Pasifik bölgesinde ekonomik ve politik olarak blok temelli mücadeleler hız kesmeden devam ederken 1 Nisan 2023 tarihinde Avustralya’nın Aston seçim bölgesi tarihi bir ana şahitlik etmiştir. Bölge daha öncesinde Liberal Parti’nin liderliğini yaptığı Liberal – Milli İttifak tarafından yönetilmekteydi. Buna karşılık son seçimlerde Anthony Albanese liderliğindeki İşçi Partisi (Australian Labor Party) adayı Mary Doyle, seçimi %53.58’lik bir oy oranı ile (47.408 bin oy) rakibi Roshen Campell’i yenilgiye uğratmıştır.[1]
Seçimin Avustralya İşçi Partisi adayı tarafından kazanılmasının yanında sonucu bu kadar önemli kılan neden ise 100 yılı aşkın süredir genel seçimler dışında muhalefet partisinden bir bölge almayı başaran ilk hükümet Avustralya İşçi Partisi hükümeti olmuştur. Avustralya tarihine geçen bu seçim, aynı zamanda Albanese hükümetinin Tasmania Eyaleti dışında bütün Avustralya’da iktidar olması anlamına gelmektedir.
Aston erken seçiminin yaklaşık bir hafta öncesinde, 25 Mart 2023 tarihinde, ise New South Wales’de (NSW) seçimler gerçekleşmiş ve İşçi Partisi adayı Chris Minns, 12 yıllık ittifak yönetiminin akabinde NSW’nin yeni başkanı seçilmiştir.[2] Art arda gelen yenilgiler Liberal Parti’nin içine düştüğü durumu gözler önüne sererken Liberal Parti’nin nasıl bu duruma düştüğü konusunda ise çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Örneğin Mail Online tarafından hazırlanan bir makalede NSW seçimlerinin neden Liberal Parti’nin yenilgisiyle sonuçlandığına yönelik sebeplere yer verilmiştir.
Listenin başında artan yaşam maliyetleri ve bazı vergiler yer alırken Minss’in seçim vaadi olarak verdiği devlete ait olacak “Energy Security Cooperation” isimli bir şirketin kurulması ve devlet mülkleri ile kamu teşebbüslerinin özelleştirilmesine dur deneceği de nedenler arasında yerini almıştır.[3] Bunun yanında Minns, Çin’e satılma ihtimali bulunan “Sydney Water” ve “Hunter Water” isimli şirketlerin devlete ait kalması için NSW anayasasını değiştirme sözü de vermiştir.
Belirtmek gerekir ki seçim öncesinde İşçi Partisi, sağlık ve altyapı alanlarında da birçok vaade bulunmuştur. Rouse Hill’de 300 yataklı yeni bir hastane yapmak, Aerotropolis bölgesinde yeni bir hastane inşa ederek ve Canterbury ile Fairfield hastanelerini iyileştirerek Batı Sidney’e 600’den fazla yeni hastane yatağı sağlamak bu vaatler arasında yerini almıştır. Altyapı projeleri için ise yaklaşık 1.3 milyar dolar değerinde yatırım sözü vermiştir.[4]
Her ne kadar İşçi Partisi’nin vaatleri, seçimi kazanmasını sağlamış gibi görünse de bu önermeyi kabul etmeyen uzmanlar da bulunmaktadır. Örneğin kimi uzmanlar, aslında halkın İşçi Partisi’ne Liberal – Milli İttifak’a bir tepki olarak yetki verdiğini savunmaktadır. Bu durum da halkın radikalizm ile istikrarsızlığa duyduğu nefret nedeniyle yavaş yavaş İşçi Partisi’ne yakınlaşmaya başladığına işaret etmiştir.[5]
Bunlara ek olarak dış politikada yaşanan gelişmelerin de Albanese hükümetinin bu başarıyı kazanmasında etkili olduğu düşünülebilir. Gerek Çin ile ilişkilerin normalleşme işaretleri göstermesi ve bu durumun ticaret potansiyeli açısından önemli bir gelişme olması gerekse askeri anlamda iki devletin 2019 yılında askıya alınan savunma görüşmelerine devam etme kararı alması, dış politikadaki önemli gelişmeler arasında yer almaktadır. Avustralya halkının istikrara duyduğu istek ve ekonomik endişeler gibi nedenler göz önüne alındığında bu gelişmelerin de İşçi Partisi için birer artı olması muhtemeldir.
Diğer taraftan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile ittifak ilişkisinin Avustralya için bölgede bir destek anlamına geldiği de aşikardır. Özellikle AUKUS kapsamında Avustralya’nın nükleer denizaltılara sahip olacak olmasının ABD’nin ve Batı’nın önemini halk nezdinde arttırdığı ve bu nedenle de ABD ile iyi bir ittifak ilişkisinin Avustralya halkına güven verdiği düşünülebilir.
Neticede Avustralya İşçi Partisi, 25 Mart 2023 tarihinde New South Wales seçimlerinde ve 1 Nisan 2023 tarihinde ise Aston seçim bölgesinde gerçekleşen erken seçimlerde Liberal – Milli ittifaka karşı büyük bir zafer kazanmış ve Avustralya tarihine geçmiştir. İşçi Partisi’nin bu sonucu nasıl elde ettiğine dair birçok görüş bulunsa da hem seçim vaatlerinin hem de Avustralya halkının istikrarsızlık ve radikalizm konusundaki endişelerinin seçim sonucunda önemli etkiye sahip olduğu düşünülebilir. Dış politikada Albanese hükümetinin izlemiş oluğu denge politikasının da iç siyasete etki etme olasılığı ve özellikle ticari ve ekonomik gelişmelerin seçime etkide bulunma ihtimali göz ardı edilmemelidir.
[1] ASTO VIC, Australian Electoral Commission, tallyroom.aec.gov.au/HouseDivisionPage-28791-197.htm, (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
[2] Sarah Liversidge, Telling map shows how the Labor Party now runs the entire Australian mainland – as the three key reasons why NSW voters abandoned Dominic Perrottet are revealed, Mail Online, www.dailymail.co.uk/news/article-11901461/NSW-election-2023-Map-shows-Labor-Party-runs-entire-Australian-mainland.html, (Erişim Tarihi: 26.03.2023).
[3] Aynı yer.
[4] Sarah Liversidge, “Telling map…”, a.g.m.
[5]“Is Australia’s Liberal Party in Terminal Decline?”, The Diplomat, thediplomat.com/2023/03/is-australias-liberal-party-in-terminal-decline/, (Erişim Tarihi: 01.04.2023).
