5 Eylül 2024 tarihinde Japonya’nın Melbourne şehrinde gerçekleştirilen on birinci Japonya-Avustralya 2+2 Dışişleri ve Savunma Bakanları Danışma Toplantısı, iki ülkenin Hint-Pasifik bölgesindeki stratejik ve güvenlik işbirliğini derinleştirme kararlılığını ortaya koymuştur. Japonya Dışişleri Bakanı Kamikawa Yoko ve Savunma Bakanı Kihara Minoru’nun yanı sıra Avustralya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Richard Marles ve Dışişleri Bakanı Penny Wong’un katılımıyla düzenlenen toplantı, bölgesel güvenlik ortamına dair önemli değerlendirmeler ve stratejik kararlar içermektedir.[1]
Japonya ve Avustralya, yaptıkları resmi açıklamaya göre, Asya-Pasifik dijital planı başlatma konusunda anlaşmışlardır. Avustralya Dışişleri Bakanlığı, iki tarafın özellikle Japonya’nın savunma kabiliyeti ile Avustralya’nın uzun menzilli saldırı kabiliyeti arasındaki savunma işbirliğini güçlendirme konusunda anlaştıklarını söylemiştir. Özellikle yanlış bilgi ve dezenformasyonla mücadele konusunda bilgi savaşı kabiliyetlerini geliştirme sözü verilmiştir.
Bakanlar, Hint-Pasifik’te üçlü istihbarat, gözetleme ve keşif işbirliğini genişletmeyi taahhüt etmiş ve Avustralyalı personelin Japonya-Amerika Birleşik Devletleri İkili Bilgi Analiz Hücresi (BIAC) katılımını memnuniyetle karşılamışlardır. Pasifik Ada ülkelerinin öncelikleriyle uyumlu olarak Pasifik genelinde bağlantıyı ve dijital dayanıklılığı artırmak için bir Avustralya-Japonya Pasifik Dijital Kalkınma Girişimi (PDDI) kuracaklarını söylemişlerdir.[2]
Toplantıda taraflar, Hint-Pasifik bölgesindeki güvenlik ortamına dair kapsamlı bir değerlendirme gerçekleştirmiştir. İki ülke, “özgür ve açık bir Hint-Pasifik” vizyonunu destekleme ve bu hedef doğrultusunda ortak stratejik tanınmayı derinleştirme konusunda mutabık kalmışlardır. Ayrıca Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın korunması gerektiği vurgulanmış, Kuzey Kore’nin nükleer ve füze faaliyetleriyle ilgili işbirliğinin artırılması gerektiği belirtilmiştir.[3]
Japonya ve Avustralya, 2022 yılında imzalanan Avustralya-Japonya Ortak Güvenlik İşbirliği Bildirgesi çerçevesinde stratejik ve güvenlik işbirliklerini derinleştirme taahhüdünde bulunmuşlardır. Bu kapsamda kolektif caydırıcılığın güçlendirilmesi, birlikte çalışabilirliğin artırılması ve ulusal güvenlik politikalarının ABD’yle daha yakın bir şekilde koordine edilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, ekonomik güvenlik alanında işbirliğinin güçlendirilmesi, stratejik altyapı işbirliği, siber güvenlik ve kriz anlarında üçüncü ülkelerden vatandaşların tahliyesinde işbirliği gibi konulara odaklanılmıştır.[4]
Japonya ve Avustralya, operasyonel işbirliği ve ortak eğitim alanlarında da önemli adımlar atmıştır. İki ülke, Avustralya-Japonya Karşılıklı Erişim Anlaşması çerçevesinde ortak tatbikatların ve operasyonel yeteneklerin geliştirilmesi konularında mutabık kalmışlardır. Ayrıca, bilgi savaşları ve teknoloji alanındaki işbirliklerini güçlendirme, AUKUS Pillar II Projeleri ile işbirliği fırsatlarını değerlendirme konularında da anlaşmaya varılmıştır. Toplantıda Japonya, Avustralya ve ABD arasındaki üçlü işbirliğinin genişletilmesi de ele alınmıştır. Üç ülkenin istihbarat, gözetleme ve keşif işbirlikleri, hava ve füze savunma mimarileri konularındaki ortaklıkları güçlendirilmiş, Japonya ve Avustralya’nın ABD’yle ortak savunma projeleri ve askeri tatbikatlarda işbirlikleri artırılmıştır.[5]
Ayrıca Başbakan Fumio Kişida’nın istifası, Japonya’nın bölgesel güvenlik stratejilerini etkileyebilir. Kişida’nın görev süresi boyunca geliştirdiği Japonya-Güney Kore ilişkilerindeki iyileşme çabaları, Güney Kore ile güvenlik işbirliğini güçlendirme yönündeki stratejik girişimler, Japonya’nın bölgesel güvenlik politikalarına büyük katkı sağlamıştır. Kişida’nın Seul ziyareti ve Güney Kore’yle işbirliği konusundaki taahhütleri, Japonya’nın dış politikası açısından tarihsel bir dönüm noktası olmuştur.[6]
Kişida’nın istifasının ardından Japonya’nın yeni başbakanının, özellikle Güney Kore’yle olan ilişkileri ve bölgesel güvenlik stratejilerini devam ettirme yönünde güçlü bir irade ortaya koyması gerekmektedir. Bu durum, Japonya’nın bölgesel güvenlik dinamiklerini ve uluslararası işbirliklerini yeniden şekillendirebilir. Yeni başbakanın, Kişida’nın başlattığı stratejik girişimleri sürdürmesi, Güney Kore’yle olan tarihsel sorunlara rağmen barışçıl ilişkileri sürdürebilme kapasitesi, Japonya’nın uluslararası güvenlik işbirliklerinde tutarlılığını koruması açısından kritik öneme sahiptir.
Japonya ve Avustralya arasındaki 2+2 toplantıları, Hint-Pasifik bölgesindeki güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi yönündeki kararlılığı pekiştirmiş ve bölgesel stratejik ortamın dinamiklerini yeniden şekillendirmiştir. Bu bağlamda Japonya’nın ve Avustralya’nın ortak güvenlik stratejileri, sadece ikili ilişkilerde değil, aynı zamanda daha geniş Asya-Pasifik bölgesindeki jeopolitik dengelerde de önemli etkiler yaratacaktır. Japonya ve Avustralya’nın güvenlik işbirliği, Asya-Pasifik bölgesindeki güvenlik yapısını güçlendirme ve bölgesel istikrarı sağlama çabalarının merkezinde yer almaktadır. Özellikle Çin’in bölgesel askeri varlığı ve Güney Çin Denizi’nde gerçekleştirdiği tek taraflı eylemler, Japonya ve Avustralya’nın ortak güvenlik stratejilerini daha da acil hale getirmiştir. Bu durum, Asya-Pasifik bölgesindeki güç dengelerini değiştirebilir ve Japonya ile Avustralya’nın stratejik ortaklıklarını derinleştirerek bölgesel güvenlik mimarisinin güçlendirilmesine katkıda bulunabilir.
Japonya ve Avustralya’nın güvenlik işbirliklerinin güçlendirilmesi, Asya-Pasifik bölgesindeki jeopolitik dengeleri önemli ölçüde etkileyebilir. Bu işbirlikleri, bölgesel güvenlik mimarisinin güçlendirilmesine ve çok taraflı güvenlik yapılarının desteklenmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca Çin’in bölgesel stratejik alanındaki etkilerini sınırlayabilir ve Japonya ile Avustralya’nın stratejik ortaklıklarını daha geniş bir uluslararası güvenlik yapısına entegre edebilir. AUKUS’un bölgesel güvenlik yapılarındaki rolü, Japonya ve Avustralya’nın stratejik işbirliklerinin güçlendirilmesinde önemli bir etken olarak öne çıkmaktadır.
Japonya ve Avustralya’nın stratejik işbirlikleri, Asya-Pasifik bölgesinde güvenlik işbirliklerinin güçlendirilmesi, bölgesel istikrarın sağlanması ve uluslararası güvenlik yapılarının desteklenmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Kişida’nın istifası ve yeni başbakanın politikaları, Japonya’nın dış politika stratejilerini ve bölgesel güvenlik dinamiklerini şekillendirebilir ve Asya-Pasifik bölgesindeki jeopolitik dengelerde önemli değişikliklere yol açabilir. AUKUS’un bölgesel güvenlik mimarisindeki etkileri, stratejik ortaklıkların güçlendirilmesine ve bölgesel güvenliğin sağlanmasına yönelik uluslararası işbirliklerinin önemini vurgulamaktadır.
[1] “Eleventh Japan-Australia 2+2 Foreign and Defence Ministerial Consultations (“2+2”)”, Ministry of Foreign Affairs of Japan, https://www.mofa.go.jp/a_o/ocn/au/pageite_000001_00553.html, (Erişim Tarihi: 06.09.2024).
[2] “Japan, Australia agree to elevate defense ties, launch Pacific digital plan”, Defense Here, https://www.defensehere.com/en/japan-australia-agree-to-elevate-defense-ties-launch-pacific-digital-plan, (Erişim Tarihi: 06.09.2024).
[3] “Eleventh Japan-Australia 2+2 Foreign and Defence Ministerial Consultations (“2+2”)”, a.g.e., (Erişim Tarihi: 06.09.2024).
[4] Aynı yer.
[5] “Australia to boost military cooperation with Japan”, VOA, https://www.voanews.com/a/australia-to-boost-military-cooperation-with-japan-/7773846.html, (Erişim Tarihi: 06.09.2024).
[6] “Japan’s Kishida heads on final mission to preserve relationship with Seoul”, VOA, https://www.voanews.com/a/japan-s-kishida-heads-on-final-mission-to-preserve-relationship-with-seoul-/7773655.html, (Erişim Tarihi: 06.09.2024).
