Çin ile Kazakistan arasında son yıllarda artan çok boyutlu ikili ilişkiler, sadece ekonomi, enerji, ticaret ve ulaştırma gibi stratejik sektörlerle sınırlı kalmamış, turizm alanında da önemli bir ivme kazanılmıştır. Çin’in günden güne artan ekonomik kapasitesi, dışa açılan büyük turist potansiyeli ve Kuşak ve Yol Girişimi (KYG) bağlamında ilerlettiği bölgesel projeler, Kazakistan gibi Orta Asya ülkeleri için pek çok yeni fırsatlar meydana gelmesini sağlamıştır. Karayla çevrili bir ülke olan Kazakistan, bu çerçevede turizmi ekonomik çeşitlenmenin temel bir aktörü şeklinde görmektedir. Ülkenin Çin’le olan turizm ilişkileri, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda da kültürel bağların derinleşmesine katkı sunmaktadır. Bu sayede turizm konusu, iki ülke arasında yumuşak güç diplomasisinin önemli bir parçası olarak ön plana çıkmaktadır.
Çin ile Kazakistan’ın arasındaki turizm ilişkileri, bilhassa 2015 senesinde imzalanan Onaylı Destinasyon Statüsü Mutabakat Zaptı ile birlikte kurumsal bir temele kavuşmuştur. Bu anlaşma, Çinli turistlerin Kazakistan’a turlar aracılığıyla kolaylaştırılmış vize aşamalarıyla seyahat etmelerine olanak sağlamıştır. Bu çerçevede Çin’den gelen turist sayısında önemli artış yaşanmıştır. 2017 yılına gelindiğinde ise Kazakistan, Çin’le ilişkilerini daha da güçlendirebilmek amacıyla “Çin Yılı” ilan etmiş ve Çin Dostu programına öncülük ederek otellerden müzelere, restoranlardan alışveriş merkezlerine kadar geniş bir yelpazede Çince belgeler oluşturulması, “UnionPay” ile ödeme desteği sunulması ve karşılıklı anlaşmanın daha iyi ağlanabilmesi amacıyla Çin dilini bilen personel çalıştırılmaya başlanmıştır.[1] Bunun yanı sıra Kazakistan Seyahat Acenteleri Birliği, Çin’de öğrenim görmekte olan Kazak öğrencileri de ülkeye davet ederek onların devlet standartlarına uygun bir turizm eğitimi almalarını ve bu vesileyle Kazakistan’ın turizm sektörüne katkı sağlamalarını teşvik etmiştir.
İki ülkenin turizm ilişkileri, tarihî bir dönüm noktasına evrilmiştir. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Çin’e gerçekleştirdiği resmî ziyaret esnasında, 2024 yılı “Çin’de Kazakistan Turizm Yılı” olarak ilan edilmiştir. Açılış töreni 28-29 Mart tarihlerinde Pekin’de Çin Ulusal Opera Binası’nda gerçekleştirilmiş; etkinlik süresince kültürel gösteriler, turizm yatırım forumları ve işbirliği protokolleri hayata geçirilmiştir. Etkinliğe 500’den fazla davetli katılmış, yıl boyunca 37 kültürel ve ticari etkinlik planlanmıştır. Kazakistan Turizm ve Spor Bakanı Yermek Marzhikpayev, Çin’in Kazakistan için öncelikli bir turizm pazarı olduğunu vurgulamış; coğrafi yakınlık, tarihi bağlar ve kültürel benzerliklerin bu ortaklığı daha anlamlı kıldığını ifade etmiştir. Bakan ayrıca Kazakistan’ın göçebe kültürü, tarihî mirası ve doğal zenginlikleri ile Çinli turistleri çekmeyi hedeflediğini açıklamıştır. Kazakistan, Shymbulak Kayak Merkezi, Kaindy Gölü, Charyn Kanyonu, Burabay Milli Parkı ve Korgalzhyn Doğa Koruma Alanı gibi destinasyonlarıyla doğa ve kültür turizmini birleştiren zengin kaynaklara sahiptir.[2]
Çinli çevrimiçi turizm platformlarından alınan veriler de bu ilgiyi doğrulamaktadır. Ctrip platformuna göre Kazakistan’a yapılan rezervasyonlar bir önceki yıla kıyasla %229, 2019 yılına göre ise %262 artış göstermiştir. Fliggy verileri ise Mart 2024 itibarıyla Kazakistan’a yapılan uçuş rezervasyonlarının üç kattan fazla arttığını ortaya koymuştur. Almatı, Astana ve Aktau, Çinli turistler arasında en çok tercih edilen şehirler arasına girmiştir. Bu artışta doğrudan uçuşlar, kara sınır kapılarındaki kolaylıklar ve altyapının gelişimi etkili olmuştur. Özellikle Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Khorgos kara limanı ve Çin-Kazakistan Khorgos Uluslararası Sınır ortaklığı Merkezi gibi bölgeler, sınır ötesi turizmin gelişmesinde stratejik roller üstlenmiştir. 2023 yılında tam kapasiteyle faaliyete geçen bu merkez, bir önceki yıla göre %418 artışla toplam 4.27 milyon turist ağırlamıştır. Turistlerin favori noktalarından biri hâline gelen bu merkez, aynı zamanda iki ülke arasındaki ticaret, alışveriş ve kültürel değişimi de teşvik etmektedir.[3]
Bütün bunların yanı sıra 2025 yılında Kazakistan, Çinli turistler açısından en umut vadeden destinasyon olarak ön plana çıkmıştır. Bu değerlendirme, Çin’in en büyük çevrim içi seyahat acentelerinden biri olan Tongcheng Traveltarafından yapılmıştır. Bunun sonucunda Kazak Turizm Ulusal Şirketi’ne bu kategoride prestijli bir ödül takdim edilmiştir. Ayrıca ülkeye yönelik 2024 yılında seyahat talepleri, bir önceki yıla oranla %300 artış göstermiştir. Bu dikkat çekici artış, Kazakistan’ın turizmde bölgesel bir çekim merkezi hâline geldiğini ortaya koymaktadır.[4]
Kazakistan devleti 2030 yılına dek yerli turist sayısını 4 milyona, yabancı turist sayısını ise 13 milyona çıkarmayı ve turizm sektöründe 800.000 kişiye istihdam sağlamayı amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra Kazakistan, Çinli turist sayısını yarım milyona, turizm gelirini ise 300 milyon dolara çıkarmayı hedeflemektedir. Bu amaç doğrultusunda 2024 yılında 50’den fazla yeni işbirliği anlaşması yapılmış; 10 ayrı tanıtım turu düzenlenmiş ve Çin’in önde gelen medya kuruluşlarıyla iş birlikleri gerçekleştirilmiştir. CCTV’de yayımlanan üç bölümlük “Bond with China” belgeseli, Kazakistan’ın tanıtımında önemli bir rol oynamıştır.[5]
Sonuç olarak Kazakistan ile Çin arasındaki turizm ilişkileri, yalnızca karşılıklı turist akışıyla sınırlı kalmayıp aynı zamanda kültürel diplomasi, ekonomik kalkınma ve bölgesel işbirliği açısından da stratejik öneme sahiptir. ADS anlaşmaları, “Çin Dostu” uygulamaları, karşılıklı vize muafiyetleri ve sınır ötesi işbirliği merkezleri gibi yapısal politikalar, bu ilişkiyi kurumsallaştıran ve sürdürülebilir kılan unsurlar arasında yer almaktadır. Çinli turist sayısındaki artış, dijital platformlarda Kazakistan’ın görünürlüğü ve kültürel etkinliklerle zenginleşen diyalog, iki ülkenin sadece bugünü değil, uzun vadeli geleceğini de şekillendirecek adımlardır. 2025’in “Çin Turizm Yılı” olarak Kazakistan’da kutlanacak olması ise bu sürecin karşılıklı ve dengeli bir şekilde ilerlediğini göstermektedir. Bu çerçevede Kazakistan turizmi için Çin pazarı, bir fırsat olmaktan çıkıp kalıcı bir ortaklığa dönüşmektedir.
[1] “Kazakhstan Named Most Promising Destination for Chinese Travelers”, The Times of Central Asia, https://timesca.com/kazakhstan-named-most-promising-destination-for-chinese-travelers/, (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
[2] “Çin ve Kazakistan Turizm İşbirliğini Ortak Çabalarla Geliştirecek”, Travel and Tour World, https://www.travelandtourworld.com.tr/news/article/china-and-kazakhstan-to-enhance-tourism-cooperation-through-joint-efforts/, (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
[3] “Kazakhstan tourism year in China launched in Beijing”, Ecns.com, https://www.ecns.cn/travel/news/2024-04-01/detail-ihczemzi6542417.shtml, (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
[4] “Kazakhstan recognized as most promising destination for Chinese tourists in 2025”, Silk Way, https://silkwaytv.kz/en/kazakhstan-recognized-as-most-promising-destination-for-chinese-tourists-in-2025_50171, (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
[5] “Tourist Numbers from China to Kazakhstan Surge 78% in 2024”, The Astana Times, https://astanatimes.com/2025/02/tourist-numbers-from-china-to-kazakhstan-surge-78-in-2024/, (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
