Kafkasya’nın kritik devletlerinden biri olan Gürcistan’ın önemi, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başından itibaren jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik açıdan artmıştır. Bu bağlamda Tiflis yönetimi, savaşa dahil olmasa da kazanan devletler arasında gösterilebilir. Zira Gürcistan, ekonomik ve siyasi kazanımlarını arttırmış ve güvenlik noktasında önemli bir rahatlama yaşamıştır.
Hatırlanacağı üzere Rusya, 2008 yılında Gürcistan’la girdiği savaştan başarıyla çıkmıştır. Söz konusu durum, Gürcü toplumunda önemli sorunlar oluştururken; Moskova’nın desteğiyle Güney Osetya ve Abhazya’nın sözde bağımsızlık ilan etmesi, psikolojik bir baskıya neden olmuştur. Zira Rusya, siyasi, ekonomik ve askeri kapasitesini göstererek psikolojik üstünlük elde etmiştir. Ancak Ukrayna’da Rus Ordusu’nun yaşadığı kayıpların, Gürcistan’da olumlu bir hava yarattığını söylemek mümkündür. Gürcistan, Rusya’ya karşı psikolojik üstünlük elde edemese de Moskova’nın yaşadığı zorlu sürecin Gürcü toplumuna moral verdiği söylenebilir.
Diğer taraftan Rusya’nın batı sınırlarına yoğunlaşması, güneyine verdiği önemin azalmasına yol açmıştır. Zira dünyada en çok tartışılan konulardan biri, Moskova’nın post-Sovyet coğrafyada azalan nüfuzudur. Gürcistan’ın da bundan olumlu bir şekilde faydalandığını söylemek mümkündür.
Ukrayna’daki savaşla beraber Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, Avrupa ile Rusya arasındaki enerji ticaretini tarihin en düşük seviyelerinden birine düşürmüştür. Bu noktada Avrupa devletleri, Rusya’ya olan bağımlığının yarattığı enerji krizini aşabilmek için yeni alternatiflere yönelmiştir. Bu alternatiflerin arasında öne çıkan bölgeler ise Hazar Havzası ve bu bağlamda Kafkasya ve Orta Asya’dır. Söz konusu bölgelerdeki enerji kaynaklarının Avrupa’ya aktarılması sürecinde Gürcistan, kilit bir konumda yer almaktadır.
Gürcistan hem limanları hem de Bakü-Tiflis-Ceyhan ve TANAP ile TAP’ı da kapsayan Güney Gaz Koridoru gibi projelerle bulunduğu güzergah itibarıyla Avrupa’ya enerji transferindeki ana üslerdendir.
Orta Koridor ve Kuşak-Yol Projesi kapsamında düşünüldüğünde, Gürcistan’ın konumu daha büyük bir önem kazanmaktadır. Çünkü Orta Asya ile Avrupa arasındaki coğrafi engelin kaldırılmasında önemli bir rol oynayan Gürcistan, mühim bir köprü görevi üstlenmektedir. Bunu bölgesel entegrasyon süreçleri açısından atılan adımlarda da görmek mümkündür.
Çin perspektifinden bakıldığında ise Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya üzerinden geçen Kuzey Koridoru’nun tıkanması ve Tayvan Krizi ile Güney Asya’daki istikrarsızlık yüzünden Güney Koridoru’nun güvensizleşmesi, Pekin’i Orta Koridor’a yönlendirmiştir.
Bu bağlamda Kuşak-Yol Projesi’ni istikrarlı ve güvenli bir güzergahtan geçirmeye özen gösteren Çin, Orta Koridor’da Gürcistan’la olan ilişkilerine ivme kazandırmıştır. Nitekim Çin’in Gürcistan’daki limanlara olan ilgisi, her geçen gün artmaktadır.[1] Ayrıca 21 Eylül 2022 tarihinde Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili ile önceki Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu vesilesiyle New York’ta yaptıkları görüşmede ikili münasebetlerin daha da güçlendirileceği mesajını vermiştir.[2]
Tüm bunların yanı sıra Ukrayna’daki savaş başladıktan sonra Rusya’nın Orta Asya devletleriyle arasında bazı gerginlikler yaşanmıştır. Bu gerginliklerden biri de Astana-Moskova hattında gerçekleşmiştir. Rusya, bunun üzerine teknik konuları gerekçe göstererek Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (CPC) üzerinden Kazakistan’ın gerçekleştirdiği petrol ihracatını durdurmuştur. Bunun üzerine Kazakistan, Hazar Denizi üzerinden Kafkasya’ya yönelmiştir. Nihayetinde Kazakistan’ın Gürcistan limanlarını kullanarak Karadeniz üzerinden gerçekleştirdiği petrol ve rafine ürün ihracatı, bir önceki yıla göre on kat artmıştır.[3] Söz konusu gelişme, Gürcistan’ın kazanımlarını arttırmış ve ülke, Orta Asya için de önemli bir limana dönüşmüştür.
Gürcistan, Rusya’yla sorunlu ilişkilere sahip olsa da günümüzde bir denge politikası izlemektedir. Zira bunu Ukrayna’da yaşanan savaşta da görmek mümkündür. Gürcistan, söz konusu savaşta taraf olamamaya çalışırken; Garibashvili, Ukrayna’nın Gürcistan’dan Rusya’ya karşı ikinci bir cephe açılmasını istediğini açıklamıştır. Gürcü lider ise ikinci bir cephe açılmasına karşı çıkmaktadır.[4] Ayrıca Gürcistan, savaş nedeniyle Ukrayna’ya insani yardım gönderirken;[5] askeri yardım göndermeye karşı çıkmaktadır.[6]
Sonuç olarak Gürcistan’ın savaşın devam etmesini istediği söylenebilir. Çünkü savaş sahasında zorlu bir süreçten geçen ve ekonomik kaynaklarını savaşa aktaran Moskova’nın zayıflaması, Tiflis’in çıkarlarına uygundur. Bununla birlikte Gürcistan, Rusya’ya karşı cephe almasa da Avrupa’ya enerji ulaştırma sürecine katılarak çeşitli kazanımlar elde ederken hem enerji krizinin hafiflemesinde hem de savaşın sürmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu noktada da Gürcistan, Rusya’nın yıpranmasına doğrudan olmasa da dolaylı şekilde katkı sunmaktadır. En önemlisi de savaşla birlikte Gürcistan’ın jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik kazanımlarının Avrupa, Orta Asya ve Çin boyutuyla artmış olmasıdır.
[1] Irina Arabidze, “China in Georgia-A Developing Relationship”, China Observers, https://chinaobservers.eu/china-in-georgia-a-developing-relationship/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
[2] “Prime Minister Irakli Garibashvili of Georgia Meets with Wang Yi”, Ministry of Foreign Affairs of the People’s Republic of China, https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/zxxx_662805/202209/t20220923_10770195.html, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
[3] “Kazakhstan’s Oil and Refined Products Exports via Georgian Ports Jump Tenfold in 2022”, Hellenic Shipping News, https://www.hellenicshippingnews.com/kazakhstans-oil-and-refined-products-exports-via-georgian-ports-jump-tenfold-in-2022/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
[4] “Ukraine Tried to Pressure Georgia Into Joining Fight Against Russia-PM”, Russia Today, https://www.rt.com/russia/566780-ukraine-georgia-second-front-russia/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
[5] “Humanitarian Aid to Ukraine, Help for Ukrainians Stranded in Georgia Among Georgian Government’s Support Initiatives Since Russian Invasion”, Agenda, https://agenda.ge/en/news/2022/584, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
[6] “Georgia’s Prime Minister Rules Out Military Assistance to Ukraine”, European Pravda, https://www.eurointegration.com.ua/eng/news/2022/12/7/7152051/, (Erişim Tarihi: 03.02.2023).
