Cenevre’de düzenlenen 28. Ulusal Mayın Temizleme Ajansları Başkanları ve BM Danışmanları Uluslararası Toplantısı’nda Azerbaycan, Ermenistan’ın yaklaşık 30 yıllık işgali sonucunda oluşan mayın sorununu ve bu sorunun çözümü için yürütülen çalışmaları sundu. Azerbaycan Ulusal Mayın Temizleme Ajansı (ANAMA), işgal döneminde bırakılan mayınların devam eden tehdidine dikkat çekti. Azerbaycan heyetine başkanlık eden ANAMA Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Samir Poladov, mayın kirliliğinin dünyanın en ciddi insani sorunlarından biri olduğunu vurgulayarak küresel işbirliği çağrısı yaptı.
Toplantıda, insani mayın temizleme çalışmalarında yeni teknolojilerin geleneksel yöntemlerle birlikte kullanımı ele alındı. Azerbaycan, Ermenistan’ın işgali nedeniyle ağır bir mayın kirliliğiyle karşı karşıya kaldı. 44 günlük Vatan Savaşı’nın ardından bile Ermenistan’ın yeni mayın döşemeye devam etmesi, kurtarılmış topraklardaki altyapı yenileme çalışmalarını engelleyerek yerinden edilmiş ailelerin evlerine dönüşünü zorlaştırıyor. 2022’de Laçın ve Kelbecer’de, Ermenistan’da 2021’de üretilen 2.700’den fazla anti-personel mayın bulundu. Bu durum, işgalci devletin kasıtlı olarak mayın döşemeyi sürdürdüğünü bir kez daha gösterdi.
1991’den bu yana mayın patlamalarında 3.400’den fazla kişi hayatını kaybetti veya yaralandı. Kurbanların 359’u çocuk, 38’i kadın olurken, patlamaların çoğu sivil yerleşim bölgeleri, altyapı alanları ve mezarlıklarda meydana geldi. Bu veriler, Ermenistan’ın askeri hedeflerden ziyade sivilleri hedef aldığını ortaya koyuyor. Uluslararası toplumun çağrılarına rağmen Ermenistan, başlangıçta mayınların varlığını reddetti. Baskılar sonucunda paylaşılan mayın haritaları ise eksik ve güvenilmez çıktı. Haritalar, mayınlı alanların sadece küçük bir kısmını kapsarken, verilerin %25’i doğruydu. Son mayın patlamalarının %55’inden fazlası, bu haritalarda belirtilmeyen bölgelerde gerçekleşti.
Mayın temizleme çalışmalarını ANAMA yürütüyor. 1998’de kurulan ve 2021’de yeniden yapılandırılan ajans, Uluslararası Mayın Eylemi Standartları (IMAS) doğrultusunda faaliyet göstererek temizlenen bölgelerin uluslararası sertifikasyonunu sağlıyor. ANAMA’nın çabaları, mayınların yol açtığı insani krizin çözümünde ve Azerbaycan’ın kalkınmasında kritik bir rol oynuyor.
