26 Temmuz-10 Ağustos 2024 tarihlerinde Paris’te gerçekleşecek Yaz Olimpiyatları, daha önce en son 1924 ve 1900 yıllarında Fransa’da düzenlenmişti. Yüz aradan sonra Paris’te düzenlenecek Yaz Olimpiyatları, şehrin tarihi mekanlarıyla modern sporun buluştuğu bir etkinlik olacaktır. Paris, sanat, moda ve gastronomi gibi alanlarda dünya çapında tanınan bir şehir olmasının yanı sıra sporun da önemli bir merkezi konumundadır. 2024 Olimpiyatları, bu zengin kültürel mirası sporun heyecanıyla birleştirerek dünya genelinde ilgi çekecek bir organizasyon olacaktır.
“Made for Sharing! (Paylaşmak için Yapıldı!)” sloganıyla yola çıkılan Yaz Olimpiyatları birleştirici bir hedefle yola çıkmasının yanı sıra sürdürülebilirlik ve çevre bilinci üzerine odaklanan bir olimpiyat olma hedefini taşımaktadır. Dünyanın her yerinden farklı dinler, farklı kültürler ve farklı etnik kökenleri paylaşan sporcular birçok müsabakada birlikte yarışacaktır. Dünyanın dört bir yanından seyirciler de sporun birleştirici gücüyle bir araya gelecektir.
Olimpiyatların birleştirici gücünü en iyi gösteren durum, Mülteci Olimpiyat Takımı’dır. İlk kez 2016 yılında Brezilya’nın Rio şehrinde gerçekleşen olimpiyatlarda 10 sporcu ile mülteciler için takım oluşturulmuştu. 2020 yılında Tokyo’da ise 29 mülteci sporcu bulunmaktaydı. 2024 yılında ise 37 sporcuyla kurulduğu günden beri en çok sayıda mülteci sporcunun katıldığı olimpiyat olacaktır. Mülteci Olimpiyat Takımı’nın logosunda ise beş kıtayı temsil eden halkalı logo yerine ortasında bir kalp bulunan ve etrafında oklar bulunan eve dönüş yolunu temsil eden bir logo kullanılacaktır.[i]
Savaş, şiddet, çatışma gibi birçok nedenden ülkelerini terk etmek zorunda kalan birçok yetenekli sporcu Mülteci Olimpiyat Takımı ile kendini ve belki de terk etmek zorunda kaldıkları ülkelerini temsil etme imkanı bulmaktadır. Takıma katılan kişilerin sayısındaki artış ise maalesef her sene ülkesini terk etmek zorunda kalan insanların sayısındaki artış oranını göstermektedir.
Paris 2024 Yaz Olimpiyatları’ndaki bir diğer önemli gelişme de Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne üye olan kadınların oranının %41’e ulaşarak %100’e varan bir oranla artış göstermesidir. Ülkemizde de ilk kez olimpiyata katılan sporcularımız arasında 52 kadın 48 erkek sporcu ile cinsiyet eşitliği sağlanmıştır.[ii] Toplumsal hayatın her alanında eşitsizliğe uğrayan kadınlar için uluslararası öneme sahip bir platformda böylesine bir artış oranı çok önemlidir. Ancak hâlâ birçok kadın ve kız çocuğu spor faaliyetlerine ulaşmakta zorluk yaşamaktadır. Bunun en önemli nedeni spor faaliyetlerinde kadınlar ve kız çocuklarına yönelik yatırımın az olmasından kaynaklanmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Birimi ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi spor faaliyetlerindeki bu cinsiyet eşitsizliğiyle mücadele edebilmek için 2012 yılından beri birçok çalışma yürütmektedir. Bu sene gerçekleşecek olan olimpiyatlardaki kadın sporcu oranındaki artış, yürütülen çalışmaların etkili olduğunu göstermektedir.
Öte yandan İsrail ve Rusya’nın olimpiyatlardaki durumu sporun birleştirici gücünü geri plana itmektedir. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Rusya’nın olimpiyatlara katılma hakkını kaybettiğini açıklamıştı. Savaşı olimpiyatların zıddı bir durum olarak görüldüğü için Rusya olimpiyatlardan men edilmişti. Bu sebeple Rus sporcular bireysel tarafsız sporcular olarak olimpiyat oyunlarında bulunacaktır. Ayrıca Rus bayrağı olmayacak ve Rus milli marşı çalınmayacaktır. Ancak yıllardır devam eden ve şu anda şiddetini daha da artırmış olan İsrail-Filistin Savaşı’nda İsrail’e karşı böyle bir tutum sergilenmemesi Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin çifte standardını açık bir şekilde göstermektedir.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach, İsrail’in olimpiyatlara katılması konusunda herhangi bir sorun olmadığını ve İsrail bayrağı altında İsrailli sporcuların yarışacağını açıklamıştır.[iii] Bugüne kadar yaklaşık 40 bin Filistinli insanın ölümüne yol açan İsrail’in uluslararası hiçbir etkinlikten men edilmemesi uluslararası platformların bahsettikleri kadar tarafsız olmadığını göstermektedir. Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin uyguladığı bu çifte standartla kendi gözlerinde Avrupa’da katledilen insanlar ile Ortadoğu’da katledilen insanların aynı değerde olmadığını göstermiştir. Bu durum olimpiyatlarda her ülkenin birbirine eşit olduğu ilkesine aykırı bir durum oluşturmaktadır
Olimpiyatlar her dört yılda bir olduğu gibi birçok atletin emek vererek katıldığı, eşit ve adil bir şekilde yarıştığı, uluslararası alanda hem ülkesini hem de kendini temsil ettiği önemli bir etkinliktir. Dünyanın dört bir yanından birçok insan müsabakaları büyük bir heyecanla izlemektedir. Bu sene de “Paylaşmak için Yapıldı!” mottosuyla yola çıkan Paris Yaz Olimpiyatları, yaz aylarının gündeminde yer alacaktır. Vatanını terk etmek zorunda kalan insanların, dil, din, ırk ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin birçok sporcunun katıldığı olimpiyatlar sporun birleştirici gücünün önemli bir göstergesidir. Ancak Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin Rusya ve İsrail açısından uyguladığı çifte standart sporun birleştirici gücüne gölge düşürmektedir. “Paylaşmak için yapılmış” olan böylesine büyük bir organizasyonu sorgulamaya açık hale getirmektedir.
[i] “Mülteci Olimpiyat Takımı Paris 2024’e hazır”, Euronews, https://tr.euronews.com/my-europe/2024/07/20/multeci-olimpiyat-takimi-paris-2024e-hazir, (Erişim Tarihi: 22.07.2024)
[ii] “Oyun’u değiştiriyoruz”, Milliyet, https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/oyunu-degistiriyoruz-7159322, (Erişim Tarihi: 22.07.2024).
[iii] Jules Boykoff, “Olimpiyat Komitesi’nden çifte standart: Rus atletler kısıtlandı, İsrail’e yaptırım yok”, AA, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/olimpiyat-komitesinden-cifte-standart-rus-atletler-kisitlandi-israile-yaptirim-yok/3278459, (Erişim Tarihi: 22.07.2024).
