Uluslararası güç mücadelesinin en mühim alanlarından biri olan Asya-Pasifik Bölgesi’nde, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin, Japonya ve Hindistan gibi önemli aktörler arasındaki rekabet giderek ivme kazanmaktadır. Özellikle de 2021 yılının Ocak ayında ABD’de göreve başlayan Joe Biden yönetiminin Çin’e yönelik attığı adımlar dikkat çekmektedir. Bunlardan en ilgi çekici olanı ise Washington’un bölgedeki müttefikleriyle birlikte icra ettiği askeri tatbikatlarını yoğunlaştırmasıdır.
Bu bağlamda ABD, son dönemlerde Japonya’yla “Doğu Kalkanı” (18 Haziran-11 Temmuz 2021),[1] Avustralya, Japonya ve Güney Kore’yle “Pasifik Öncü 2021” (5-9 Temmuz 2021);[2] Kanada, Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda, İngiltere ve Avustralya’yla “Talisman Sabre 2021” (18-31 Temmuz 2021)[3] tatbikatlarını gerçekleştirmiştir. Buna ek olarak ABD; İngiltere, Avustralya ve Japonya’yla (1 Ağustos 2021 tarihinde başlayan ve hala devam etmekte olan) “Büyük Ölçekli Küresel Tatbikat 21”,[4] yine Endonezya’yla 1 Ağustos 2021 tarihinde başlayan ve 14 Ağustos 2021 tarihinde sona eren askeri tatbikat[5] ve Hindistan, Japonya ve Avustralya’yla düzenlenen “Malabar Tatbikatı 2021” (21-24 Ağustos 2021)[6] kayda değer askeri gelişmelerdir.
Askeri tatbikatların yanı sıra ABD, Çin’e karşı Tayvan’ı silahlandırmaya devam etmektedir. Bu kapsamda Donald Trump’ın başkanlığı döneminde Tayvan’a silah satışında yaşanan artış, Biden döneminde de devam etmektedir. Nitekim son olarak Beyaz Saray, Tayvan’a 1 milyar dolar değerinde 40 adet obüs topçu satışını kabul etmiştir. ABD, Çin’in Güney Çin Denizi’nde ihtilaf yaşadığı ülkelerden biri olan Vietnam’a sahil güvenlik görevlileri de dahil olmak üzere çeşitli askeri yardımlar sağlamıştır. Üstelik ABD, Vietnam’la siyasi ilişkilerini dederinleştirmek istemektedir. Bu doğrultuda ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in 2021 yılının Ağustos ayının sonunda Vietnam ve Singapur’u ziyaret etmesi planlanmaktadır.[7] İki ülke arasında askeri bir ittifak bulunmamaktadır. Ancak ziyaretin askeri bir konuyu gündeme alması beklenmelidir.
Washington’un küresel rakibi olan Pekin’e karşı, Asya-Pasifik bölgesindeki ortaklarıyla attığı bu adımların dışında, söz konusu ülkelerin geliştirdiği farklı stratejiler de vardır. Bunların içerisinde, kısa bir süre önce ABD’nin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) müttefiklerinden İngiltere ve Almanya’nın Güney Çin Denizi’ne savaş gemileri gönderme kararı alması en kritik gelişmelerdendir.
ABD’nin Asya’daki en önemli müttefiki konumundaki Japonya’nın geçtiğimiz günlerde yayınlanan Yıllık Savunma İncelemesi Raporu’nda Tayvan’ın güvenliğine değinmesi ve Japonya Başbakan Yardımcısı Tara Aso’nun Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi durumunda Tokyo’nun Tayvan’ı savunması gerektiği yönündeki açıklaması da çok önemli bir hadise olarak görülmektedir. Bu bağlamda Japonya tarafından atılan mühim bir adım daha vardır. 2021 yılının Haziran ayında Japonya ve Avustralya arasında imzalanan bir anlaşma uyarınca, Avustralya’nın talep etmesi durumunda Japon Öz Savunma Kuvvetleri, Doğu ve Güney Çin Denizlerinde Avustralya gemilerine koruma sağlayacaktır.
Dahası Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Tokyo Olimpiyatları vesilesiyle gerçekleştirdiği ziyaret esnasında Japonya Başbakanı Yoshihide Suga’yla yaptığı ortak açıklamada “Özgür ve Açık bir Hint-Pasifik”[8] vurgusunda bulunması bir başka dikkat çekici gelişme olmuştur. Benzer bir şekilde Filipinler, ABD’yle 20 yıllık Ziyaretçi Kuvvetler Anlaşması’nı iptal etme kararını bir kez daha askıya almıştır. Japonya’nın savunma yeteneklerini güçlendirmesi (Örneğin, Okinava Adası’ndaki İshigakijima Adası’na kara öz savunma kuvvetleri ve Yanagunijima Adası’na elektronik savaş birimi konuşlandırmak gibi) de dikkate değerdir.
Öte yandan ABD’nin Asya-Pasifik Bölgesi’nde Çin’i hedef alan geniş ölçekli askeri tatbikatlar gerçekleştirdiği ve İngiltere, Almanya ve Hindistan dahil olmak üzere pek çok ülkenin Güney Çin Denizi’ne savaş gemileri gönderdiği veya göndermeyi planladığı bir dönemde Çin de 6 Ağustos 2021 tarihinden itibaren bahse konu olan denizdeki Hainan Adası ile Xisha Adaları arasındaki bölgede geniş askeri tatbikatlar yapacağını ilan etmiştir.
Çin’in Deniz Güvenliği; İdaresi Bohai Boğazı, Sarı Deniz ve Güney Çin Denizi’ndeki diğer yerlerde birkaç tatbikat daha ilan ettiği için Güney Çin Denizi’ndeki tatbikat tek tatbikat olmayacaktır.[9] Çin, 1-13 Ağustos 2021 tarihleri arasında Rusya’yla birlikte Çin’in Ningxia Hui Özerk Bölgesi’nde ortak askeri tatbikatlar da düzenleyecektir.
Pekin’in bu faaliyetleri, Biden yönetiminin Çin’e kendi arka bahçesinde karşı koymak amacıyla Güneydoğu Asya’ya yönelik yeniden odaklanmasının bir parçasıdır. Bölgede büyük güçlerin yaptığı her bir hamle doğal olarak bir karşılık bulmaktadır. Bu doğrultuda ABD ile Çin arasındaki rekabet ölçeğinde, Washington yönetiminin müttefikleriyle gerçekleştireceği askeri işbirliklerini arttıracağı öne sürülebilir. Müttefik ve ortak olmayan ülkelerle ilişkilerini derinleştirmeye çalışacağı ve bu ülkelerle askeri işbirliği ve tatbikatlar yapabileceği değerlendirilmelidir. Washington’un müttefikleri ve ortaklarının kendi aralarındaki askeri işbirliği ve tatbikatları geliştirebileceği ve buna karşılık Pekin’in de benzer hamlelerle karşılık vermeye devam edeceği söylenebilir. Sonuç itibarıyla gerginliğin tırmandığı Asya-Pasifik Bölgesi’nde büyük güçlerin birbirlerine yönelik güç gösterisi ve askeri tehditleri devam edecektir.
[1] “Orient Shield 21-2 Breaks New Boundaries in Bilateral Multi-Domain and Cross-Domain Training”, Army, https://www.army.mil/article/248357/orient_shield_21_2_breaks_new_boundaries_in_bilateral_multi_domain_and_cross_domain_training, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[2] “U.S., Allied Forces Conduct Exercise Pacific Vanguard 2021 Off Coast of Australia”, US Navy, https://www.navy.mil/Press-Office/News-Stories/Article/2688955/us-allied-forces-conduct-exercise-pacific-vanguard-2021-off-coast-of-australia/, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[3] “Talisman Sabre 21”, Australian Government Department of Defence, https://www1.defence.gov.au/exercises/talisman-sabre-21, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[4] “US ‘Large-Scale’ Military Exercises Cannot Scare China, Russia”, Global Times, https://www.globaltimes.cn/page/202108/1230616.shtml, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[5] “Indonesia, US Hold Largest Joint Military Drills”, The Jakarta Post, https://www.thejakartapost.com/news/2021/08/04/indonesia-us-hold-largest-joint-military-drills-.html, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[6] “India, U.S., Japan and Australia Set to Conduct Malabar 2021 Exercise”, Naval Post, https://navalpost.com/quad-set-to-conduct-malabar-2021/, (Erişim Tarihi: 05.08.2021).
[7] “Harris to Promote ‘America is Back’ Message in Singapore and Vietnam”, CNN Politics, https://edition.cnn.com/2021/08/03/politics/vice-president-kamala-harris-singapore-vietnam/index.html, (Erişim Tarihi: 06.08.2021).
[8] “France and Japan Pledge ‘Active’ Indo-Pacific Collaboration”, Politico, https://www.politico.eu/article/france-japan-emmanuel-macron-tokyo-climate-change-trade/, (Erişim Tarihi: 06.08.2021).
[9] “PLA Holds Large Drills Amid Military Threats”, Global Times, https://www.globaltimes.cn/page/202108/1230715.shtml, (Erişim Tarihi: 06.08.2021).
