Zengezur Koridoru, Azerbaycan ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki stratejik öneme sahip bir geçittir. Bu koridor, Nahçıvan sınır kapısından başlayarak Azerbaycan’a kadar devam eden 43 km uzunluğunda bir geçittir. Üzerinde 4 büyük şehir bulunmaktadır ve burada toplam 392 bin insan yaşamaktadır. Bu koridor Azerbaycan’ın ana toprakları ile Nahçıvan’ı birbirine bağlarken aynı zamanda Nahçıvan’ın dış dünyaya erişimini sağlayacaktır. Bu nedenle Zengezur Koridoru Azerbaycan ve Nahçıvan için oldukça önemlidir.
Zengezur Koridoru, 10 Kasım 2020 tarihinde imzalanan ve Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir ateşkesi öngören anlaşmanın bir parçası olarak gündeme gelmiştir. Bu anlaşma Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Karabağ bölgesindeki çatışmayı sona erdirmeyi amaçlamış ve anlaşmanın 9. maddesi, Nahçıvan’ın Azerbaycan’la kara bağlantısını sağlamak için kullanılacak olan “Zengezur Koridoru”nun açılmasını öngörmüştür.
Nahçıvan, coğrafi olarak Azerbaycan topraklarından izole bir özerk bölgedir ve Türkiye ile İran arasında yer almaktadır. Zengezur Koridoru, Nahçıvan’ın ekonomik, ticaret ve lojistik açıdan dış dünyayla bağlantısını sürdürebilmesi için hayati bir öneme sahiptir. Zengezur Koridoru, Azerbaycan ve Nahçıvan arasında ekonomik işbirliği fırsatlarını oluşturmaktadır. Bu koridor Nahçıvan’ın ekonomik kalkınmasını desteklemek ve Azerbaycan’ın Nahçıvan’la ticaret yapmasını kolaylaştırmak için kullanılacaktır. Bu koridorun faaliyete geçmesi Nahçıvan’ın ekonomik ve siyasi bağımsızlığını desteklemekte önemli bir rol oynayacaktır. Zengezur Koridoru’nun faaliyete geçmesiyle birlikte Nahçıvan’ın ihtiyaçlarına uygun olarak enerji, ulaşım ve ticaret projeleri geliştirilecektir.
Zengezur Koridoru, Azerbaycan ile Nahçıvan arasındaki barışçıl ilişkilerin ve işbirliğinin simgesidir. Bu koridor bölgesel istikrarı desteklemek ve çatışmaları önlemek için önemli bir araç olarak kullanılacak ve Nahçıvan’ın ekonomik kalkınmasını ve sürdürülebilirliğini desteklemek için bölgesel işbirliği projelerine kapı açacaktır. Zengezur Koridoru, enerji ve ticaretin Nahçıvan’a taşınmasının ana yolu olarak hizmet edecektir. Petrol, doğalgaz ve diğer enerji kaynaklarının Nahçıvan’a taşınması ve ticaret mallarının Nahçıvan’a girişi ve çıkışı, bu koridor üzerinden gerçekleşecektir. Zengezur Koridoru, Azerbaycan’ın diğer ülkelerle sınır ötesi işbirliğini teşvik etmektedir. Bu koridor sayesinde Azerbaycan, Nahçıvan’la ilişkilerini geliştirecek ve bölgesel ve uluslararası projelere katılımına olanak sağlayacaktır. Özellikle enerji nakliyatı ve ulaşım projeleri Azerbaycan ile Nahçıvan arasında ve bu bölgelerle komşu ülkeler arasında işbirliği fırsatı sunacaktır.
Zengezur Koridoru’nun güvenliği Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi Sınır Muhafıza Servisi tarafından sağlanacaktır. Zengezur Koridoru ile ilgili olarak Rusya’nın rolü bölgedeki siyasi ve enerji dinamikleri göz önüne alındığında oldukça önemlidir. Zengezur Koridoru, Rusya’nın güney sınırlarına yakın bir bölgede bulunmaktadır. Bu nedenle bu bölge Rusya’nın bölgesel ve güvenlik politikaları açısından ilgisini çekmektedir.
Azerbaycan, enerji kaynakları açısından zengin bir ülke olmakla birlikte Rusya’yla pek çok enerji ihracatı ve enerji transit anlaşmalarına imza atmıştır. Zengezur Koridoru, Azerbaycan’ın enerji kaynaklarını Nahçıvan’a taşımak için kullanılabilir ve bu da enerji ihracatı açısından gelecek zamanlarda Rusya’yla arasında rekabetçi bir konum meydana getirebilir. Zengezur Koridoru’nun açılması ve kullanımı, bölgesel güçler arasındaki dengeyi etkileyecektir. Rusya, bölgedeki siyasi ve ekonomik olayları yakından izlemektedir ve bu koridorun açılmasıyla bölgesel denge de değişecektir.
Zengezur Koridoru, aynı zamanda Ermenistan’ı Nahçıvan’dan izole edecektir. Bu durum Nahçıvan’ın Azerbaycan’la entegrasyonunu desteklerken Ermenistan’la ilişkileri zorlaştıracak ve Rusya’nın Ermenistan’la olan ilişkilerini de etkileyecektir. Zengezur Koridoru’nun kullanımı, Rusya ve Azerbaycan arasındaki diplomasiyi etkileyecek ve Rusya’nın arabulucu veya destekleyici bir rol oynamasına neden olacaktır. Bu koridor bölgesel ulaşım ve ticaretin geliştirilmesine olanak tanıyacağından Rusya koridoru kullanarak kendi ticaretini ve ulaşımını Kafkasya bölgesiyle kolaylıkla entegre edebilecektir. Zengezur Koridoru’nun açılması ve kullanılması bölgesel dinamikleri etkileyecek karmaşık bir konudur ve bununla ilgili olarak Rusya’nın politikası ve etkisi dikkate değerdir.
Sonuç olarak Zengezur Koridoru, Azerbaycan ile Nahçıvan arasındaki stratejik bir bağlantıyı temsil etmekte ve bu koridorun kullanımı enerji nakliyatı, ticaret ve ulaşım projeleri gibi çeşitli alanlarda işbirliği fırsatlarını meydana getirecektir. Bu koridorun uluslararası ilişkilerde ve bölgesel işbirliği projelerinde önemli bir rol oynaması beklenmektedir.
