18. G20 Zirvesi, 9-10 Eylül 2023 tarihlerinde Hindistan’ın başkenti olan Yeni Delhi’de gerçekleşmiştir.[1] “Tek Dünya, Tek Aile, Tek Gelecek” temasıyla gerçekleştirilen zirvenin[2] en önemli sonuçlarından biri de zirvede Çin’in Kuşak ve Yol Projesi’ne[3] rekabet etme hedefi güden yeni bir koridorun duyurulmasıdır.
G20 Zirvesi esnasında Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan, Avrupa Birliği (AB), Fransa, İtalya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından imzalanan ortak açıklamada, “Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomi Koridoru’nun (IMEC)” hayata geçirilmesi kararlaştırılmıştır.[4]
Temel olarak eski Baharat Yolu’na benzetilen bu koridor, Hindistan’ın Mumbai şehrinden başlayarak deniz yolu kullanımıyla BAE’nin Dubai şehrindeki limana ulaşacaktır. Ardından demir yolu vasıtasıyla da Al Gheweifat şehrine gidecektir. Oradan Suudi Arabistan’ın Haradh şehrine ve ardından Riyad’a varacaktır. Daha sonra Ürdün’e ve buradan İsrail’in oldukça önemli bir liman şehri olan Hayfa’ya ulaşacaktır. İsrail’den tekrar deniz yoluyla Yunanistan’daki Pire Limanı’na gidecektir. Bu noktada da kara yolu kullanılarak ürünler Avrupa’ya taşınacaktır.[5]
IMEC’in hedefinin ilk olarak Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in 2013 yılında Kazakistan’da ilan ettiği Kuşak ve Yol Projesi’ne[6] rekabet etmek olduğu söylenebilir. Bu bağlamda İtalya’nın bu koridorda yer alması ve Kuşak ve Yol Girişimi’nden çıkacağı haberleri[7] dikkat çekmektedir. Öte yandan bahse konu koridorla birlikte Hindistan-Avrupa bağlantısı sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu bağlantının da Arap Yarımadası üzerinden gerçekleşmesi hedeflenmektedir. IMEC, iki ayrı koridordan oluşacaktır. Doğu koridoru Hindistan’ı Arap Körfezi’ne ve kuzey koridoru ise Körfez’i Avrupa’ya bağlayacaktır.[8]
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasının ardından Avrupa ve Asya arasındaki ticaret güzergahlarının etkisinin azalması ve bu koridorlar üzerindeki ticaret hacminin düşmesi de bu kapsamda önemlidir. Öte yandan IMEC’in yükselen Kuşak ve Yol Girişimi ile BRICS ve Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) gibi aksiyonlara bir alternatif oluşturması planlanmaktadır.
Aynı zamanda ticaretin artırılması, enerji kaynaklarının sağlanması ve dijital bağlantının geliştirilmesi de hedeflenmektedir. Dahası bu koridor İsrail’den de geçecektir ve bu durum da Washington’un İsrail ile BAE ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkileri düzeltmeye çalıştığı anlamına gelebilir. Tüm bunların yanı sıra bu proje, AB ile Körfez ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkileri arttırıcı bir rol oynayabilir.
Sonuç olarak bahse konu koridorun Batı Bloğu’nun ve Bağlantısızlar Hareketi’nin önemli bir simgesi olan Hindistan’ın etkisini arttıracağı öne sürülebilir. Bu projeyle birlikte ilgili devletlerin jeopolitik, jeoekonomik ve jeostratejik önemlerinin ve nüfuz alanlarının yükselişe geçeceği tahmin edilebilir. Böylesi bir durumda da küresel jeopolitik açıdan rekabet artarken jeoekonomik açıdan da uluslararası çapta bir iyileşme meydana geleceği öngörülebilir.
[1] “G20 Summit Closes with Russia, Brazil and India Boasting Success”, France 24, https://www.france24.com/en/asia-pacific/20230910-g20-summit-closes-with-russia-brazil-and-india-boasting-success, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[2] “What is the G20 and Why Does the Delhi Summit Matter?”, British Broadcasting Corporation News, https://www.bbc.com/news/world-48776664, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[3] “Kazakh and Chinese Experts Reflect on First Decade of Belt and Road Initiative”, The Astana Times, https://astanatimes.com/2023/09/kazakh-and-chinese-experts-reflect-on-first-decade-of-belt-and-road-initiative/, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[4] “G20 Summit: Will India Successfully Counter China’s BRI Project With Middle East-Europe Economic Corridor?”, Outlook Business Money, https://business.outlookindia.com/economy-and-policy/g20-summit-will-india-successfully-counter-chinas-bri-project-with-middle-east-europe-economic-corridor, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[5] “IMEC Will Reshape Global Trading Routes, Says G20 Sherpa Amitabh Kant”, Hindustan Times, https://www.hindustantimes.com/india-news/mec-will-reshape-global-trading-routes-says-g20-sherpa-amitabh-kant-101694668638659.html, (Erişim Tarihi: 13.09.2023).
[6] “Kazakh and Chinese Experts Reflect on First Decade of Belt and Road Initiative”, The Astana Times, https://astanatimes.com/2023/09/kazakh-and-chinese-experts-reflect-on-first-decade-of-belt-and-road-initiative/, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[7] “Why Is Italy Withdrawing from China’s Belt and Road Initiative?”, Council on Foreign Relations, https://www.cfr.org/blog/why-italy-withdrawing-chinas-belt-and-road-initiative, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[8] “IMEC Will Reshape Global Trading Routes, Says G20 Sherpa Amitabh Kant”, a.g.e., (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
