Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 2024 yılının Aralık ayında Makao’nun Çin’e dönüşünün 25. yıldönümünü kutlamak üzere gerçekleştirdiği ziyaretlerde, şehre yönelik geniş kapsamlı bir dönüşüm çağrısında bulunmuştur. Ziyaret sırasında yaptığı açıklamalarda Makao’nun ekonomide yeni sektörlere yönelmesi gerektiğini belirten Şi, şehirdeki ekonomik ve siyasi yapının yeniden şekillendirilmesi için somut adımlar atılması gerektiğini ifade etmiştir.[1] Şi’nin bu açıklamaları, Makao’nun küresel ekonomideki rolünü güçlendirmeyi ve şehrin ekonomik yapısını daha sürdürülebilir kılmayı hedefleyen geniş çaplı bir stratejinin parçası olarak değerlendirilebilir.
Makao, küresel bir turizm ve eğlence merkezi olarak bilinmektedir. Şehir, yılda 22 milyar dolardan fazla gelir elde etmekte ve bu miktarın yaklaşık %80’i yerel hükümetin vergi gelirlerini oluşturacak şekilde eğlence sektöründen gelmektedir.[2] Bu durum, şehri ekonomik olarak eğlence sektörüne son derece bağımlı kılmıştır. Şi Cinping’in 2012 yılında devlet başkanlığı görevine gelmesinin ardından eğlence sektörü gelirlerinde belirgin bir düşüş yaşanmıştır. Bu anlamda Şi’nin yolsuzlukla mücadele kampanyası, bu sorunun önemli bir çözümü olarak değerlendirilmiştir. 2012 yılında eğlence sektörü gelirleri 38 milyar dolar civarındayken, 2023 yılında bu rakamın belirgin bir şekilde gerilediği görülmüştür. Şi, bu bağlamda Makao’nun yalnızca eğlence sektörü gelirlerine dayalı ekonomik modelinin sürdürülebilir olmadığını ve şehrin daha çeşitli endüstrilere yönelmesi gerektiğini belirtmiştir.[3]
Şi’nin Makao’ya yaptığı çağrının, Çin’in genel ekonomik planlarıyla uyumlu olduğu gözlemlenmektedir. Özellikle “orta düzey ekonomik çeşitlendirme” ifadesiyle Makao’nun ekonomik yapısını sadece eğlence sektöründen ibaret olmaktan çıkarıp daha geniş bir ekonomik altyapı kurmanın amaçlandığı söylenebilir. Şi, bu süreçte Makao’nun uluslararası rekabet gücüne sahip yeni endüstriler geliştirmesi gerektiğini ifade etmiştir. Bahsi geçen yeni endüstriler arasında turizm, finans, teknoloji ve yeşil enerji gibi sektörler mevcuttur.[4] Şi’nin bu açıklamaları, Makao’nun Greater Bay Area (GBA) planına dahil edilmesinin bir parçası olarak da değerlendirilebilir. GBA, Guangdong, Hong Kong ve Makao’yu kapsayan geniş bir bölgesel işbirliği projesidir ve Makao’yu finans, teknoloji ve ticaret gibi sektörlerde daha fazla etkin bir oyuncu haline getirmeyi amaçlamaktadır.
Makao’nun özellikle Lusofon ülkeleriyle olan ilişkileri, Çin’in dış politikası ve ekonomik stratejisinde önemli bir yer tutmaktadır.Makao; Çin ve Portekizce konuşan ülkeler arasındaki köprü rolünü güçlendirmeyi hedeflemektedir. Şi’nin ziyaret sırasında bu konu hakkında dile getirmiş olduğu öneriler, şehrin bu diplomatik rolünü daha da pekiştirmeyi amaçlamaktadır. Makao’nun bu alandaki rolü ve potansiyeli, Çin’in küresel etkisini artıracak bir araç olarak değerlendirilebilir.[5] “Forum Macao” gibi platformlar da hem ticaretin artırılmasında hem de kültürel ve diplomatik etkileşimlerin gelişmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Şi’nin çağrıları, Makao’nun uluslararası düzeyde daha fazla etkinlik göstermesini sağlamayı amaçlayan bir hamle olarak yorumlanabilir.
Şi’nin açıklamaları yalnızca Makao’nun ekonomik çeşitlendirilmesini değil, aynı zamanda turizm sektörünün yeniden yapılandırılmasını da içermektedir.[6] Makao’nun turizm sektöründe son yıllarda yaşadığı daralmanın ardından, şehrin daha sürdürülebilir bir ekonomi yaratmaya yönelik adımlar atması gerektiği dile getirilmiştir. Bu bağlamda Şi’nin Makao’ya dair sunduğu öneriler, şehirdeki turizm sektörü üzerindeki bağımlılığın azaltılması ve daha fazla katma değer yaratacak yeni iş alanlarının oluşturulması için bir fırsat sunmaktadır. Şehirde yeni iş fırsatlarının yaratılması ekonomik büyümeyi desteklemekle kalmayıp yerel halkın yaşam standartlarını iyileştirmeyi de hedefleyecektir. Aynı şekilde Şi’nin çağrısının yalnızca eğlence sektörü gelirlerine olan bağımlılığın kırılması değil, aynı zamanda şehrin toplumsal yapısını güçlendirmeyi hedeflediğini söylemek mümkündür. Şi’nin ekonomik çeşitlendirme vurgusunun bu sorunları çözmeyi amaçladığı söylenebilir.
Şi’nin ekonomik çeşitlendirme çağrısı, şehirdeki mevcut ekonomik yapının yeniden şekillendirilmesini gerektiren bir süreçtir. Bu dönüşüm süreci, yerel yönetim ve Çin hükümetinin sıkı işbirliğini gerektirecektir. Bu açıdan yapılan çağrı, şehrin siyasi olarak Pekin’e daha çok entegre olmasını sağlayacak bir adım olarak da değerlendirilebilir. Sam Hou Fai’nin Makao’nun yeni başkanı olarak atanmasının, şehrin Çin’e olan siyasi bağlılığını daha da pekiştireceğini söylemek mümkündür. Sam Hou Fai’nin liderliğinde Makao’nun ekonomik çeşitlendirmeye yönelik somut adımlar atması beklenmektedir.
Şi’nin Makao’yu sadece bir eğlence merkezi olmaktan çıkarma çabası, şehri uluslararası alanda daha güçlü bir ticaret ve finans merkezi haline getirebilir. Bununla birlikte şehrin yerel halkının bu süreçte nasıl etkileneceği, ekonominin çeşitlendirilmesinin ne kadar başarılı olacağı ve yerel yönetimin bu değişime nasıl uyum sağlayacağı, gelecekteki en önemli sorular arasında yer alacaktır.
Şi’nin Makao’daki ziyaretinde yalnızca ekonomi ve siyaset değil, aynı zamanda kültürel unsurlar da ön plana çıkmıştır. Şi’nin şarap tadımı gibi sosyal etkinliklere katılması, Çin’in kültürel stratejisinin bir parçası olarak değerlendirilebilir. Bu tür sosyal etkinlikler, diplomatik ilişkilerin güçlendirilmesinin yanı sıra Makao’nun kültürel kimliğini pekiştirme amacı taşımaktadır. Şi’nin bu tür sosyal etkinliklere katılması hem kültürel hem de diplomatik bağların güçlendirilmesine olanak tanırken, Çin’in dünya çapında daha güçlü bir kültürel varlık oluşturmaya yönelik adımlarını da yansıtmaktadır.
Çin’in Makao’ya yönelik ekonomik, kültürel ve siyasi stratejileri, şehrin geleceğini şekillendirecek önemli adımlardır. Makao’da yapılan ekonomik çeşitlendirme çağrısı aynı zamanda Çin’in küresel ekonomik stratejileriyle de uyumlu bir adımdır. Ekonomik dönüşümün yanı sıra sosyal ve politik dönüşümü de işaret eden bu süreç, Makao’nun eğlence sektörüne dayalı ekonomik modelinden kurtulmasıyla bölgenin uluslararası alandaki rolünü de güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Şi’nin açıklamalarının, Çin’in dış politika hedefleri doğrultusunda Makao’ya daha fazla diplomatik ve ticari bağ kurma olanağı sağlayacağı söylenebilir. Makao, bu doğrultuda Greater Bay Area gibi projelerle ve Şi’nin liderliğiyle daha sürdürülebilir bir ekonomi modeline geçiş yapacak Çin’in uluslararası ilişkilerdeki rolünü daha da güçlendiren bir merkez haline gelecektir.
[1] “Xi stresses adherence to ‘one country, Two systems’ as Macao SAR celebrates silver jubilee”, Xinhua, http://en.cppcc.gov.cn/2024-12/21/c_1058130.htm, (Erişim Tarihi: 25.12.2024).
[2] Hawkins, A., “Xi Jinping urges Macau to diversify economy away from casinos”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2024/dec/20/xi-jinping-urges-macau-to-diversify-economy-away-from-casinos, (Erişim Tarihi: 25.12.2024).
[3] Zhu, H., “Macau and Hong Kong: Convergence or Divergence? An Analysis of the 2023 Macau National Security Law”, SSRN, https://ssrn.com/abstract=4600986, (Erişim Tarihi: 25.12.2024).
[4] Aynı yer.
[5] Mandelbaum, H. G., “The Lusophone Bridge: Macau’s Role in China-Brazil Relations.”, Janus Journal, (Erişim Tarihi: 25.12.2024).
[6] Wong, C., “Macau’s Gambling-Tourism-Economic Development.”, Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(5), https://doi.org/10.24294/jipd.v8i5.4229, (Erişim Tarihi: 25.12.2024).
