Japonya’da iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP), Başbakan Fumio Kishida’nın halefini belirlemek amacıyla 27 Eylül 2024 tarihinde düzenlenecek liderlik seçiminde dokuz adayın yarışacağını açıklamıştır.[i] Kishida, parti içinde aday olan üyeleri, partinin geçirdiği dönüşümü ortaya koymaya davet etmiştir. Hatırlatmak gerekirse Başbakan, görevde bulunduğu üç yıllık sürecin skandallar tarafından gölgelenmesi, artan fiyatların seçmenlerde öfkeye yol açması ve kamuoyu yoklamalarındaki düşüşlerin ardından geçen ay istifa edeceğini açıklamıştı. Bu seçim, aynı zamanda reform sürecindeki LDP’nin yenilenen yüzünü göstermek için de önemli bir fırsat olacaktır.
LDP’nin parlamento üzerindeki çoğunluk hakimiyeti nedeniyle seçimden galip çıkan adayın Japonya’nın bir sonraki başbakanı olması beklenmektedir. Japonya’nın yeni başbakanı, önümüzdeki hafta gerçekleştirilecek liderlik yarışının ardından 1 Ekim 2024 tarihinde parlamento tarafından resmi olarak seçilecektir. Yapılan çeşitli anketler, eski Savunma Bakanı Shigeru Ishiba, eski Çevre Bakanı Shinjiro Koizumi ve Ekonomik Güvenlik Bakanı Sanae Takaichi’nin en güçlü adaylar olarak ön plana çıktığını ortaya koymaktadır.
9 Eylül 2024 tarihinde NHK tarafından gerçekleştirilen ankete göre, katılımcıların %28’i 67 yaşındaki Shigeru Ishiba’yı Kishida’nın halefi olarak en güçlü aday olarak tercih etmektedir.[ii] Ishiba, genel seçmenler arasında popüler olmasına karşın, parti içindeki milletvekillerinin desteğini kazanmakta zorlandığını ifade etmiş ve bu yarışın onun “son mücadelesi” olacağını vurgulamıştır. Adaylar arasında nükleer enerjiden yenilenebilir enerjiye, özellikle de jeotermal kaynaklara geçişi savunan tek kişi olarak dikkat çekmektedir.[iii] Ayrıca birçok LDP milletvekilinin karşı çıktığı bir konu olan kadınların imparator olmasına olanak tanıyacak yasaların çıkarılmasını da desteklemektedir.
Ekonomi stratejisi kapsamında artan fiyatlarla başa çıkmak için maaşların artırılması ve düşük gelirli vatandaşlara destek olmak amacıyla bazı ürünlerin Japonya’daki %10’luk satış vergisinden muaf tutulması planlanmaktadır.[iv] Bunlara ek olarak Japonya’nın yaşlanan nüfusuna rağmen savunma gücünü muhafaza edebilmek için asker sayısının yeterli seviyede kalmasını sağlamak amacıyla askerlerin çalışma şartlarının iyileştirilmesini önermiştir.
Savunma ve güvenlik konularında uzman olan Ishiba, Asya’da NATO benzeri bir askeri ittifak kurulmasını önermekte ve Tayvan’daki demokrasiyi desteklemektedir. Çin’in Tayvan’ı kendi egemen topraklarının bir parçası olarak kabul ettiği göz önünde bulundurulduğunda, dışarıdan gelen bu tür destekler Çin tarafından egemenliğine yönelik bir tehdit olarak algılanmaktadır. Bu bağlamda Ishiba’nın Tayvan’a verdiği destek ve Asya’da askeri işbirliğini derinleştirme önerisi, Japonya ile Çin arasındaki diplomatik ilişkilerde gerilim yaratma potansiyeline sahiptir. Ishiba’nın bu stratejisi, Çin’in bölgedeki jeopolitik etkisine karşı sert bir duruş sergilediğini göstermekte, aynı zamanda Japonya’nın savunma kapasitesini artırma ve bölgesel müttefiklerle askeri işbirliğini güçlendirme arayışına işaret etmektedir. Ancak bu yaklaşım, Çin tarafından doğrudan bir tehdit olarak algılanabilir ve iki ülke arasındaki güvenin zayıflamasına, ilişkilerin daha da gerginleşmesine neden olabilir.
43 yaşındaki Shinjiro Koizumi, popüler eski Başbakan Junichiro Koizumi’nin oğlu olup Japon siyasetinde bir asırdan uzun süredir etkin olan bir siyasi ailenin temsilcisidir. Kendini, skandallarla sarsılan partiye halkın güvenini yeniden kazandırabilecek bir reformcu olarak tanıtmaktadır. Bu konu, günümüzde Japonya’nın siyasi gündeminin en önemli başlıklarından biri haline gelmiştir. Öte yandan Koizumi’nin siyasi kariyerini ailesinden devralmış olması, Japonya’nın mevcut siyasi gündeminde, özellikle “siyaset ve para” bağlantılarını sona erdirme çabaları açısından bir dezavantaj teşkil edebilir. Seçildiği takdirde son 80 yılın en genç Japonya Başbakanı olacaktır.
Medya anketlerinde gençler ve kadınlar tarafından en çok tercih edilen isim olan Koizumi, kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinden önce Japonya’da bir genel seçim düzenlenmesi yönünde bir çağrı yapmayı taahhüt etmiştir.[v] Koizumi, teknolojik dönüşümler ve yapay zekanın yükselişi gibi gelişmelere uyum sağlayacak bir ekonomik büyümeyi canlandırmak amacıyla Kishida’nın izlediği politikaların hızlandırılmasını vaat etmiştir.[vi] Bunlara ek olarak emekliler ve düşük gelirli aileler için finansal yardımlar sunacağını taahhüt etmiştir. Ayrıca Japonya’nın savaş karşıtı anayasa maddelerinin değiştirilmesi gerektiğini de dile getirmektedir.
Columbia Üniversitesi’nde yüksek lisans eğitimini tamamlayan ve Washington’da bulunan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde (CSIS) yarı zamanlı araştırma görevlisi olarak çalışan Koizumi’nin, bu akademik ve profesyonel geçmişe dayanarak dış politika ve savunma alanlarında Japonya-ABD ilişkilerini güçlendirme yönünde adımlar atacağı beklenmektedir. Nitekim Koizumi, Japonya’nın ABD’yle ittifakını daha da sağlamlaştıracağını ve Çin’in artan etkisini dengelemek amacıyla benzer düşünceleri paylaşan ülkelerle işbirliğini genişleteceğini dile getirmiştir. Göreve başladıktan kısa süre sonra Çin ve Güney Kore liderleriyle görüşmeyi, ayrıca Kuzey Kore Lideri Kim Jong Un ile de temas kurmayı amaçladığını belirtmiştir.[vii] Bu durum, Koizumi’nin dış politika stratejisinde Asya’daki komşularıyla diplomatik ilişkileri daha etkin ve proaktif bir şekilde yönetme arzusunu göstermektedir.
Liberal Demokrat Parti’nin sağ kanadında yer alan Sanae Takaichi, Japonya’da Ekonomik Güvenlik Bakanlığı görevini yürütmektedir. 2021 yılında Kishida’yla rekabet eden Takaichi, yarıştaki en güçlü kadın adaylardan biri olarak öne çıkmaktadır. Eski Başbakan Shinzo Abe’nin öğrencisi olan Takaichi, sert muhafazakâr yaklaşımları sayesinde sağ kanattan önemli bir destek görmektedir. Takaichi, kadınların evlilik öncesi soyadlarını kullanmalarına karşı çıkarak bunun geleneksel yapıyı zayıflatacağını ileri sürmektedir. Bunun yanı sıra Japonya’nın küresel arenadaki pozisyonunu daha da sağlamlaştırmak adına ekonomik büyümeye öncelik vereceğini belirtmiştir. Ayrıca “stratejik harcamalar” aracılığıyla istihdamı artırmayı ve tüketici güvenini güçlendirmeyi amaçladığını ifade etmiştir.
Barış yanlısı anayasanın değiştirilmesini savunan muhafazakar düşünceleriyle tanınan Takaichi, bazı Asya ülkeleri tarafından eski Japon militarizminin sembolü olarak görülen Yasukuni Savaş Tapınağı’nı düzenli olarak ziyaret etmektedir. Takaichi’nin savaş suçlularının da anıldığı Yasukuni Tapınağı’nı düzenli olarak ziyaret etmesi, Japonya’nın savaş dönemi saldırganlığından etkilenen Çin, Güney Kore ve Kuzey Kore gibi ülkelerde rahatsızlık yaratabilir. Bu durum Takaichi’nin bölgesel ilişkilerde daha agresif bir dış politika benimseme olasılığına işaret etmektedir. Nitekim Takaichi, Çin’e karşı daha sert bir tutum benimsenmesi gerektiğini savunmaktadır.
Diğer adaylardan 71 yaşındaki Harvard mezunu Yoko Kamikawa, şu anda Kishida’nın baş diplomatı olarak görev yapmakta olup dış politika ve savunma alanlarında onun stratejilerini desteklemektedir. 61 yaşındaki Taro Kono, parti politikalarına yönelik eleştirileriyle tanınan Dijital İşler Bakanı olarak Japonya’nın faks makineleri ve kağıt belgelerine olan bağımlılığını azaltma çabalarıyla ön plana çıkmaktadır.[viii] Kono, askeri genişlemeyi savunmakta ve Japonya-ABD ittifakını güçlendirmeye kararlı olduğunu ifade etmektedir. Geçmişte nükleer enerjiden aşamalı olarak vazgeçilmesi gerektiğini savunurken, günümüzde nükleer enerjiyi desteklemeye başlamıştır.[ix] 67 yaşındaki LDP Genel Sekreteri Toshimitsu Motegi ise daha önce dışişleri ve ekonomi bakanı olarak görev yapmıştır. Deflasyonu sona erdirmeye yönelik ekonomik büyüme hedeflerini vurgularken Kishida’nın vergi artırma planına karşı çıkarak “sıfır vergi artışı” stratejisini ortaya koymuştur.[x] Ayrıca Motegi, Çin’e karşı güçlü bir duruş sergileme vaadinde bulunmaktadır.
LDP’nin liderlik yarışında hangi adayın galip geleceğinden bağımsız olarak yeni başbakanın hem iç hem de dış politikada ciddi sorunlarla karşı karşıya kalacağı aşikardır. Kishida’nın üç yıllık yönetimi boyunca, dış politika ve güvenlik alanlarında etkin bir duruş sergilense de ekonomik ve sosyal sorunların yeterince ele alınmamış olması, halkın refahında gerilemelere yol açmıştır. Özellikle artan fiyatlar, yenin değer kaybı ve düşük büyüme hızı, Japonya’nın ekonomik zorluklarını derinleştirmiştir. Yeni LDP liderinin, halkın ekonomik ve sosyal sorunlara çözüm beklentilerini karşılayacak somut adımlar atması beklenmektedir. Aynı zamanda LDP’nin liderlik değişimiyle partinin geçmişte yaşadığı skandalların izlerini silerek yaklaşan seçimlerde başarılı olma ve iktidarını sürdürme çabası da önemli bir hedef olarak öne çıkmaktadır. Bu çerçevede, yeni liderin iç reformlar ve bölgesel güvenlik stratejilerinde denge kurma yeteneği, Japonya’nın gelecekteki siyasi ve ekonomik istikrarını belirleyecektir. Diğer yandan Çin’le ilişkilerde daha sert bir yaklaşım benimseyen adayların öne çıkması, Japonya’nın bölgesel güvenlikte daha iddialı bir rol oynamaya hazırlandığını göstermektedir. Ancak bu stratejiler, aynı zamanda Çin’le diplomatik ilişkilerin daha da gerginleşme riskini de barındırmaktadır.
[i] “Nine candidates named in Japan’s leadership race”, Aljazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/9/12/nine-candidates-named-in-japans-leadership-race, (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
[ii] “LDP leadership election candidates: Who’s vying to be Japan’s next PM?”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/whos-vying-be-japans-next-prime-minister-2024-09-12/, (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
[iii] Aynı yer.
[iv] Aynı yer.
[v] Aynı yer.
[vi] Aynı yer.
[vii] “Nine candidates named in Japan’s leadership race”, Aljazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/9/12/nine-candidates-named-in-japans-leadership-race, (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
[viii] “The candidates to be Japan’s next leader include a former premier’s son and a defense expert”, AP News, https://apnews.com/article/japan-governing-party-prime-minister-kishida-candidates-8dae3f367e20dd8ef4ad4f370c586b5c, (Erişim Tarihi: 19.09.2024).
[ix] Aynı yer.
[x] Aynı yer.
