21 Aralık 2022 tarihinde Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, Rusya’nın Ukrayna’ya 2022 yılının Şubat ayında başlattığı işgalin ardından ilk yurt dışı ziyaretini Washington’a gerçekleştirmiştir. Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Ukrayna’ya yönelik askeri yardım paketi açıklamıştır. Söz konusu paketle birlikte Washington tarafından Kiev’e sağlanan toplam askeri yardım miktarı 21,9 milyar dolara ulaşacaktır.[1]
Bu kapsamda ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Ukrayna’ya ilk kez Patriot hava savunma sistemleri vereceklerini belirttiği 1,8 milyar dolarlık yeni askeri yardım paketi hakkında şunları söylemiştir:[2]
“Kiev’in kendini savunmaya devam edebilmesi ve zamanı geldiğinde müzakere masasında en avantajlı konumda olabilmesi için Ukrayna’yı elimizden geldiğince desteklemeye devam edeceğiz. Bu savaşı bugün ancak Rusya bitirebilir. Bitirene kadar biz Ukrayna’nın yanında duracağız.”
Savaşın başından itibaren Ukrayna, Stringer füzelerinden gelişmiş ısı ve radar güdümlü sistemlere kadar çok sayıda Batı menşeili hava savunma sistemi satın almıştır. Bu silahlarla Ukrayna’nın savunma kapasitesinin arttırılması amaçlanmıştır. Patiotlar ise yeni bir aşamadır. Zira son birkaç aydır Ukraynalı yetkililer, ABD’den Patriot talebinde bulunmaktadır. Fakat çeşitli nedenlerden dolayı Washington yönetimi ve müttefikleri, bu isteğe olumlu yanıt vermemişti. Bu sistemlerin en önemli avantajı, savaşa hazır hale getirilme hızı ve aynı anda birkaç yeri hedef alabilmesidir.
Patriotlar, yalnızca uçakları ve seyir füzelerini değil; aynı zamanda balistik füzeleri de düşürme yeteneğine sahiptir. Üstelik balistik füzeler, savaşın başından beri Ukrayna’nın hava savunması anlamında yaşadığı en büyük sorunu oluşturmaktadır. Bu anlamda Patriot sistemlerinin 20 km yüksekliğe kadar mesafede balistik füzeleri vurma yeteneğinin bulunması,[3] Kiev’in savunma kapasitesinin arttırılmasını sağlayacaktır. Böylece Patriotlar, S-300’lerin yerini alacaktır.
Bunun yanı sıra akıllara şu soru gelmektedir:Ukrayna uzun zamandan beri defalarca Patriot sistemlerinin kendisine tahsis edilmesini istemiş olmasına rağmen ABD, bu sistemleri niçin şimdi vermektedir? Bunun nedenlerinden biri ABD’nin Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Rus Ordusu’nun kaybetmesi veya kazanmasından ziyade; yıpranmasını istemesidir. Bu anlamda Ukrayna’nın Patriot sistemlerini edinmesi, savaşın uzamasına ve Rusya’nın beklediği galibiyete ulaşmasının zorlaşmasına yol açacaktır.
Aslında Ukrayna, savaş başlamadan önce çok güçlü bir hava savunma sistemine sahipti. Ancak zaman içerisinde S-300’lerin ve bunlar için üretilen füzelerin sayıları azalmıştır. Ukrayna, yeni S-300’ler üretemediği gibi satın alacak ülke de bulamamış ve bu yüzden de ciddi sorunlarla yüzleşmiştir. Zaten bu nedenle ABD Savunma Bakanlığı, Patiotların Ukrayna’nın hava savunması noktasında yaşadığı tüm sorunlarını çözecek bir “gümüş mermi” olduğuna inanmaktadır. Bu anlamda Patriotların ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı NASAMS hava savunma sistemleri; Hawk hava savunma sistemi füzeleri ve Stringer füzeleri dâhil olmak üzere önceki hava savunma kapasitesini tamamlayacağı düşünülmektedir.[4]
Anlaşılacağı üzere, Ukrayna’ya Patriot tedarikinin Rus Ordusu’nun eylemlerini zorlaştıracağına inanılmaktadır. Bu nedenle Kremlin, Beyaz Saray’ın kararından rahatsızlık duymuştur. Nitekim Moskova, bu kararı bir provokasyon ve ABD’nin Ukrayna’daki askeri müdahalesini genişletmesi şeklinde yorumlamıştır.
Hatırlanacağı üzere 2022 yılının Kasım ayında Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Batı’yı Patriot konusunda uyararak “Böylesi bir durumda NATO personeli ve Patriot sistemleri ordumuzun meşru hedefi haline gelecektir. demişti.[5] 15 Aralık 2022 tarihinde de Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Patriotların çatışmaların tırmanmasına yol açacağını belirtmiştir.[6]
Halihazırda Ukrayna’ya bir batarya “Patriot” hava savunma sistemlerinin verilmesi öngörülmektedir. Bu sürecin birkaç ayı bulabileceği ifade edilmektedir. Sistemleri kullanacak olan Ukraynalı askeri personelin eğitiminin ise Almanya’da yapılması planlanmaktadır. Ukrayna Savunma Bakanı’na göre, Ukraynalı askerler kısa süre içerisinde sistemleri kullanabilecek duruma gelecektir.
Sonuç olarak Patriotların Ukrayna’ya verilmesine kadar geçecek süreçte savaşın seyrinin nasıl ilerleyeceğini söylemek zor olsa da Ukrayna’nın Patriotları tedarik etmesinin akabinde sahadaki dengenin Kiev yönetiminin lehine işleyeceği öne sürülebilir.
[1] “США передают Украине новый пакет военной помощи на $1,85 млрд с системой Patriot”, TASS, https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16656543, (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
[2] Aynı yer.
[3] “Что такое системы ПВО “Пэтриот”, которые США собираются передать Украине?”, Delfi, https://www.delfi.lt/ru/abroad/global/chto-takoe-sistemy-pvo-petriot-kotorye-ssha-sobirayutsya-peredat-ukraine.d?id=92088337, (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
[4] “В Пентагоне допустили месяцы подготовки ВСУ к использованию ЗРК Patriot”, VTB, https://www.rbc.ru/politics/22/12/2022/63a3720f9a794730be60cdb4?from=article_body, (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
[5] “Песков назвал ненадежными сообщения о поставках Украине ЗРК Patriot”, Kommersant, https://www.kommersant.ru/doc/5721200, (Erişim Tarihi: 23.12.2022).
[6] “Война в Украине. Как комплекс “Пэтриот” облегчит жизнь Киеву и испортит настроение в Москве”, BBC News, https://www.bbc.com/russian/features-64050662, (Erişim Tarihi: 22.12.2022).
