Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya yönelik başlattığı işgalin ardından Avrupa, Batı Bloğu ve bilhassa da Avrupa Birliği (AB) ilk etapta birlik olabilmiş ve entegre bir şekilde petrol tavan fiyat uygulaması da dahil olmak üzere[1] Moskova’ya karşı ciddi yaptırımlar hayata geçirmişlerdir.[2]
Her ne kadar daha sonraları AB içerisinde Kiev’e verilen destek noktasında bazı fikir ayrılıkları meydana gelmişse de Brüksel yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’yle (NATO) birlikte Ukrayna’nın yanında ve Rusya’nın karşısında duran önemli bir aktör olmuştur.
Söz konusu savaşta Avrupa genel olarak Rusya karşıtı bir duruş ortaya koymuştur. Bu çerçevede de Moskova’ya uygulanan yaptırımların yanında Kiev’e de birçok yardım hayata geçirilmiştir. Nitekim silah yardımları bahse konu yardımların en önemlileridir. Aynı zamanda Rusya da en çok bu tip desteklerden rahatsız olmaktadır.
Bu bağlamda Hollanda ve Danimarka’nın 27 Ağustos 2023 tarihinde Ukrayna’ya F-16 savaş uçakları vereceklerini duyurması oldukça önemlidir. Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, bu desteğin askerleri açısından büyük bir motivasyon olacağını belirtmiştir.[3]
Hollanda Başbakanı Mark Rutte ise F16’ların tesliminin zaman çizelgesinin Ukraynalı mürettebatın ve altyapının güçlü ABD yapımı jetler için ne kadar olduğuna bağlı olduğunu söylemiştir. Öte yandan Ukrayna’nın bu jetleri uzun süredir istediği bilinmektedir.
Danimarka Savunma Bakanı Jakob Ellemann-Jensen ise şu ifadeleri kullanmıştır:[4]
“Danimarka’nın Hollanda’yla birlikte Ukrayna’nın Rusya’ya ve anlamsız saldırganlığına karşı verdiği özgürlük mücadelesine F-16 savaş uçakları bağışlayacak olması beni gururlandırıyor. Danimarka’nın Ukrayna’ya verdiği destek sarsılmazdır ve F-16 uçaklarının bağışlanmasıyla Danimarka Ukrayna’ya verilen destekte şimdi başı çekiyor.”
Zelenski, Telegram kanalından yapmış olduğu bir açıklamasında toplamda 42 jet alınacağını belirtmiştir. Ancak Hollanda ve Danimarka teslimatların gerçekleşeceğini belirttikleri ortak açıklamada sayı belirtmemişlerdir.[5]
Nitekim Zelenski, konuya dair yaptığı açıklamada şunları söylemiştir:[6]
“F-16’lar şimdi savaş çabalarına hemen yardımcı olmayacak. Bu zaten Hollanda’nın uzun vadeli bir taahhüdü. Bunların bir an önce aktif hale gelmelerini ve faaliyete geçmelerini istiyoruz… Gelecek ay için değil, bu imkansız ama umarım kısa süre sonra. F16 kesinlikle savaşçılara ve sivillere yeni enerji, güven ve motivasyon verecektir. Ukrayna ve tüm Avrupa için yeni sonuçlar doğuracağına eminim.”
Sonuç olarak Avrupa’nın birçok farklı ülkesinden bahse konu savaş bağlamında Ukrayna’ya destek geldiği ve F16 sevkiyatlarıyla da Hollanda ve Danimarka’nın bu ülkeler içerisinde kritik bir role sahip oldukları öne sürülebilir. Savaşın uzamasının Avrupa’da yarattığı tahribat düşünüldüğünde, Kiev’e verilen desteğin Avrupa ve bilhassa da AB içerisindeki görüş ayrılıklarını derinleştireceği söylenebilir. Böylesi bir durum Ukrayna’nın Batı Bloğu’ndan daha az yardım almasını ve savaşta daha zorlu bir durumla karşı karşıya kalmasını beraberinde getirebilir.
[1] “EU Agrees on Level of Price Caps for Russian Petroleum Products”, European Council of the European Union, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2023/02/04/eu-agrees-on-level-of-price-caps-for-russian-petroleum-products/, (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
[2] “What Are The Sanctions On Russia And Are They Hurting İts Economy?”, British Broadcasting Corporation News, https://www.bbc.com/news/world-europe-60125659, (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
[3] “The Netherlands and Denmark Will Give F-16 Fighter Jets to Ukraine, the Dutch Prime Minister Says”, Associated Press News, https://apnews.com/article/ukraine-zelenskyy-netherlands-f16-9252de3ad10357a41212262c560874aa, (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
[4] “Netherlands And Denmark To Donate Up To 61 F-16 Fighter Jets To Ukraine”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2023/aug/20/netherlands-to-donate-up-to-42-f-16-fighter-jets-to-ukraine, (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
[5] “Zelensky Hails ‘Historic’ Supply of F-16s as Ukraine Seeks to Counter Russian Air Supremacy”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/2023/08/20/europe/netherlands-denmark-f-16-fighter-jets-ukraine-intl/index.html, (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
[6] “The Netherlands and Denmark Will Give F-16 Fighter Jets to Ukraine, the Dutch Prime Minister Says”, a.g.e., (Erişim Tarihi: 21.08.2023).
