Kazakistan, Orta Asya’nın önemli devletlerinden biridir. Güç merkezleri arasındaki dengeleri göz önünde bulunduran çok vektörlü-yönlü dış politikası göz önünde bulundurulduğunda, Astana yönetimi için Moskova, mühim bir stratejik ortaktır. Bu yüzden de Kazakistan, Rusya’nın bölgedeki ana müttefiki olma konusunda kararlı bir duruş sergilemektedir. Aslında Kazakistan, yalnızca Rusya’yla değil; tüm bölge devletleriyle dostane ilişkiler geliştirmeye özen göstermektedir. Bu yüzden de Kazakistan’ın diğer ülkelerle geliştirdiği işbirlikleri de her geçen gün daha önemli hale gelmektedir. Elbette burada Kazakistan’ın dış politikasında ticari ilişkiler ve müşterek projeler belirleyici rol oynamaktadır. Nitekim Rusya’yla ilişkilerde de ekonomik işbirliğine dayalı pragmatik münasebetler belirleyici rol oynamaktadır. Bu nedenle de iki ülke arasındaki ilişkilerde ulusal para birimlerinin payı artmaktadır.
Bunun yansıması olarak 20 Kasım 2022 tarihinde düzenlenen erken Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden zaferle çıkan Kazakistan Cumhurbaşkanı Sayın Kasım-Cömert Tokayev, ilk yurtdışı ziyaretini Rusya’ya gerçekleştirmiştir.
Nitekim ziyaret kapsamında gerçekleşen görüşmelerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Sayın Tokayev’e Astana-Moskova hattındaki münasebetlerin “özel bir karaktere” sahip olduğunu söylemiş ve seçim zaferinden dolayı Kazak lideri tebrik etmiştir.[1]
Sayın Tokayev ise her fırsatta Rusya, Çin ve Orta Asya cumhuriyetlerinin kardeş ülkeler olduğunu vurgulamakta ve işbirliğini geliştirmenin ehemmiyetine dikkat çekmektedir. Nitekim Kazakistan-Rusya ilişkilerinde de işbirliğini geliştirmeye dönük bir irade söz konusudur.
Öte yandan Sayın Tokayev, mevzubahis konuşması esnasında Astana’nın Batı’yla da güçlü ilişiler geliştirmek istediğini ve dış politikada kapsamlı münasebetler geliştirmenin önemli olduğunu belirterek yeni ortaklıklara açık olduğunun altını çizmiştir.[2] Elbette bu durum, Kazakistan’ın çok vektörlü dış politikasının devam edeceği anlamını taşımaktadır.
Kazakistan-Rusya ilişkilerine dönmek gerekirse, Sayın Tokayev’in Covid-19 salgını döneminde bile ülkesindeki doğrudan Rus yatırımlarının üç kat attığını belirterek 1,9 milyar dolarlık bir hacme ulaştığını söylemesi mühimdir. Kazakistan’ın Rusya’daki yatırımları ise %34 artarak 535 milyon dolara ulaşmıştır.[3] Bu da iki ülke arasındaki ticaret hacminin gelişme eğiliminde olduğunu gözler önüne sermektedir.
Dahası Putin, Kazakistan ile Rusya arasındaki iktisadi bağların güçlendirilmesi çağrısında bulunarak uluslararası ticaretin krizde olduğu bir dönemde atılacak her adımın önem arz ettiğinin altını çizmiştir. Bu çerçevede taraflar, ulaştırma-lojistik altyapısının geliştirilmesine dönük çaba içerisindedir. Nitekim Sayın Tokayev de önceliğin altyapının geliştirilmesi, ülkeler arasındaki gümrük engellerinin giderilmesi ve bu bağlamda Avrasya Ekonomik Birliği’nin güçlendirilmesi olduğunu ifade etmiştir. Bu nedenle de iki ülke arasındaki sınır bölgelerinde ortak ticaret bölgelerinin kurulacağını öngörmek mümkündür.[4]
Sonuç olarak iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmeye yönelik somut adımlar atılmaktadır. Sayın Tokayev’in Rusya ziyareti de bunu teyit eder mahiyettedir. Üstelik ilişkiler, karşılıklı saygıya dayalı bir biçimde ekonomik işbirliğini merkeze alan pragmatik bir yaklaşımla şekillenmektedir. Bu da iki ülke arasındaki stratejik ortaklık ilişkisinin daha da gelişeceğine işaret etmektedir.
[1] “Kazakh President Tokayev Meets with Putin, Macron on First Foreign Tour After re-Election, Bne Intellinews, https://www.bne.eu/kazakh-president-tokayev-meets-with-putin-macron-on-first-foreign-tour-after-re-election-263958/, (Erişim tarihi:9.12.2022).
[2] “Как в Казахстане понимают союз с Россией”, Moskovsky Gazeta, https://mskgazeta.ru/politika/kak-v-kazahstane-ponimayut-soyuz-s-rossiej-10850.html, (Erişim Tarihi: 07.12.2022)
[3] Aynı yer.
[4] “Визит с “глубоким политическим значением”. Токаев сразу после переизбрания посетил Москву”, TASS, https://tass.ru/ekonomika/16445897, (Erişim Tarihi: 07.12.2022).
