19 Haziran 2024 tarihinde Pyongyang’da bir araya gelen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Kore Lideri Kim Jong Un, karşılıklı askeri yardımı öngören kapsamlı bir stratejik ortaklık anlaşması imzalamışlardı. Anlaşmaya göre; taraflardan birinin yabancı bir işgal yüzünden savaş durumuna girmesi halinde, diğer taraf elindeki bütün imkânlarla gecikmeksizin askeri ve diğer yardımları sağlayacaktır.[1]
İddialara göre Kuzey Kore, Rus güçlerini desteklemek için bir ay içinde Ukrayna’ya askeri personel gönderme sözü vermiştir.[2] Güney Kore televizyonu Chosun’un bir hükümet yetkilisine dayandırdığı haberine göre Pyongyang, yeniden inşa çalışmalarına yardımcı olmak üzere temmuz ayı başlarında Ukrayna’nın işgal altındaki topraklarına inşaat ve mühendislik güçleri gönderecektir.[3] Buna göre Ukrayna’ya gönderilen askerler, yaptırımlar altındaki Kuzey Kore’ye nakit para kazandırmak amacıyla denizaşırı işçi olarak görevlendirilecektir.
Pyongyang, Moskova’ya silah tedarik etmeye devam etmekle birlikte henüz Ukrayna’daki savaşa doğrudan askeri personelle müdahil olmamıştır. 2024 yılının Şubat ayında Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın geçen yıldan bu yana Ukrayna’ya yönelik büyük saldırılarda kullandığı en az 20 Kuzey Kore balistik füzesinin vurulduğunu bildirmiştir. Pyongyang’ın Rusya’nın savaşına yardım etmek için şimdiden 1,6 milyona yakın top mermisi gönderdiği düşünülmektedir. Yine Washington Post’un haberine göre Kuzey Kore, 2023 yılı sonbaharından bu yana Rusya’ya 11.000 konteynerden fazla mühimmat tedarik etmiştir.[4]
Rusya ve Kuzey Kore arasındaki askeri ittifakın ulaştığı boyutlar, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başta olmak üzere Batı Dünyası’nda büyük endişeler yaratmaktadır. Pentagon, Kuzey Kore askerlerinin Ukrayna’ya gönderilmesi halinde ön cephede “bir piyon gibi” kullanılabileceği uyarısında bulunmuştur.[5] Bu ortaklıktan endişe duyan ABD, Japonya ve Güney Kore gibi müttefikler de kendi aralarındaki askeri hazırlıklarını artırmaktadırlar.
Pyongyang, Moskova’yla kurulan son ortaklıkla birlikte Ukrayna’daki savaşa doğrudan veya dolaylı müdahil olmaya başlamış ve Batı’yla kavgasını derinleştirmiştir. Örneğin Pyongyang, Washington’un Kiev’e silah göndermesine de tepki göstermektedir. Putin’in Pyongyang ziyaretinden sadece birkaç gün sonra Kuzey Kore’nin üst düzey askeri yetkililerinden Pak Jong Chon, Washington’un Ukrayna’ya desteğinin “yeni bir dünya savaşına” yol açabileceği uyarısında bulunmuştur.
Rusya-Kuzey Kore ittifakının bir adım öteye taşınmasında Batı’nın Ukrayna’ya silah desteğini artırması da etkili olmuştur. Ukrayna’nın Rusya topraklarına yapacağı saldırılarda artık Batılı silahları kullanabilmesine sıcak bakılmaktadır. Buna onay veren son ülkelerden biri de ABD olmuştur. Pentagon, Ukrayna kuvvetlerinin ABD tarafından sağlanan silahları kullanarak sınırın ötesinde Rus kuvvetlerini vurabileceğini belirtmektedir. Batılı unsurların Ukrayna cephesinde kendini göstermesiyle birlikte Rusya, bu konuda Kuzey Kore’den destek alma yoluna gitmektedir.
Başka bir ifadeyle Rusya, Ukrayna’ya yönelik askeri operasyonlarında Batılı ülkelerin sağladığı lojistik destek ve silahlarla karşılaştığında, bu unsurların etkisini dengelemek veya aşmak için Kuzey Kore’den ek destek almayı hedeflemektedir. Kuzey Kore bu bağlamda uluslararası yaptırımlar nedeniyle ekonomik sıkıntılar yaşayan Rusya’ya lojistik ve askeri malzeme sağlamak konusunda daha az kısıtlamaya tabi olabilir. Nitekim Rusya ve Kuzey Kore arasındaki stratejik ortaklık anlaşması, her iki ülkenin karşılıklı askeri yardım ve destek sağlama yükümlülüğünü içermektedir. Bu çerçevede, Rusya’nın Kuzey Kore’den askeri teçhizat, mühimmat veya hatta personel desteği alması, Ukrayna cephesindeki askeri operasyonlarını güçlendirmesi açısından stratejik bir adım olarak değerlendirilebilir.
Her iki aktör de Batılı güçlerin Ukrayna başta olmak üzere dünyadaki mevcut veya potansiyel kriz alanlarındaki artan varlığına karşı tepki gösterme amacındadır. Kuzey Kore’den ek askeri destek alınması, Moskova açısından Ukrayna cephesindeki askeri dengeyi korumak veya değiştirmek için stratejik bir hamle olarak görülebilir.
Rusya, Kuzey Kore’den destek alarak küresel rekabette Batı’nın yeniden öne geçmesine mâni olmak ve böylece bölgesel ve uluslararası güç dengelerini koruma çabasında olabilir. Rusya’nın Kuzey Kore ve Vietnam’la bağlarını güçlendirmesi örneğinde görüldüğü gibi, küresel güç mücadelesinde Rusya’nın Avrasya’daki etki alanını genişletme çabaları dikkat çekmektedir.
Rusya’nın Ukrayna’daki savaşında Kuzey Kore’den destek alma yoluna gitmesinin altında yatan ana neden; Batı’nın kendi içindeki stratejik ittifaklarını genişletmesi ve Ukrayna’ya desteğini artırması olarak gösterilebilir. Bu durum, küresel kutuplaşmanın artması bakımından önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Rusya, her ne kadar çok kutuplu bir dünya anlayışına vurgu yapsa da Ukrayna’daki savaş devam ettiği sürece Soğuk Savaş sürecindeki iki kutuplu bir yapıya doğru gidilmektedir.
Sonuç olarak Rusya’nın Batı’yla yaşadığı gerilimler, Kuzey Kore’yle olan ilişkilerinde belirleyici olmaktadır. Rusya, Batı’ya karşı mücadelesinde kendisine destek olacak yeni ortaklar bulma gayretindedir. Uluslararası izolasyon ve ekonomik sıkıntılar içinde olan Kuzey Kore, Rusya açısından oldukça elverişli bir aktördür. Askeri işbirliği, iki ülkenin ulusal savunma ve dış politika stratejilerinde kritik bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla bu ortaklığın gelişerek devam etmesi sürpriz olmayacaktır.
[1] “Pyongyang Says It Will Send Troops to Ukraine Within a Month”, Kyivpost, https://www.kyivpost.com/post/34893, (Erişim Tarihi: 28.06.2024).
[2] “Yakın ‘dostu’ Rusya’nın yardımına koştu… ‘Yeni dünya savaşı’ uyarısı yapmışlardı… Ukrayna’ya asker yollayacaklar!”, Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/dunya/yakin-dostu-rusyanin-yardimina-kostu-yeni-dunya-savasi-uyarisi-yapmislardi-ukraynaya-asker-yollayacaklar-42482022, (Erişim Tarihi: 28.06.2024).
[3] Aynı yer.
[4] “Putin would use North Korean troops as ‘cannon fodder,’ US claims”, Politico, https://www.politico.eu/article/vladimir-putin-would-use-north-korean-troops-cannon-fodder-us-says/, (Erişim Tarihi: 28.06.2024).
[5] “North Korea risks WW3 as it sends ‘cannon fodder’ troops to fight for Putin in Ukraine”, Mirror, https://www.mirror.co.uk/news/world-news/north-korea-risks-ww3-sends-33112796#, (Erişim Tarihi: 28.06.2024).
