Pentagon’dan yetkililer, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı kazanması halinde Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nü (NATO) tehdit etmeye başlayacağı ve müttefiklerin buna hazırlıklı olması gerektiği uyarısında bulunmuştur.[1] Ukrayna’nın kapsamlı bir strateji geliştirmesinin acil gerekliliğini vurgulayan ABD eski Amirali Mike Hewitt, Rusya’nın potansiyel olarak NATO üye ülkelerini riske atacağını öne sürmüştür.
Rusya’nın bu yaz yeni bir saldırı başlatması beklenirken; uzmanlar, Rus kuvvetlerinin yeni topraklar ele geçirebileceği uyarısında bulunmaktadır. Bu yüzden ABD’nin askeri yardımı dahi Ukrayna’nın kesin bir zafer kazanmasına yardımcı olmayabilir. Böyle bir durumda Hewitt, Rusya’nın daha geniş stratejisinin bir parçası olarak Baltık bölgesindeki NATO üyelerini hedef alma olasılığından bahsetmiştir.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya’ya karşı savaşmak için NATO birliklerinin Ukrayna’ya konuşlandırılması seçeneğini aylardır gündemde tutmaktadır. Macron, Rusya’nın Kiev veya Odesa’ya yaklaşması halinde Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olduğunu yinelemektedir.[2]
Rusya’da bir televizyon sunucusu olan Dmitry Kiselyo ise NATO’nun ‘Rusya’yı stratejik bir yenilgiye uğratmak’ için Ukrayna’ya asker göndermesi halinde yeni bir dünya savaşının patlak verebileceği uyarısında bulunmuştur.[3] Nükleer savaş tehlikesinden bahseden Ruslar, bu konuda Batılı güçleri sert sözlerle uyarmaktadır.
NATO’nun Ukrayna’ya kararlı desteği ve gerekirse asker gönderme seçeneğini gündem tutması, devamında Rusya’nın nükleer tehditlerini tekrarlamasına yol açmaktadır. Moskova, Batı’dan kararlı bir cevap aldığı her durumda nükleer tehditlerini yinelemektedir. Uluslararası toplum nükleer silahların herhangi bir şekilde kullanımına karşıdır ve bunun için çok taraflı bir dizi anlaşma imzalanmıştır. Bunun yanı sıra güç kullanma tehdidinde bulunmak, Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca da yasaktır.
Buna rağmen Rusya, Ukrayna’daki savaşta Batı’nın kararlı desteğini görmesinin ardından nükleer savaş uyarılarında bulunmaktadır. Bu konuda TV Sunucusu Dmitry Kiselyo, “Rusya’yı köşeye sıkıştırmayın. Rusya, ABD’yi gerçekten radyoaktif küle dönüştürebilen dünyadaki tek ülkedir.” tehdidinde bulunarak aslında Moskova’nın propagandasını yapmıştır.
Londra Ekonomi Okulu’ndan Siyaset Bilimci Vuk Vuksanoviç ise Rusya’nın NATO’ya karşı savaşına ilişkin “sadece iki senaryo” olabileceğini açıklamış ve her iki seçeneğin de “nükleer silah kullanma riskini” beraberinde getireceği konusunda uyarmıştır.[4] Vuksanoviç, Daily Express’e yaptığı şu yorumda bulunmuştur:[5]
“NATO-Rusya çatışması için yalnızca iki senaryo var. Ya NATO’nun Ukrayna adına müdahale ettiği senaryo ya da Rusya’nın NATO üyesi bir ülkeyi işgal ettiği senaryo.”
Birçok NATO ülkesi, kendi ulusal güvenliklerini garanti altına alabilmek için Ukrayna’ya desteklerini artırmaktadır. Bu bağlamda Ukrayna’yla ikili güvenlik anlaşmaları da yapılmaktadır. Bir dizi NATO üyesinin Ukrayna’yla imzaladığı ikili anlaşmalar, mevcut desteğin devam ettirilmesini garanti altına almaktadır. Anlaşmaları ilk imzalayanlar İngiltere, Fransa ve Almanya olmuştur. Ardından Danimarka, İtalya ve Kanada da Ukrayna’yla ikili güvenlik işbirliği anlaşmaları imzalamıştır. Buradaki öncelik, Ukrayna’nın hava savunma sistemlerini, topçularını, uzun menzilli saldırı yeteneklerini, zırhını ve savaş havacılığını güçlendirmektir. Kısacası Ukrayna’daki konvansiyonel savaşın sınırlandırılması ve küresel bir nükleer savaşa yol açmaması için kritik bir sürece girilmiştir.
Burada Rusya’nın kırmızı çizgisi, “NATO’nun Ukrayna’ya asker göndermesi” gibi durmaktadır. Konuyla ilgili Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin Ukrayna’ya asker göndermesi halinde nükleer silah konuşlandırmaya hazır olduğunu ifade etmişti.[6] “Silahlar, onları kullanmak için vardır.” diyen Putin, Rusya’nın nükleer füzelerinin askeri-teknik açıdan her zaman savaşa hazır olduğunu vurgulamıştı.[7]
Son aylarda hem Batılı hem Rus yetkililer tarafından sıkça dile getirilen “Nükleer Savaş”, “NATO-Rusya Savaşı” ve “Üçüncü Dünya Savaşı” söylemleri nedeniyle küresel jeopolitikte kritik bir döneme girildiği söylenebilir. Bugün Ukrayna’nın yakın komşusu Polonya’nın nükleer silahların konuşlandırılmasından bahsetmesi de dikkat çekicidir. Nitekim Rusya’nın Kaliningrad’ı giderek militarize ettiğini ve son zamanlarda nükleer silahlarını Belarus’a kaydırdığını aktaran Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, ülkede nükleer silahların konuşlandırılmasına ilişkin ABD’yle görüşmelerin sürdüğünü söylemiştir.[8]
Rusya’yla savaş tartışmaları sürerken Avrupa’nın buna siyasi-psikolojik olarak ne kadar hazır olduğu soru işaretidir. Avrupa’da “savaş” sesleri yükselirken; Ukrayna’nın Rusya’ya karşı verdiği mücadelenin başarısı da tartışılmaktadır. Eğer Ukrayna bu savaşı kaybederse NATO’nun Rusya’yla başka bir cephede yeni bir hesaplaşmaya hazırlıklı olması gerektiği söylenmektedir. Rusya’nın Ukrayna’dan sonra yakın çevresinde başka kriz alanları yaratması, Batı’nın çıkarlarına vurulacak başka bir darbe olacaktır. Nitekim Avrupa, kendi içerisinde siyasi bir birliktelik oluşturmakta zorlanmaktadır. Eğer Polonya, Batı’nın bir “nükleer üssüne” dönüşürse bu, olası bir NATO-Rusya savaşına da kapı aralayacaktır.
[1] “Russia to ‘threaten NATO’ as Putin looks to ‘escalate’ brutal war, Pentagon insider says”, Express, https://www.express.co.uk/news/world/1892962/russia-nato-putin-escalate-campaign, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
[2] “Macron Ready to Send Troops to Ukraine if Russia Approaches Kyiv or Odesa”, Kyivpost, https://www.kyivpost.com/post/29194, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
[3] “Russia threatens to ‘sink Britain’ if Nato sends troops to Ukraine”, Metro, https://metro.co.uk/2024/04/29/russia-threatens-sink-britain-nato-sends-troops-ukraine-20739775/, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
[4] “’Only two scenarios’ for Russia’s war on NATO unveiled as Vladimir Putin rages on”, Express, https://www.express.co.uk/news/world/1892059/russia-war-nato-vladimir-putin-threat, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
[5] Aynı yer.
[6] “Russia-NATO nuclear war maps show how UK cities would be annihilated in conflict”, Express, https://www.express.co.uk/news/world/1893428/russia-nato-nuclear-war-map-uk-cities, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
[7] Aynı yer.
[8] “Poland ‘ready’ to host nuclear weapons, Polish president says”, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/defence-and-security/news/poland-ready-to-host-nuclear-weapons-polish-president-says/, (Erişim Tarihi: 30.04.2024).
