Yunanistan-İtalya İşbirliğinde Yeni Evre

Paylaş

Bu yazı şu dillerde de mevcuttur: English Русский

Yunanistan ile İtalya arasındaki işbirliğinin enerji üzerinden şekillendiğini söylemek mümkündür. Taraflar, özellikle de enerji konusunda yakın işbirliği yürüten iki ülkedir. İtalyan enerji firması ENI’nin Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’yle (GKRY) yaptığı ortak doğalgaz arama çalışmaları bilinmektedir. ENI, özellikle de İsrail doğalgazını Avrupa’ya taşımayı planlayan bir proje olan East Med’in önemli bir ortağıdır.

24 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan süreçle birlikte iki ülkenin enerji noktasında daha da yakın işbirliği geliştirmeye başladığı gözlemlenmektedir. Örneğin 2022 yılının Eylül ayında Atina ile Roma arasında doğalgaz depolanması konusunda bir anlaşma imzalanmıştır. Söz konusu anlaşmayla Yunanistan, İtalya’da doğalgaz depolayabilme kazanımı elde etmiştir. Zira Yunanistan’da gaz depolama tesisi bulunmamaktadır.[1] Bundan dolayı anlaşmanın Yunanistan açısından ehemmiyeti artmaktadır.

Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın başlangıcından beri Yunanistan, Rusya’dan gelen doğalgazın kesilme ihtimalini düşünerek önlemler almaya yönelmiştir. Dolayısıyla Yunanistan’ın İtalya’yla doğalgaz depolama konusunda anlaşması, enerji güvenliğini sağlamaya yönelik attığı adımlardan biri olmuştur. Özellikle de Yunanistan’ın yüksek oranda Rus doğalgazına bağımlı olduğu düşünüldüğünde, anlaşmanın önemi daha da artmaktadır.

Taraflar arasındaki ilişkilerinde dikkat çeken bir başka unsur ise “limanlar” vesilesiyle iki ülke arasındaki işbirliğinin gelişme ihtimalidir. 6 Ekim 2022 tarihinde Yunanistan Özelleştirme Ajansı, İtalyan liderliğindeki bir konsorsiyumu Gümeniçe Limanı’ndaki çoğunluk hissesinin satışında tercih edilen yatırımcı olarak seçmiştir.[2] Bahsi geçen liman, Yunanistan’ın kuzeybatısında yer almakta ve dolayısıyla İtalya’ya yakın bir yerde konumlanmaktadır.

Yunanistan, bir dış politika aracı olarak limanlarını çeşitli ülkelere satmakta ve buradan ekonomik ve siyasi çıkarlar elde etmeye çalışmaktadır. Bu doğrultuda Atina yönetimi, Pire Limanı’nı Çin’e, Selanik Limanı’nı Rusya’ya ve Dedeağaç Limanı’nı da Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) satmıştır. Gerçekleşen satışlar çerçevesinde Yunanistan, Pire Limanı’ndan ekonomik ve Dedeağaç Limanı’ndan ise güvenlik alanlarında faydalanmayı hedeflemektedir. 2022 yılının Ağustos ayında ise Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Girit’teki Kandiye Limanı’nı satın almak istediği gündeme gelmiştir.

Yunanistan Özelleştirme Ajansı’nın doğalgaz anlaşması için bir İtalyan şirketi seçme nedeninin iki ülkenin Doğu Akdeniz’de olan işbirliğini bir üst seviyeye çıkarmak istemesiyle ilişkili olduğu düşünülebilir. Zira Gümeniçe Limanı’nın İtalyan şirkete satılmasıyla Atina’nın güvenlik politikasına Roma’nın iyice eklemlenmesi gibi bir durum ortaya çıkabilir.

Atina-Roma hattındaki ilişkilerde enerji çerçevesinde gelişen işbirliğine paralel olarak taraflar arasında savunma alanında da işbirliği gelişmektedir. Bu bağlamda 12 Ekim 2022 tarihinde İtalya’nın Atina’daki Büyükelçiliği’nde Yunanistan, İtalyan Fincantieri gemi yapımcısıyla dört korvet savaş gemisi satın alınması konusunda bir mutabakat zaptı imzalanmıştır.[3]

Yunanistan’ın anlaşma imzaladığı İtalyan Fincantieri’nin Avrupa’daki en büyük gemi yapım şirketi olması,[4] söz konusu anlaşmanın önemini arttıran bir diğer husustur. Yunanistan’ın silahlanma politikasında dikkat edilmesi gereken unsur, tek bir ülkeye bağımlı kalmayacak şekilde hareket etmesidir. Örneğin Atina, Paris’ten Rafale savaş uçaklarını satın alırken; Washington’dan da F-35 satın almaya çalışmaktadır. Yine aynı şekilde Fransa’dan firkateyn almak için anlaşmalar imzalanmıştır.  Buradan anlaşılacağı üzere Atina yönetimi, silahlanma konusunda “denge politikası” yürütmektedir. Bu bağlamda Yunanistan, çeşitli ülkelerle askeri anlaşmalar imzalayarak kendisini sağlama almaya çalışmaktadır.

Atina yönetiminin buradaki temel amacı, bahsi geçen ülkeleri kendi savunma politikasına entegre edebilmektir. Zira bu silahların gerek ek parçası gerek bakımı gibi hususlar göz önünde bulundurduğunda, ülkeler arasında savunma alanında sürekli bir işbirliği oluşacaktır. Yunanistan’ın İtalya’dan korvet sipariş etmesinin temel nedenlerinden birisinin de bu olduğu söylenebilir.

Atina ile Roma’nın ortak olarak hareket ettiği bir başka konu, Avrupa’ya yönelik düzensiz göç meselesidir. 12 Kasım 2022 tarihinde Yunanistan, İtalya, Malta ve GKRY, müşterek bir bildiri yayınlayarak göç kriziyle tek başlarına başa çıkamayacaklarını ilan etmiştir. Bildiride taraflar, denizlerde yüzlerce göçmeni kurtarmak için yetkili devlet makamlarından tamamen özerklik içinde hareket eden özel yardım gemilerinin operasyonlarını kınamıştır.[5] 

2022 senesinin Kasım ayında İtalya’nın Akdeniz’de göçmenleri kurtaran sivil toplum kuruluşları gemilerine tepki göstermesi ve bu yüzden de Fransa’yla ilişkilerinin gerilmesi, Avrupa Birliği’nde (AB) derin bir çatlağa işaret etmiştir.

Öte yandan Atina yönetiminin bu konuda İtalya’nın yanında olduğu görülmektedir. Aslında bu durum, şaşırtıcı değildir. Zira İtalya’da Başbakanlık görevine Giorgia Meloni’nin gelmesi, Roma’nın düzensiz göçmenlere karşı politikasını daha da sertleştirmesine sebebiyet vermiştir. Bu sertleşme politikası da Yunanistan açısından pozitif bir gelişme olarak nitelendirilebilir. Lakin Atina, göçmenlere yönelik izlediği sert politikayı uygulama noktasında Meloni’nin İtalya’da iktidara gelmesiyle yeni bir müttefik bulmuştur.

Dolayısıyla Akdeniz’de Roma ve Atina’nın göçmenlere karşı ortak girişimlerde bulunabileceği öne sürülebilir. Bu bağlamda göçmen karşıtı iki lider tarafından yönetilen İtalya ve Yunanistan’ın arasındaki ilişkilerin daha da gelişebileceği söylenebilir. Ayrıca ilerleyen süreçte AB içinde düzensiz göç karşıtlarının daha da artacağı öngörülebilir.  

Sonuç olarak Yunanistan ile İtalya arasında çok boyutlu bir partnerlik olduğu görülmektedir. İki ülke özellikle enerji konusunda yakın işbirliği yürütmektedir. Aynı zamanda Atina ile Roma arasındaki münasebetlerin savunma ve güvenlik boyutu da vardır. Ayrıca İtalya’da Meloni’nin iktidara gelmesiyle birlikte taraflar, düzensiz göç konusunda da sıkı bir ortaklık yürüteceklerinin sinyalini vermiştir.


[1] “Greece Signs Agreement with Italy on Natural Gas Storage”, Reuters, https://www.reuters.com/article/greece-italy-gas-idUSL8N30G4BM, (Erişim Tarihi: 01.12.2022).

[2] “Greece Names Preferred İnvestor For Igoumenitsa Port”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/greece-names-preferred-investor-igoumenitsa-port-2022-10-06/, (Erişim Tarihi: 01.12.2022).

[3] “Fincantieri Partners Wıth The Greek Industry”, Fincantieri, https://www.fincantieri.com/en/media/press-releases/2022/fincantieri-partners-with-the-greek-industry/, (Erişim Tarihi: 01.12.2022).

[4] “Fincantieri Group-The Largest Shipbuilder in Europe”, Yacht Harbour, https://yachtharbour.com/news/fincantieri-group—the-largest-shipbuilder-in-europe-4150, (Erişim Tarihi: 01.12.2022).

[5]  “Greece Can’t Take Migration Burden Anymore; Italy, Cyprus, Malta Join in Support”, Greek City Times, https://greekcitytimes.com/2022/11/14/greece-migration-burden/, (Erişim Tarihi: 01.12.2022).

Cemal Ege ÖZKAN
Cemal Ege ÖZKAN
Cemal Ege Özkan, 2019 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun olmuştur. Yüksek lisans derecesini, 2022 senesinde aynı üniversitenin Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı’nda hazırladığı “Türk Siyasi Hayatında Selim Rauf Sarper ve Faaliyetleri” başlıklı teziyle almıştır. Hâlihazırda aynı enstitüde doktora eğitimine devam etmektedir. 2020-2021 yılları arasında Türk Tarih Kurumu Yüksek Lisans Bursiyeri olan Özkan, iyi derecede İngilizce bilmektedir.

Benzer İçerikler