Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters, 11 Aralık 2023 tarihinde ülkeyi ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya gibi konjonktürel ortaklarına daha yakın bir hale getireceğini söylemiştir. Bu, yeni merkez sağ hükümetin güvenlik konusundaki yenilenmiş hedeflerinin bir parçasıdır, denebilir. Yeni Zelanda da dahil olmak üzere bu dört ülke, Beş Göz olarak bilinen ittifakın bir parçasıdır ve İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana istihbarat paylaşmaktadırlar.[1]
Peters, eski bir Dışişleri Bakanı ve popülist Yeni Zelanda Birinci Partisi’nin lideri olarak, 2023 yılının Aralık ayı içerisinde yemin eden Başbakan Christopher Luxon’un Ulusal Parti liderliğindeki hükümetin bir koalisyon ortağıdır. Göreve dönmesinden bu yana yaptığı ilk önemli politika konuşmasında, güvenlik ortaklarıyla daha yakın işbirliği sözü vermiştir.[2]
11 Aralık 2023 Pazartesi günü Wellington’da yaptığı konuşmada Peters, “ABD ve Beş Göz ortaklarımızla ve ayrıca bölgedeki ve ötesindeki diğer önemli güvenlik ortaklarıyla birlikte savunma ve güvenlik işbirliğimizi canlandırmayı amaçlıyoruz” demiştir. Yeni Zelanda, Beş Göz ittifakı’nda Çin konusunda ılımlı bir ses olarak görülmüştür. Ülkenin Çin’le ilgili tavrı, 2022 yılında Çin ve Solomon Adaları’nın bir güvenlik anlaşması imzalamasının ardından önceki İşçi Partisi Hükümeti altında sert bir hal almıştır.[3]
Yeni Zelanda’nın askeri teçhizatı ve personel eksiklikleriyle başa çıkma mücadelesi de önemlidir. Çünkü ülkenin dokuz donanma gemisinden üçü, personel eksiklikleri nedeniyle boş durumdadır. Peters, bahse konuyla ilgili şu açıklamaları yapmıştır:[4]
“Pozitif bir jeostratejik ortamda daha etkili bir şekilde hareket etmemizi sağlayacak egemen yetenekleri güçlendirmek için gereken kaynakları sağlamaya odaklandığımızı biliyoruz ve bu yetenekleri güçlendirmek için gerekli kaynakları temin etmeye öncelik veriyoruz.”
Peters, ayrıca hükümetin Asya ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeyi planladığını belirtmiş ve bu konuda Hindistan’la daha güçlü bağlar kurmak istediklerini söylemiştir.
Yeni Zelanda’nın Dışişleri Bakanı Winston Peters’ın ifadeleri, ülkenin güvenlik konularına odaklanma ve özellikle de Beş Göz ittifakı’ndaki ortaklarıyla daha yakın işbirliği yapma niyetini yansıtmaktadır. Bu, bölgesel güvenlik endişeleri ve artan jeostratejik belirsizlik dikkate alındığında anlaşılır bir adım olarak değerlendirilebilir.
Peters’ın Çin’e karşı daha net bir duruş benimsemesi, önceki hükümetin Çin’le olan ilişkilerindeki belirsizliğe ve güvenlik endişelerine bir tepki olarak değerlendirilebilir. Özellikle Çin’in Güney Pasifik’te artan etkisi, Yeni Zelanda’nın bölgesel güvenlik stratejisini gözden geçirmesine ve güvenlik ortaklarıyla daha sıkı bir işbirliği yapmasına yol açabilir.
Peters, Yeni Zelanda’nın askeri kapasitesini artırma ve donanımını güçlendirme taahhüdü vermektedir. Bu, ülkenin savunma eksiklikleriyle başa çıkma amacını yansıtmaktadır. Aynı zamanda askeri altyapıda yaşanan zorluklara ve bölgesel güvenlik tehditlerine karşı daha hazırlıklı olma çabasını göstermektedir.
Peters’ın Asya ülkeleriyle ilişkileri geliştirme hedefi, Yeni Zelanda’nın sadece Batı’ya değil, aynı zamanda Doğu ve Güneydoğu Asya’ya yönelik dış politikasını genişletme çabasını da göstermektedir. Bu, ekonomik işbirliği, kültürel alışveriş ve güvenlik konularında daha fazla etkileşim için bir fırsat sunabilir.
Yeni Zelanda’nın güvenlik stratejisi ve dış politika alanındaki bu değişiklikler, ülkenin uluslararası arenadaki rolünü ve etkileşimini yeniden değerlendirdiğini göstermektedir. Wellington hem Batı hem de Doğu’yla güçlü ilişkiler kurarak küresel meselelere daha etkin bir şekilde müdahale etmeyi hedefleyebilir.
Sonuç olarak Yeni Zelanda’nın güvenlik ve dış politika alanındaki bu değişiklikler, ülkenin jeo-stratejik konumunu ve bölgesel dinamiklere olan yaklaşımını şekillendirecek önemli faktörlerdir.
[1] “New Zealand Foreign Minister Seeks Closer Ties with Five Eyes Powers”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/new-zealand-foreign-minister-seeks-closer-ties-with-five-eyes-powers-2023-12-11/, (Erişim Tarihi: 11.12.2023).
[2] Aynı yer.
[3] Aynı yer.
[4] Aynı yer.
