Rusya-Ukrayna Savaşı, Batılı devletleri Ukrayna’ya yardım etmeye yönlendirmiştir. Ukrayna’ya yardımda bulunan ülkelerin başında, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) gelmektedir. Söz konusu durum, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün de (NATO) Kiev yönetimine destek vermesine yol açmıştır.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’ya sıklıkla yaptığı savaşı durdurma ve Rusya’ya istediğinin verilmesi şeklindeki çağrılar ise yarımları yeniden gündeme getirilmiştir. Ancak Batı kanadında yer almak isteyen ve ülkesini Rus işgalinden kurtarmaya çalışan Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, bu çağrıları reddederek diğer ülkelerin mühimmat ve kamuoyu desteklerini arttırmalarını istemiştir. Bu kapsamda ABD Başkanı Joe Biden ile görüşen Zelenski, ABD Kongresi’nin girişimiyle 2,5 milyar dolarlık bir savunma yardımı almayı başarmıştır.[1]
Söz konusu yardım bütçesi, Ukrayna’nın Rusya’dan gelebilecek olası hava saldırılarına karşı ülkenin korunmasını sağlamaya yöneliktir. Paketin içeriği, 8 Avenger hava savunma sistemi, karadan havaya güdümlü füze sistemleri, mayınlar, mermiler, roketler ve diğer ekipmanlardan oluşmaktadır.[2] Rusya’nın Ukrayna’nın NATO’ya dahil olmasını ve sınırlarında Batı ittifakının yer almasını engellemeye yönelik askeri girişimine karşı ABD, Ukrayna’yı süreç boyunca çeşitli yöntemlerle desteklemiştir ve desteklemeye devam etmektedir. Son destek paketi ise Washington tarafından Ukrayna’ya yapılan en kapsamlı yardım paketi olarak görülebilir.
Biden, ABD’nin desteğinden sonra Batı kamuoyuna ve devletlerine Ukrayna’ya yönelik yardımları arttırmalarını tavsiye etmiştir. Avrupa Birliği (AB) ve NATO’ya üye olan ülkelerden de Ukrayna’ya çeşitli yardımlar gönderilmektedir. Örneğin kısa bir süre önce AB’den ayrılan İngiltere, Washington’un çağrısına açık destek vermiştir. Ayrıca diğer devletlerin de desteklerini ortaya koymalarını beklemektedir. İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ise daha öncesinde Ukrayna’ya tank göndermeyi planladıklarını açıklamıştır. ABD’nin yardım paketinin açıklanmasından sonra Wallace, İngiltere’nin tanklara ek olarak 600 Brimstone füzesini de Ukrayna’ya yollayacağını duyurmuştur.[3]
Ayrıca İngiltere’nin desteği yalnızca mühimmat desteği olarak kalmamaktadır. Zira yaptığı bir konuşmada İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Rusya’ya karşı savaşı zaferle sonuçlanana kadar Ukrayna Ordusu’na desteklemeye kararlı olduklarını söylemiş ve bu kararlılığı “stratejik mukavemet” olarak nitelendirmiştir.[4]
Anlaşılacağı üzere, İngiltere-ABD ittifakı, Ukrayna konusunda nettir. Batı devletlerinden olan Almanya ise çekimser davranmaktadır. Dünya liderlerinin Davos Ekonomik Forumu’nda toplanmalarının ardından açıklamalar hız kesmeden yapılmaktadır. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Almanya’nın Ukrayna’ya olan desteğini yinelese de tank gönderme hususunda geri planda ve çekimser kalmayı tercih etmektedir. Bu hususta İngiliz The Guardian gazetesinde Kate Connoly tarafından hazırlanan yazıda[5] Scholz’un çekimser tavrının ardındaki sebep incelenmiştir.
İlgili yazıda da görüleceği üzere, Scholz’un çekimser kalmasının ardında müttefiklerin tam desteğini henüz görememesi ve Almanya’nın savaş geçmişi nedeniyle yargılanma endişesinin yer aldığı düşünülebilir. Bu endişenin kısa bir süre önce Almanya ve savaş kelimelerinin yan yana kullanılmasından ortaya çıkan rahatsızlık ve dünya devletlerinin Almanya’nın Leopard 2 tank tipini Ukrayna’ya sevkiyatına dair artan baskısı temelinde ortaya çıktığı söylenebilir.
Araştırmacılar da benzer bir yorumda bulunarak, Scholz’un tavrının arkasında yatan sebebi çekimserlik olarak değerlendirmiş ve kısa bir süre sonra bu durumun değişerek Almanya’nın Ukrayna’ya destek amacıyla Leopard 2 tipli tankın sevkiyatıyla sonuçlanacağını dile getirmişlerdir.[6] Nitekim öyle de olmuştur.
Almanya’nın çekimserliğinin yanında, NATO güçleri Ukrayna’ya olan desteklerini gittikçe artırmaktadır. Son olarak 11 NATO ülkesi, Ukrayna’ya askeri mühimmat desteğinde bulunacaklarına dair bir açıklama yapmış ve Ukrayna’ya olan desteklerini yinelemiştir.[7] Söz konusu yardım, Polonya’nın 70.000 mermi mühimmatından oluşan S-60 uçaksavar füzesini içermektedir. Danimarka da Fransız yapımı 19 Sezar Obüs mühimmatı yollayacağını duyurmuştur.[8]
Yapılan yardımlar, hava savunması ve karada güçlü hareket etmeyi sağlayabilecek tank yardımları olarak özetlenebilir. Bu yardımlar, Ukrayna’nın Rusya karşısında direnebilmesi ve Avrupa’nın Rusya tehdidinden uzak tutulması amacıyla gerçekleştirilmektedir. Ukrayna’nın savaşı kaybetmesi, Putin’in daha fazla güçlenmesine ve yayılmacı politikalarını sürdürmesine neden olabilir. Rusya, tüm bu tutumlar ve artan destek karşısında Batı’ya karşı nükleer tehdidini yineleyerek diplomasisini sürdürmeye ve destekleri kesmeye yönelik açıklamalar yapmaktadır.
Sonuç olarak, Ukrayna karşısındaki Rus tehdidi her geçen gün artmaktadır. Yinelenen destek konuşmaları ve mühimmat yardımları, Batı’nın Ukrayna yanlısı tavrını kanıtlasa da çeşitli uzmanlar tarafından bu durum, savaşın sonucunu değil; süresini etkileyecek bir nitelikte değerlendirilmektedir. Savaşın kısa bir süre sonra tamamlanacağına dair umutlar ise iyimser bir yaklaşım olarak kalmaktadır. Zira Rusya-Ukrayna Savaşı, her geçen gün bir yıpratma savaşına dönüşmektedir. Yardımlar ise savaşın uzamasına yol açacak gibi gözükmektedir.
[1] Oren Liebermann,vd., “US Set to Finalize Massive Security Aid Package for Ukraine, Including Stryker Combat Vehicles for the First Time”, CNN, https://edition.cnn.com/2023/01/18/politics/us-ukraine-tanks/index.html, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[2] “U.S. Security Cooperation with Ukraine”, United States Department of State, https://www.state.gov/u-s-security-cooperation-with-ukraine/, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[3] “Eleven NATO Countries Pledge New Military Aid for Ukraine”, US News, https://www.usnews.com/news/world/articles/2023-01-19/eleven-nato-countries-pledge-new-military-aid-for-ukraine, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[4] “James Cleverly, Ukrayna’ya Desteği “Stratejik Mukavemet” Olarak Değerlendirdi”, Star, https://www.star.com.tr/dunya/james-cleverly-ukraynaya-destegi-stratejik-mukavemet-olarak-nitelendirdi-haber-1762322/, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[5] “Scholz Stalls on Ukraine Tanks Decision but Looks Poised to Give Go-Ahead”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2023/jan/19/scholz-stalls-on-ukraine-tanks-decision-but-looks-poised-to-give-go-ahead/, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[6] “Scholz Stalls on Ukraine Tanks Decision but Looks Poised to Give Go-Ahead”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2023/jan/19/scholz-stalls-on-ukraine-tanks-decision-but-looks-poised-to-give-go-ahead/, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[7] “Eleven NATO Countries…”, a.g.m.
[8] Aynı yer.
