Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avustralya ve Birleşik Krallık, 2021 yılında Çin’e karşı yeni yüksek teknoloji anlaşması kurmak için adım atmıştır. ABD, Asya-Pasifik’te Çin’e karşı geniş çaplı bir askeri işbirliği kurmayı hedeflemektedir.[1]
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, 1 Aralık 2023 Cuma günü Silikon Vadisi’ndeki ABD askeri savunma teknolojisi merkezinde, Avustralya ve Birleşik Krallık’ın savunma şefleriyle bir araya gelerek teknoloji işbirliğini ve bilgi paylaşımını artırmak için yeni bir anlaşma yapılmasını öngörmüştür.[2] Üç ülkeden gelen ortak bir açıklamaya göre küresel güvenliğe kolektif çözüm üretmek, hızla evrilen bölgesel tehditlere karşı ortak savunma stratejisi geliştirmek ve Hint-Pasifik bölgesinde istikrar ve refaha katkıda bulunmak, ittifakın ana amaçları arasında yer almaktadır.
2023 yılındaki yeni teknoloji anlaşması, 2021 yılında ilk kez duyurulan ve hızla genişleyen bir askeri işbirliğinin bir sonraki adımı olarak görülebilir. Üç ülke AUKUS ortaklığı olarak adlandırılan bu anlaşma kapsamında Avustralya’yı sekiz nükleer güçle çalışan denizaltıyla donatma planları yapmıştır. Anlaşma uyarınca Avustralya, ABD’den üç Virginia sınıfı denizaltı satın alacak ve İngiltere’yle işbirliği içinde beş yeni AUKUS sınıfı denizaltı inşa edecektir. Bu denizaltılar, ABD nükleer teknolojisiyle güçlendirilecek, nükleer silah taşımayacak ve ilk denizaltı 2040 yılında Avustralya’da inşa edilecektir.[3]
AUKUS, Pasifik ve Güney Çin Denizi dahil olmak üzere denizlerdeki seyrüsefer özgürlüğü açısından kritik öneme sahiptir. Bu yılın başlarında ABD, Avustralya’nın iki yıl içinde her iki ülke için de güdümlü füzeler ve roketler üretmesine yardımcı olarak askeri endüstri tabanını genişleteceğini duyurmuştur. Bu anlaşma uyarınca 2025 yılına kadar Avustralya’nın “Güdümlü Çoklu Fırlatmalı Roket Sistemi” üretiminde ABD’yle işbirliği yapması beklenmektedir.[4] Bu işbirliği, Çin’i dengeleyebilmek maksadıyla geliştirilmektedir.
ABD, bölgedeki askeri varlığını, askeri tatbikatları ve diğer faaliyetleri artırmıştır. ABD’nin Çin’le ilişkileri son yıllarda ticaret savaşları, Tayvan’a açık destek, Güney Çin Denizi gibi alanlarda gergin seyretmiştir. APEC 2023 Zirvesi’nden sonra gerçekleşen AUKUS hamlesi, ABD ve Çin ilişkilerindeki mevcut dinamiklerin devam edeceğini gösteren önemli bir detay olarak yorumlanabilir.
Güncel gelişmelere dayanarak ABD, Avustralya ve Birleşik Krallık arasındaki yeni yüksek teknoloji anlaşması ve AUKUS ortaklığı, bölgedeki güvenlik dinamiklerinde önemli bir değişikliğin işareti olarak görülmektedir.
Yeni teknoloji anlaşması ve AUKUS ortaklığı, üç ülkenin güvenlik tehditlerine karşı daha etkili bir şekilde birlikte çalışmayı hedeflemektedir. Bu işbirliği, özellikle denizaltı teknolojileri ve yüksek teknolojili askeri sistemler konusunda ortak bir savunma stratejisi geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu, bölgedeki istikrarı sağlama ve Çin’e karşı bir denge oluşturma çabalarını yansıtmaktadır.
AUKUS’un geleceği, bölgesel güvenlik dinamikleri ve uluslararası ilişkiler bağlamında önemli olacaktır. ABD, Avustralya ve Birleşik Krallık arasındaki bu stratejik işbirliği, Çin’e karşı caydırıcılık oluşturmayı hedeflemektedir. Ancak bu durum, aynı zamanda bölgesel gerginliklere ve jeopolitik rekabete de neden olmaktadır.
Çin’in bu gelişmelere nasıl yanıt vereceği ve AUKUS’un bölgesel denge üzerindeki etkisi, gelecekteki diplomatik ilişkilerin şekillenmesinde önemli bir rol oynayabilir. Çin’in askeri stratejilerini revize etmesi ve buna uygun bir yanıt geliştirmesi muhtemeldir.
Sonuç olarak bu gelişmeler, bölgedeki askeri dengeleri etkileyebilecek ve bölgesel güvenliği sarsabilecek önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Bu stratejik ortaklığın etkinliği, Çin-ABD ilişkilerindeki gerginlikler ve bölgedeki diğer aktörlerin tepkileri gibi faktörlere bağlı olarak şekillenecektir.
[1] “Pentagon Forges New High-Tech Agreement With Australia, United Kingdom, Aimed At Countering China”, 9NEWS, https://www.9news.com.au/national/aukus-update-pentagon-forges-new-high-tech-agreement-with-australia-united-kingdom-aimed-at-countering-china/cc925c09-9d37-479e-bd5f-23ec5f03cae5, (Erişim Tarihi: 02.12.2023).
[2] Aynı yer.
[3] “AUKUS Defense Ministers Meeting Joint Statement”, Australian Government Defence, https://www.minister.defence.gov.au/statements/2023-12-02/aukus-defense-ministers-meeting-joint-statement, (Erişim Tarihi: 02.12.2023).
[4] Aynı yer.
