26-28 Ekim 2022 tarihlerinde Aşkabat’ta düzenlenen 27. Uluslararası Türkmenistan Petrol ve Gazı Konferansı (OGT-2022), Türkmenistan’ın küresel düzeyde uluslararası enerji sektöründe önemli bir güç olduğunu kanıtlamıştır. OGT-2022’ye 500’den fazla yerli ve yabancı delege katılmıştır. Ayrıca konferansa 100 delege de çevrimiçi formatta iştirak etmiştir. Yabancı katılımcılar arasında ABD, Azerbaycan, Avusturya, BAE, Çin, İngiltere, Japonya, Malezya, Rusya, Singapur ve Türkiye delegasyonları yer almıştır.[1]
Konferansta, Türkmen sektörünün Hazar Denizi’ndeki açık deniz bloklarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere enerji piyasalarının iyileştirilmesi, yabancı yatırımın ülkeye çekilmesi, mevcut ve yeni petrol-doğalgaz sahalarında üretime ilişkin işbirliğinin arttırılması ve optimizasyonu tartışılmıştır.
Uluslararası raporlarda, Türkmenistan’ın lider bir enerji gücü olma yolunda uzun bir yol kat ettiği beyan edilmektedir. Bu bağlamda gerek halihazırda uygulanan gerekse de ileriye dönük olarak düşünülen büyük ölçekli projeler hem bölge hem de tüm dünya için oldukça önemlidir. Söz konusu projelerden ikisi son derece dikkat çekicidir. Bunlardan ilki, Orta Asya-Çin Ulus-Ötesi Gaz Boru Hattı’dır. İkincisi ise İran ve Rusya’ya giden doğalgaz boru hatlarıdır. Nitekim yeterli doğalgaz boru hattı bulunmamasına rağmen Türkmenistan, halihazırda 110 milyar metreküpten fazla gaz ihraç edebilmektedir. Yapım aşamasında olan en önemli projelerden biri de büyük dünya güçleri ve önemli uluslararası finans kurumları tarafından desteklenen Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan (TAPI) Boru Hattı’dır. TAPI’nin kapasitesi yılda 33 milyar metreküp gazdır. Bu kapsamda gündeme gelen bir diğer önemli proje de Trans-Hazar Gaz Boru Hattı Projesi’dir.
Konferansta tüm bunlar masaya yatırılırken; Türkmenistan’ın son yıllarda Balkan bölgesinin Kıyılı köyünde polietilen ve polipropilen üretimi için modern bir gaz-kimyasal kompleksinin devreye alınması gibi önemli ortak projeleri hayata geçirdiği de belirtilmiştir. LG International Corp ve Hyundai Engineering, TOYO Engineering Corporation, Kawasaki Heavy Industries Ltd. ve Rönesans Endüstri Tesisleri İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., bu ortak projelerde adı geçen kurumlardır.[2]
Türkmengaz Şirketler Grubu Başkanı, Türkmenistan’ın Avrupa’ya doğalgaz sağlama konusunda büyük umutları olduğunu belirtmiştir. Ayrıca Gürcistan Petrol ve Gaz Kurumu (GOGS) Genel Müdürü de Gürcistan’ın Türkmenistan’dan gaz tedarikine önem verdiğini açıklamıştır.
“Türkmenistan Petrol ve Gazı-2022” konulu konferansta; hidrojen enerjisi, gaz ve petrokimya endüstrisi, uluslararası finans kuruluşlarının temiz enerjiyi teşvik etmedeki rolü, proje sigortası, Türkmenistan’da yenilenebilir enerji beklentileri, metan gazının ve CO2 emisyonlarının azaltılmasına yönelik konular ele alınmıştır. Ayrıca konferansta, 2009 yılından bu yana Türkmenistan’dan Çin’e doğalgaz arzının 340 milyar metreküpü aştığı vurgulanmıştır. Bununla birlikte dev Galkınış Doğalgaz Yatağı’nın geliştirilmesinin 100 yıl alacağına dikkat çekilerek Türkmenistan’da yenilenebilir enerjiye dair çalışmalar yürütülmesi ihtiyacına dikkat çekilmiştir.
Öte yandan konferansta, Türkmenistan’ın petrol ve gaz endüstrisinde bu yıl önemli sonuçlar elde ettiği belirtilmiş, ülkenin üç uzun vadeli ortağı Dragon Oil, CNPC ve Petronas, Enerji Mükemmellik Ödülü’ne layık görülmüştür.
Sonuç olarak OGT-2022, ilgili taraflara Türkmen ortaklarla iş bağlantıları kurma fırsatı vermiştir. Örneğin konferansın en önemli çıktılarından biri, Türkmennebit ve Dragon Oil arasında Hazar Denizi’nin Türkmen rafının 19. bloğu için yeni jeolojik bilgiler sağlayacak üç boyutlu sismik araştırmalar yapılmasına ilişkin bir anlaşma imzalanmasıdır. Buna ek olarak konferansta, 100 milyon dolar değerinde 12 anlaşma ve sözleşme imzalanmıştır. Buradan hareketle Türkmenistan’ın gerek bölgesel gerek uluslararası sistemde büyük bir enerji merkezi haline gelmeyi amaçladığı söylenebilir.
[1] “В выставке OGT-2022 участвуют свыше 40 экспонентов и 10 иностранных компаний”, Cental Asia, https://centralasia.news/17772-v-vystavke-ogt-2022-uchastvujut-svyshe-40-jeksponentov-i-svyshe-10-inostrannyh-kompanij.html, (Erişim Tarihi: 03.11.2022).
[2] “Туркменистан подтвердил статус мировой энергетической державы”, Central Asia, https://centralasia.news/17841-turkmenistan-podtverdil-status-mirovoj-jenergeticheskoj-derzhavy.html, (Erişim Tarihi: 03.11.2022).
