dinamikleri ve üretkenlik artışının uzun vadeli büyümenin ana itici güçleri olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu, Çin’in ekonomik üstünlüğüne en azından 2060’lara kadar meydan okunamayacağı anlamına gelir. Hazırladığımız grafikte de görebileceğiniz gibi Hindistan, daha sonra izlenmesi gereken bir ekonomi olabilir. Ancak 40 yıldan sonrası için tahmin yapmak neredeyse imkansızdır.
Agathe Demarais
Agathe Demarais, The Economist Grubu’na bağlı Economist İstihbarat Birimi’nin (EIU) Küresel Tahmin Direktörü’dür. Agathe, ticaret, yaptırımlar, Avrupa meseleleri, Rusya ve Ortadoğu gibi küresel meselelerle özel olarak ilgilenen önde gelen bir isimdir. Gelişmekte olan piyasalardaki kapsamlı diplomatik deneyiminden, derin politika oluşturma bilgisinden ve yatırım bankacılığındaki geçmişinden yararlanarak çeşitli kuruluşların karmaşık gelişmeleri anlamlandırmasına yardımcı olmaktadır. Agathe aynı zamanda yaptırımların küresel dalgalanma etkileri üzerine bir kitap olan Columbia University Press tarafından 2022 yılında yayınlanan “Backfire”ın da yazarıdır Kitap, yaptırımların çokuluslu şirketler, emtia piyasaları ve diplomatik ilişkiler üzerindeki küresel dalgalanma etkilerini vurgulamaktadır. Söz konusu eser, ayrıca yaptırımların Amerikan yarı iletken teknolojisinin Çin’e ihracatı üzerindeki etkisini ve bunların yaptırımların geleceği için ne anlama geldiğini de analiz etmektedir.
