2025 yılı, Pakistan ekonomisi için kritik bir dönem olarak öne çıkmaktadır. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile devam eden işbirliği, ülkenin ekonomik istikrarını sağlamaya yönelik adımlar atarken, aynı zamanda yapısal reformların uygulanması konusunda da önemli bir rol oynamaktadır. IMF tarafınca Pakistan’ın çeşitli yapısal ve mali zorluklarla başa çıkmasını sağlayacak bir çerçeve sunulmaktadır.
Pakistan, uzun süredir ekonomisini stabilize etmek için IMF ile işbirliği yapmaktadır. IMF, Pakistan’a verdiği finansal danışmanlıkla birlikte ekonomide yapısal reformların uygulanması için kritik bir aktör olmuştur. Pakistan Maliye ve Gelir Bakanlığı, IMF misyonunun Pakistan’a teşhis değerlendirmesi yapmak üzere geldiğini açıklamıştır. 2018 yılında IMF, yönetişim gibi zayıf yönleri analiz edip raporlar sunmak için bir çerçeve oluşturmuştur. Bu çerçeve kapsamında Pakistan’da yapılan değerlendirme, kamu sektörünün etkinliğini artırmayı amaçlamaktadır. Misyon, mali yönetim, merkez bankası işleyişi ve finansal sektör denetimi gibi alanlarda önerilerde bulunarak reformlara katkı sağlama amacı taşımaktadır.[1]
IMF heyeti, Pakistan’a yaptığı ziyarette yönetişim risklerini incelemektedir. IMF, özellikle kamu kaynaklarının kullanımı ve devlet kurumlarındaki şeffaflık konularında iyileştirmeler yapılmasını talep etmektedir.[2] IMF, Pakistan hükümetinden bütçe disiplinini artırmak ve kalkınma fonlarının daha şeffaf bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla sıkı bir izleme mekanizması talep etmektedir. Bu mekanizmalar aracılığıyla, Pakistan’da kamu harcamalarının daha etkin bir şekilde denetlenmesi ve kamu kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılmasının önünün açılması beklenmektedir. IMF’in bu yaklaşımı, geçmişteki kaynak israfının önüne geçmeyi hedeflemektedir. Ancak bu tür izleme sistemlerinin uygulanması, yerel yönetimler ve bürokrasi üzerinde ek bir yük oluşturma potansiyeli mevcuttur. Ayrıca bu reformların başarısı için siyasi irade ve toplumsal destek de büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda IMF’in teknik desteği ve uluslararası toplumun gözetimi kritik rol oynamaktadır.[3]
IMF’in desteğiyle yapılan reformların, Pakistan’ın makroekonomik göstergelerinde önemli bir iyileşme sağlaması beklenmektedir. IMF yetkilileri, Pakistan’ın enflasyonun kontrol altına alınması konusunda kayda değer adımlar attığını ve mali disiplinin güçlendirildiğini ifade etmektedir. Özellikle vergi reformları ve enerji sektöründeki düzenlemeler, ülkenin ekonomik istikrarını sağlamak adına önemli adımlar olarak görülmektedir. Pakistan Hükümeti’nin vergi tabanını genişletme çabaları, ekonominin büyümesine katkı sağlayacak önemli bir unsurdur. Aynı zamanda kamu harcamalarının optimize edilmesi, hükümetin bütçe disiplinini sağlamada önemli bir rol oynamaktadır. Enerji sektöründeki reformlar da Pakistan’ın mali dengesini güçlendirmek adına atılan önemli bir adımdır. Enerji verimliliği ve maliyetlerin düşürülmesi için yapılan düzenlemeler, uzun vadede ekonominin sürdürülebilir büyümesine katkı sağlayacaktır. [4]
Pakistan Başbakanı’nın ekonomiyi iyileştirmeye yönelik kararlı adımlarının IMF tarafından desteklendiği vurgulanmaktadır. IMF, Başbakan’ın vergi tabanını genişletme ve kamu harcamalarını optimize etme konularındaki çabalarını takdir etmektedir. Bu adımlar, Pakistan’ın ekonomik istikrarını sağlamaya yönelik önemli bir adım olarak görülmektedir.[5]
Ancak Pakistan’ın ekonomik toparlanma süreci, birçok zorlukla karşı karşıya kalmaktadır. Dış borç yükü, ülkenin ekonomik büyümesini engelleyen en önemli faktörlerden biridir. Yüksek dış borç ve bununla birlikte artan faiz yükü, ülkenin mali durumunu zorlaştırmaktadır. Ayrıca Pakistan’ın cari açığı ve yüksek işsizlik oranları, ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır. IMF, Pakistan’a verdiği mali destekle birlikte ülkenin borç yükünü hafifletmeye ve sürdürülebilir bir büyüme stratejisi izlemeye yardımcı olmak için çeşitli mekanizmalar geliştirmektedir. Bu süreçte siyasi istikrar ve toplumsal destek de oldukça önemli görülmektedir. Dış borç yükünü hafifletmek ve ekonomik büyümeyi desteklemek için gereken reformlar, yerel halk ve siyasi güçler tarafından her zaman kolayca kabul edilmemektedir. Özellikle vergi artışları ve enerji fiyatlarındaki düzenlemeler, halkın alım gücünü olumsuz etkileyebilir ve sosyal huzursuzluğa yol açabilme potansiyeli mevcuttur.
Bu reformların uygulanması sırasında toplumsal muhalefet ve siyasi dirençle karşılaşılması muhtemeldir. Özellikle vergi artışları ve enerji fiyatlarındaki düzenlemeler, halkın alım gücünü olumsuz etkileyebilme ihtimaline sahiptir. Bu nedenle hükümetin reformları uygularken sosyal koruma programlarını da devreye alması gerektiği düşünülmektedir.
2025 yılı, Pakistan ekonomisi için hem fırsatlar hem de zorluklar barındırmaktadır. IMF ile devam eden işbirliği, ülkenin ekonomik bir değişime yönelik önemli adımlar atılmasını sağlamaktadır. Pakistan’ın uzun vadeli ekonomik toparlanma sürecinde başarıya ulaşması için siyasi istikrar, toplumsal destek ve uluslararası işbirliği büyük önem taşımaktadır. IMF’nin desteklediği ekonomik reformlar, ülke ekonomisinde uzun vadeli değişikliklere katkı sağlayacak olsa da bu sürecin başarısı toplumsal katılım ve siyasi uzlaşıya bağlıdır. Bu bağlamda Pakistan’ın IMF ile olan ilişkisi, sadece finansal bir destekten öte ekonomik dönüşüm sürecinin bir aracı olarak önemli bir rol oynamaktadır.
[1] “IMF mission visiting Pakistan to review governance, corruption risks: finance ministry”, The News, https://www.thenews.com.pk/latest/1281048-imf-mission-visiting-pakistan-to-review-governance-corruption-risks-finance-ministry, (Erişim Tarihi: 13.02.2025).
[2] Aynı yer.
[3] “IMF Pushes for Stricter Budget Monitoring and Live Tracking of Development Funds”, ProPakistani, https://propakistani.pk/2025/02/13/imf-pushes-for-stricter-budget-monitoring-and-live-tracking-of-development-funds/, (Erişim Tarihi: 13.02.2025)
[4] “Pakistan sees economy on long-term recovery path under IMF programme”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/pakistan-sees-economy-long-term-recovery-path-under-imf-program-2025-02-12/, (Erişim Tarihi: 13.02.2025)
[5] “IMF supports Pakistan PM’s decisive actions for betterment of economy”, The Hindu, https://www.thehindu.com/news/international/imf-supports-pakistan-pms-decisive-actions-for-betterment-of-economy/article69211157.ece, (Erişim Tarihi: 13.02.2025).
