Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Kasım-Cömert Tokayev, ülkesinde kararlı reformlar yaparak demokratikleşme adımları atmaktadır. Bu kapsamda 5 Haziran 2022 tarihinde Kazakistan Anayasası’nın değiştirilmesine yönelik yapılacak referandum için 16,5 milyar tenge bütçe ayrılmıştır.
Söz konusu reform paketi, Sayın Tokayev’in liderliğinde kurulan bir çalışma grubu tarafından hazırlanmıştır. Kazakistan, bu anayasa değişikliği vesilesiyle “Süper Başkanlık” modelinden uzaklaşarak güçlü bir parlamentoya dayanan “Başkanlık Sistemi”ne geçecektir.
Bilindiği gibi 1995 yılında kabul edilen Kazakistan Anayasası, Cumhurbaşkanı’na geniş yetkiler verirken; parlamentonun etkisini sınırlandırmıştır. Buna karşılık Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev ise siyasal sistem bakımından güçlü bir parlamentoya inanmaktadır. Burada Sayın Tokayev’in diplomat kökenli olması da dünyadaki sistemleri yakından tanıması açısından oldukça önemli olmuştur. Bu anlamda Kazak lider, geçmişte edindiği tecrübeler doğrultusunda modern bir gelecek yaratmak istemekte ve bu yüzden de çağdaş bir devlet adamı olduğunu gözler önüne seren reformlar icra etmektedir. Sayın Tokayev’in reformlar konusunda hızlı ve kararlı davranması ise 2022 yılının ilk günlerinde patlak veren “Trajik Ocak Olayları”ndan kaynaklanmaktadır.
Bilindiği üzere söz konusu dönemde yaşanan gelişmeler, Kazakistan’ın siyasal anlamda köklü reformlara ihtiyaç duyduğunu ortaya koymuştur. Bu kapsamda reform paketinde yer alan düzenlemelere bakıldığında, Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin sınırlandırılacağı, Cumhurbaşkanı’nın tarafsız olacağı, Cumhurbaşkanı’nın yakın akrabalarının devlet görevlerinde çalışmalarına izin verilmeyeceği ve Belediye Başkanlarının görevden alınmasının önüne geçileceği görülmektedir. Buna ek olarak parlamentonun güçlendirilmesi ve muhalefet partilerinin kurulmasının kolaylaştırılması da gündemdedir. Ayrıca milletvekillerinin %70’i siyasi parti listelerinden; %30’u ise doğrudan yapılacak oylamayla seçilecektir. 1995 yılına kadar ülkede faaliyet gösteren Anayasa Mahkemesi yeniden kurulacaktır.
Sonuç olarak Kazakistan, Sayın Tokayev’in liderliğinde “İkinci Cumhuriyet” dönemine doğru hızla ilerlemektedir. Bu süreçte “Yeni Kazakistan”ın Batılı demokrasileri örnek alarak demokratikleşme atılımları yapacağı söylenebilir. Bu da “Yeni Kazakistan”ın uluslararası toplumdaki saygınlığını arttıracaktır. Bu da Kazakistan’ı yabancı yatırımcı için çok daha güvenilir bir ülke haline getirecektir. Buna bağlı olarak da ülkede istihdam artacaktır. Dolayısıyla Sayın Tokayev’in uygulamaya koyduğu reformlar, yalnızca demokratikleşmeyle sınırlı kalmayacaktır. Zira reformlar, Kazak halkına çok daha müreffeh bir gelecek vadetmektedir.
