12 Haziran 2024 tarihinde Batılı liderler, Ukrayna’nın Batılı silahlarla Rusya’ya saldırmasına yeşil ışık yakmıştır. Bunun üzerine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Güney Askeri bölgesinde tatbikat yapılmasını emretmiştir. Rusya Savunma Bakanlığı, Leningrad Askeri Bölgesi füze biriminin personelinin muharebe eğitimi görevlerini başarıyla yerine getirdiğini duyurmuştur.[1]
Rusya, NATO üyeleri Norveç Finlandiya Polonya Estonya Letonya ve Litvanya sınırlarında gerçekleştirilen tatbikatlarda asker ve denizcilerin taktik nükleer silahların konuşlandırılması için görevlendirildiğini ifade etmiştir. Bu adım, Rusya’nın Avrupa sınırının büyük bir bölümünü kapsayan askeri bölgelerde gerçekleştirilen nükleer tatbikatların coğrafi alanını genişlettiği izlenimini vermektedir.
Rus yapımı bir kısa menzilli balistik füze sistemi olan 9K270 İskender-M operasyonel-taktik füze sistemi için özel eğitim mühimmatı temin etmek, fırlatma araçlarını donatmak ve füze fırlatma hazırlıkları için belirlenen mevzi alanına gizlice ilerlemek gibi görevler, donanma gemilerinin personeli tarafından yerine getirilmektedir. Bu eğitimler sırasında deniz tabanlı seyir füzeleri özel sahte savaş başlıklarıyla donatılmakta ve belirlenen devriye bölgelerine gönderilmektedir.
11 Haziran 2024 tarihinde Rusya, Belarus birliklerinin yanında taktik nükleer silahların konuşlandırılmasını sağlamak için tatbikatların ikinci aşamasına başladığını da duyurmuştur. Rusya Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanan bir video, bir mobil füze sisteminin bir alana kadar eşlik ettiğini ve bir roketin bir savaş gemisine yüklendiğini göstermiştir. Putin, Ukrayna’da zafer kazanmak için nükleer silah kullanmanın gerekli olmadığını belirtmiştir. Bu da Kremlin’in Avrupa’daki çatışmanın nükleer bir savaşa dönüşmeyeceğine dair güçlü bir sinyal olduğunu göstermektedir.[2]
Rusya’nın nükleer silah kullanma eşiğini düşürme çağrılarına nasıl tepki vereceği de belirsizdir. Ancak, Putin’in bu konuda nasıl bir adım atacağı merak konusudur. Rusya’nın nükleer doktrininde değişiklik yapma olasılığı da bulunmaktadır. ABD ise Rusya’nın stratejik duruşunda bir değişiklik gözlemlemediğini belirtse de üst düzey istihbarat yetkilileri Rusya’nın nükleer silahlarla ilgili açıklamalarını ciddiye almaları gerektiğini vurgulamaktadır.
ABD ve Rusya, dünyanın en büyük nükleer güçleri olarak tanınmaktadır. Taktik nükleer silahlar, stratejik nükleer silahlardan daha az güçlüdür ve savaş alanında kullanılmak üzere tasarlanmıştır. ABD’nin Avrupa’da ve sınırları içinde birçok nükleer silahı bulunmaktadır. Rusya’nın da stratejik olmayan nükleer savaş başlıkları olduğu bilinmektedir. Putin, Rusya’nın taktik nükleer silahlarının gücünü açıklamıştır. ABD ise artan tehditlere karşı stratejik nükleer silahlar kullanabileceğini belirtmiştir.
Taktik nükleer silahlar, şehirleri tamamen yok etmek yerine savaş alanındaki birliklere karşı kullanılan daha küçük güce sahip silahlardır. Bu silahlar, hava bombaları, kısa menzilli füzeler için savaş başlıkları veya topçu mühimmatları şeklinde olabilmektedir. Ancak bu silahlar stratejik silahlar gibi uluslararası anlaşmalarla sınırlandırılmamıştır.[3]
7 Haziran 2024 tarihinde Putin, yaptığı bir açıklamada, Ukrayna’da zafer elde etmek için nükleer silah kullanmanın gereksiz olduğunu ifade etmiş ve nükleer silahların sadece ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğüne yönelik bir tehdit durumunda kullanılabileceğini belirtmiştir. Rusya’nın Ukrayna’dan ele geçirdiği bölgeleri kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak gördüğünü ve Kiev’in bu bölgeleri geri almaya çalışması durumunda nükleer saldırı olasılığını artırdığını ifade etmiştir. Putin, şu anda nükleer silah testi yapma ihtiyacı olmadığını, ancak gerektiğinde bunu yapabileceklerini de eklemiştir. Ayrıca Rusya ve ABD, dünyadaki nükleer silahların yaklaşık %90’ını ellerinde bulundurmaktadır.[4]
Putin’in Ukrayna konusundaki tutumu ve nükleer silah kullanımıyla ilgili açıklamaları da dikkat çekicidir. Putin, Rusya’nın Ukrayna’da ilerlediğini ve silah üretimini artırdığını ifade etmiştir. Ayrıca Rusya’nın nükleer doktrininde ve nükleer silah testlerinde değişiklik yapma olasılığından bahsetmiştir. ABD Başkanı Joe Biden ise Ukrayna’ya destek sözünü tekrarlamış ve Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması halinde ABD ve Avrupalı müttefiklerinin konvansiyonel füzeleri konuşlandırabileceğini belirtmiştir.
Rusya, nükleer silahlarla ilgili oldukça tehlikeli açıklamalar yapmaktadır. Bu bağlamda Rusya’nın nükleer doktrininde değişiklik yapma olasılığı bulunmaktadır. Hem Rusya hem de ABD, dünyanın en büyük nükleer güçleridir ve Rusya’nın nükleer silahlarının çoğu gizli tutulmaktadır. Ayrıca taktik nükleer silahların patlayıcı gücünün ABD’nin Hiroşima’ya atılan nükleer bombanın beş katı olduğu da belirtilmektedir.
[1] “Russia broadens tactical nuclear weapons drills”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/russia-says-its-non-strategic-nuclear-drills-involve-iskander-missiles-2024-06-12/, (Erişim Tarihi: 12.06.2024).
[2] “Russia begins second stage of tactical nuclear weapon drills with Belarus”, Reuters, https://www.reuters.com/world/europe/russia-belarus-start-second-stage-tactical-nuclear-drills-ministry-says-2024-06-11/, (Erişim Tarihi:12.06.2024).
[3] Aynı yer.
[4] “Putin says Russia does not need to use nuclear weapons for victory in Ukraine”, Reuters, https://t.ly/074rb, (Erişim Tarihi:12.06.2024).
