Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu yılın Ekim ayının ortalarında Pekin’i ziyaret ederek Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le bir araya gelmiştir. Bu ziyaret, taraflar arasındaki dayanışmayı bir kez daha vurgulamıştır.[1] İki ülke, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve diğer Batılı ülkeler karşısında gayri resmi bir ittifak kurmuş durumdadırlar. Ancak İsrail ve Filistin arasında yaşanan gerginlikten dolayı Pekin-Moskova ilişkileri karmaşıklaşmıştır. Çin, hem İsrail’le olan bağlarını hem de Rusya’nın güçlü desteğiyle İran ve Suriye’yle olan ekonomik ilişkilerini dengelemeye çalışmıştır.[2]
Putin’in ziyareti, aynı zamanda Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne bir destek olarak görülmektedir. Kuşak ve Yol Girişimi’nin 10. yıldönümünü anmak için gerçekleşen etkinliğe Putin’in katılımı dikkat çekicidir.
Çin ziyaretine ilişkin sorular üzerine Putin, bu ziyaretin Kuşak ve Yol Girişimi’yle ilgili görüşmeleri kapsayacağını ve Moskova’nın çoğunlukla Orta Asya’da bulunan eski Sovyet ülkelerinin ekonomik entegrasyonunu desteklediğini söylemiştir. Putin, ikili ilişkilerdeki büyüyen ekonomik ve finansal bağları da tartışacaklarını söylemiştir.[3]
Pekin ve Moskova, enerji, yüksek teknoloji ve finans endüstrilerinde finansal bağlantılara sahiptir. Çin ayrıca Moskova için önemli bir ihracat pazarı haline gelmiştir.
Çin ve eski Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş döneminde sol eğilimli devletler üzerinde rekabete girişmişlerdir. Ancak şu anda ekonomik, askeri ve diplomatik alanlarda ortaklıklar kurmuşlardır. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısından sadece haftalar önce Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le Pekin’de buluşmuş ve taraflar “limitsiz” bir ilişkiyi taahhüt eden bir anlaşma imzalamışlardır. Çin’in Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşında tarafsız bir barış aracısı olarak kendini tanıtma çabaları, uluslararası toplum tarafından geniş ölçüde reddedilmiştir.[4]
Hatırlatmak gerekirse Şi Cinping, 2023 yılının Mart ayında Moskova’yı ziyaret etmiştir. Çin, Rusya’ya yönelik uluslararası yaptırımları kınamış, ancak Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından Putin’e Ukrayna’dan binlerce çocuğun kaçırılmasına ilişkin iddialarla ilgili olarak çıkartılan bir tutuklama emrini doğrudan kabul etmemiştir.
Putin’in Çin ziyareti ve bu temasların ikili ilişkilere, küresel politikaya ve bölgesel dinamiklere olan etkileri dikkat çekicidir. Putin’in Çin ziyaretinin amacı, Çin’in Ukrayna krizinde Rusya’ya desteğini güçlendirmek ve Çin-Rusya ilişkilerini daha da pekiştirmektir. Çin ve Rusya, ABD ve diğer Batı Bloğu ülkelerine karşıtlıkta birleşerek gayri resmi bir ittifak oluşturmuşlardır. Bu ittifak, küresel dengeler üzerinde önemli etkileri olan stratejik bir ortaklık olarak dikkat çekmektedir.
Kuşak ve Yol Girişimi, Çin’in küresel etkinliğini artırmayı ve altyapı projeleri yoluyla dünya genelindeki etkisini güçlendirmeyi amaçlayan kritik bir politika alanıdır. Putin, bu girişimi övmüş ve Rusya’nın bu projelerle nasıl işbirliği yapabileceğine dair görüşlerini paylaşmıştır. Bu, Rusya ve Çin arasındaki ekonomik ve finansal bağların derinleşmesi ve ortak çıkarların peşinde koşulması için önemli bir faktördür.
Çin ve Rusya arasındaki ilişkilerin ekonomik boyutu da vurgulanmıştır. Enerji, yüksek teknoloji ve finans endüstrilerindeki finansal bağlar, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin temelini oluşturmaktadır.
Çin ve Rusya arasındaki askeri işbirliğine ilişkin değerlendirmelerde, tam teşekküllü bir askeri ittifakın oluşturulmasının beklenmediği, ancak savunma işbirliğinin artacağı ifade edilmiştir. İki ülke arasındaki bu askeri işbirliği, özellikle bölgesel güç projeksiyonunda ve füze savunma sistemlerinde birlikte çalışmanın planlanması gibi alanlarda artabilir.
Sonuç olarak Çin ve Rusya’nın tarihsel olarak rakip olmalarına rağmen şimdi ortaklıklar kurdukları ve birbirlerine karşı güvenlik garantisi talep etmedikleri hususu önemlidir. Bu durum, iki ülkenin stratejik özerkliklerini ve işbirliğini savunduklarına işaret etmektedir.
[1] “Putin’s Visit to Beijing Underscores China’s Economic and Diplomatic Support for Russia”, Associated PRess News, https://apnews.com/article/china-russia-putin-xi-israel-139930a92289b7d34ce840bdfe531259, (Erişim Tarihi: 16.10.2023).
[2] “Putin’s Visit to Beijing Underscores China’s Economic and Diplomatic Support for Russia”, Times Daily, https://www.timesdaily.com/business/putins-visit-to-beijing-underscores-china-s-economic-and-diplomatic-support-for-russia/article_6ee8d6c9-e1b5-51ab-9c13-6750570a4bff.html, (Erişim Tarihi: 16.10.2023).
[3] “Putin’s Visit to Beijing Underscores China’s Economic and Diplomatic Support for Russia”, Associated PRess News, https://apnews.com/article/china-russia-putin-xi-israel-139930a92289b7d34ce840bdfe531259, (Erişim Tarihi: 16.10.2023).
[4] Aynı yer.
