9-10 Eylül 2023 tarihlerinde Hindistan’ın başkanlığında gerçekleşen G20 Zirvesi’nde “Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomi Koridoru”nun (IMEC) başlatılacağı duyurulmuştur. Bu koridor, Hindistan’ı Suudi Arabistan’a ve ardından Avrupa’ya bağlayarak bölge boyunca diplomatik bağlantıyı ve ticareti artırmayı amaçlamaktadır. IMEC, ticaret yollarını kolaylaştırma, ekonomik işbirliğini teşvik etme ve diplomatik ilişkileri güçlendirme gibi önemli ekonomik ve jeopolitik sonuçlar doğurabilir.[1] Bu hususta akıllara, “Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne rakip mi doğuyor?” sorusu gelmektedir.
IMEC, iki kıtaya da uzanmaktadır. Tıpkı Kuşak ve Yol Girişimi’nde olduğu gibi uluslararası bir demir yolu ve deniz taşımacılığı rotası oluşturulmak istenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), IMEC’in Asya, Arap Körfezi ve Avrupa arasındaki daha iyi diplomatik bağlantı ve ekonomik entegrasyon aracılığıyla ilişkilerin canlandırmasını ummaktadır.[2] Bu iki proje, farklı bölgeler arasındaki ticaret ve ekonomik işbirliğini artırarak büyük ölçekte ekonomik büyümeyi teşvik etme potansiyeline sahiptir.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, projeyi duyururken şunları söylemiştir: “Proje dünya çapında karşılıklı bağlantıyı ve kalkınmayı sürdürülebilir bir yöne taşıyacak. Tüm dünya için sürdürülebilir kalkınmayı teşvik edecek.”[3] Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen ise şunları söylemiştir: “Bu koridor, bugüne kadar Hindistan, Arap Körfezi ve Avrupa arasındaki doğrudan bağlantı olacaktır. Hindistan ile Avrupa arasındaki ticareti %40 daha hızlı hale getirecek bir demiryolu bağlantısını içerecektir.”[4]
IMEC, henüz tasarım aşamasında olsa da hedefler açısından her iki büyük proje de benzer görünmektedir. Ancak Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi, ölçek açısından daha büyüktür. 2013 yılında duyurulan bu projeye 150’den fazla ülke ve 30’dan fazla uluslararası kuruluş katılmıştır. Ayrıca yaklaşık 1 trilyon doları aşkın kaynak sağlanmıştır. Bunun yanı sıra 3000’den fazla proje oluşturulmuş ve tüm projelerin 2049’a kadar tamamlanması hedeflenmiştir.[5]
Birkaç IMEC imzacısı aynı zamanda Kuşak ve Yol Girişimi’nin parçasıdır. Bu ülkeler arasında İtalya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bulunmaktadır. Son zamanlarda İtalya’nın Kuşak ve Yol Girişimi’nden çıkacağı tartışılmaktadır.[6] Fakat İtalya, herhangi bir çıkışın Çin’le ilişkilerin zayıflaması anlamına gelmeyeceğini defalarca vurgulamıştır. Yakın zamanda Çin’i ziyaret eden İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, stratejik bir ortaklığın Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılmaktan daha değerli olacağını belirtmiştir.[7]
ABD ve Avrupa’nın başlıca jeopolitik hedefi, Çin’in küresel altyapı girişimleriyle rekabet etmek, onun politik manevralarını sınırlandırmak ve ABD’nin Asya’da azalan etkisini tekrar artırmaktır. Ayrıca Orta Asya’ya direkt erişimin olmaması, Hindistan’ın seçeneklerini sınırlandırmaktadır. Bu nedenle Hindistan’ın ABD ve diğer Batı aktörlerle anlaşması oldukça önemli bir stratejik hedeftir.
Hindistan’ın BRICS’teki etkisi ve yakın zamanda gerçekleşen harita krizinin ardından Şi Cinping’in G20 Zirvesi’nde bulunmaması akıllara bir krizi getirmektedir. Fakat bu bölgedeki denklemler oldukça karmaşıktır ve sıfır toplamlı oyun hesabına uygun değildir. IMEC’in odak noktası, özellikle kamu-özel ortaklıkları aracılığıyla çok sayıda kaynağın finansmanı tarafından desteklenen sürdürülebilirlik üzerinedir.
Kendi doğası gereği IMEC, karşılıklı bağlantı içeren bir ekonomi koridoru değil, aynı zamanda yeşil hidrojen taşıma boruları, dijital bağlantı ve veri transferi için deniz altı kabloları ile iletişim için bir proje olmayı hedeflemektedir. Proje üzerinde detaylı çalışmalar yürüten eski diplomat Anil Wadhwa, IMEC’in Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nden temelde karakteristik olarak farklı olduğunu söylemiştir. Wadhwa’ya göre projenin altyapısının %70’ten fazlası zaten mevcuttur. Proje geliştikçe jeopolitik bir oyun değiştirici haline gelecek ve koridorun doğu ve batı segmentleri yerine getirildiğinde Güneydoğu Asya ülkelerine de fayda sağlayacaktır.[8]
[1] “What Difference Will The India-Middle East-Europe Economic Corridor Make?”, The Hindu, https://www.thehindu.com/podcast/what-difference-will-the-india-middle-east-europe-economic-corridor-make/article67303260.ece, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[2] “Can New India-Europe-Middle East Corridor Counter China?”, The Telegraph, https://www.telegraphindia.com/world/can-india-middle-east-europe-economic-corridor-act-as-a-foil-to-chinas-belt-and-road-initiative-dws/cid/1966075, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[3] Aynı yer.
[4] Aynı yer.
[5] “How China’s Belt and Road Took Over the World” The Diplomat, https://thediplomat.com/2023/09/how-chinas-belt-and-road-took-over-the-world/, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[6] “Italian PM: Strong Partnership With China More Important Than Belt And Road Initiative”, Reuters, https://www.reuters.com/world/italian-pm-tells-chinas-premier-plan-quit-belt-road-initiative-media-2023-09-10/, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
[7] Aynı Yer.
[8] “India-Middle East-Europe Economic Corridor To Counter China?”, DW, https://www.dw.com/en/can-new-india-europe-middle-east-corridor-counter-china/a-66799232, (Erişim Tarihi: 14.09.2023).
