Tarih:

Paylaş:

Özbekistan Cumhurbaşkanı’nın Almanya Ziyareti

Benzer İçerikler

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 20-23 Ocak 2019 tarihleri arasında Almanya’ya ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret aynı zamanda Özbekistan Cumhurbaşkanı’nın 18 yıl aradan sonra Berlin’e düzenlediği ilk ziyaret olması bakımından da önemliydi. Berlin ve Münih’te bulunan Mirziyoyev Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Başbakan Angela Merkel, Meclis Başkanı Wolfgang Schauble ve Alman iş adamlarıyla görüşmeler gerçekleştirdi. Almanların Mirziyoyev’i en üst seviyede karşıladıkları, Almanya’daki Özbek gurbetçilerin de bahsi geçen Cumhurbaşkanı’na karşı sevgi gösterisinde bulundukları belirtilmelidir.

Ziyaret sonucunda ticaret, eğitim, bilim ve yenilikçi teknolojiler alanlarında 9 anlaşma imzalanmıştır. Ayrıca Başbakan Angela Merkel’in Mirziyoyev ile yaptığı görüşmeden sonra “Özbekistan’ın güvenli ortağı olmak istiyoruz.” açıklamasında bulunması dikkate değer bir gelişmedir.[1] Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ise Mirziyoyev’in davetini kabul ederek bahar aylarında Özbekistan’a ziyaret gerçekleştireceğini açıklamıştır. Bu bağlamda Almanya Cumhurbaşkanı’nın Taşkent’e yapacağı ziyaretin, ikili ilişkilerin yeni bir aşamaya yükselmesine sebep olacak önemli bir ziyaret olacağı öngörülmektedir.

Berlin ziyaretinde Mirziyoyev, “Merkezi Asya+Almanya” diyalog formatı oluşturmayı teklif etmiştir.[2] Bu teklif Orta Asya entegrasyonu bağlamında bölge ülkelerinin diğer büyük oyuncularla bu tarz bir formatta işbirliği geliştirmesinin daha faydalı olacağına inandıklarına işaret etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB), Japonya, Güney Kore, Hindistan ile yapılan bu formattaki görüşmeler ilerleyen dönemde diğer ülkelerle de yapılabilecektir. Öte yandan teklifin Mirziyoyev tarafından dile getirilmiş olması, Özbekistan’ın Orta Asya ülkeleri arasındaki birlikteliği pekiştirmek istediği ve bu bağlamda inisiyatif üstlenmeye başladığını ortaya koymaktadır. Taşkent’in son dönemde izlediği aktif dış politika, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ile de daha yakın bir işbirliği hedeflediğini göstermektedir.

Berlin ve Taşkent’in Afganistan sorununda da yakın işbirliği söz konusudur. Bu birlikteliğin ilerleyen dönemde yoğun bir şekilde süreceğini öngörmek mümkündür. Gerek Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) gerek AB gerekse ikili ilişkiler çerçevesinde Berlin ve Taşkent, Afganistan’da istikrarın sağlanması adına ortak hareket etmeye devam edecektir.

Cumhurbaşkanı Mirziyoyev ziyaret çerçevesinde Münih’te Alman iş dünyasının önde gelen şirket yöneticileriyle de görüşmelerde bulunmuştur. Özbekistan’da 30’u tamamı Alman sermayesiyle olmak üzere 110 Alman şirketi faaliyet göstermektedir. Mirziyoyev’in Almanya ziyareti arifesinde 14 Ocak 2019 tarihinde Berlin’de gerçekleştirilen Almanya-Özbekistan İş Forumu’nda 8 milyar avro değerinde anlaşmalar imzalanmıştır. İki ülke ticaret hacmi geçen sene 700 milyon avro olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın taraflar bu miktarı 1 milyar avroya çıkarmayı hedeflemektedir. Kazakistan’ın Almanya ile ticaret hacminin 5 miyar avro olduğu hesaba katılırsa Özbekistan’ın bu alanda daha büyük mesafe kat etmesi gerektiği açıktır. Aslında Mirziyoyev’in yönetime gelmesiyle iki ülke ekonomik ilişkilerinin canlandığı gözlemlenmektedir. Almanların Taşkent Havaalanı’nın modernizasyonunu üstlendikleri gibi ilerleyen dönemde de Özbekistan’da birkaç mega projeye daha imza atacakları dile getirilmektedir. Taşkent yönetiminin Kerimov döneminden miras kalan Alman iş adamlarının alacak sorunlarını ziyaret öncesinde çözüme kavuşturması Mirziyoyev’in Almanya ile daha iyi ekonomik ilişkiler kurmak istediğini göstermektedir.

Mirziyoyev Alman mevkidaşıyla yaptığı görüşmede, Alman eğitim sisteminin özellikle “Okullar: Geleceğin Ortakları” (PASCH) ismi verilen inisiyatifin Özbekistan’da yaygınlaştırılması ve Alman yüksek öğretim kurumlarının şubelerinin Özbekistan’da açılması konuları üzerinde durmuştur.[3] Ayrıca Özbekistan okullarında Almanca yabancı dil olarak okutulmaktadır. 400 binden fazla Özbek öğrenci okullarda Almancayı belirli bir seviyede öğrenmektedir. Gelecek yıllarda Özbekistan’da birkaç Alman üniversitesinin şubesinin açılma ihtimali yüksektir.

Her iki ülkede kurulan Özbekistan-Almanya dostluk dernekleri kültür, sanat ve eğitim alanlarında işbirliğinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Özbekistan’ın AB ülkelerinden gelecek turistlere tek taraflı olarak vizeleri bir aylığına kaldırması, turizm alanında ikili işbirliğinin yeni bir seviyeye ulaşacağına işaret etmektedir. Bununla birlikte Özbekistan bu sene beklediği 7 milyon turistin önemli bir kısmının AB ülkelerinden gerçekleşeceğini tahmin etmektedir.

Özetle Özbekistan Almanların yenilikçi teknolojisi ve eğitimine, turistlerine ve yatırımına ilgi duymaktadır. Almanya ise Özbekistan’ın bölgedeki stratejik konumunu, pazarını ve bölgesel meselelerdeki işbirliğini vazgeçilmez olarak görmektedir. Bu sebeplerden ötürü Mirziyoyev’in Almanya ziyaretinin ikili ilişkiler ve bölgenin geleceği adına yararlı olduğu ifade edilebilecektir.


[1] “Soobşeno o Dostijenii Dogovorennostey Po Proektam Na Summu Svışe 8 Milliardov Evro”, Ofitsialnıy Veb-Sayt Prezidenta Respubliki Uzbekistan, https://president.uz/ru/lists/view/2261, (Erişim Tarihi: 01.02.2019).

[2] “Mirziyoyev İnitsiiroval Novıy Format Dialoga ‘Tsentralnaya Aziya+Germaniya’ i Priglasil Ştaynmayera v Uzbekistan”, Podrobno.uz, https://podrobno.uz/cat/politic/mirziyeev-initsiiroval-novyy-fo/, (Erişim Tarihi: 31.01.2019).

[3] “Şavkat Mirziyoyev Priglasil Franka-Valtera Ştaynmayera v Uzbekistan”, Ofitsialnıy Veb-Sayt Prezidenta Respubliki Uzbekistan, https://president.uz/ru/lists/view/2260, (Erişim Tarihi: 01.02.2019).