Son birkaç yıl, Güney Kafkasya bölgesi için büyük olaylarla geçmiştir. Ukrayna’da tüm komşu ülkeleri etkileyen geniş çaplı bir savaş başlamış ve Azerbaycan, Karabağ’da bir terör operasyonuna koyulmuştur. Öncelikle Gürcistan’ın şu anda içinde bulunduğu durumu karakterize etmek gerekmektedir. Gürcistan’ın Rusya’yla özel ilişkileri mevcuttur. Bir yandan Rusya, Gürcistan’daki ayrılıkçılara destek olmuş, ardından 2008 yılında bir savaş yaşanmış ve Gürcistan’ın bir kısmı hâlâ işgal altında kalmıştır. Bu olaylar Gürcülerin Ruslara karşı tutumunu etkilemiştir. Örneğin Rus vatandaşları seferberlik nedeniyle ülkelerini terk ettiğinde birçok Gürcü onları olumsuz karşılamıştır.
Gürcistan Hükümeti, aynı zamanda Rusya’nın yaptırımlarının atlatılmasına yardımcı olmaktadır ve Kremlin’le iyi ilişkilere sahiptir. Ukrayna’daki savaş sırasındaki bu tutum, yalnızca Batı’yla yanlış anlaşılmalara neden olmakla kalmamakta, aynı zamanda iç istikrarsızlığa da yol açmaktadır. Özellikle geçtiğimiz yıl muhalefet ve iktidardaki Gürcü Rüyası Partisi sürekli çatışma halinde olmuş, ülke iç siyasi çatışmalarla sarsılmış ve dış aktörlerin katılımıyla Gürcistan’ın iç işlerine müdahale edilmiştir ki bu da Rusya’ya karşı ikinci bir cephe açılmasını ve yaptırımlar uygulanmasını gerekli kılmıştır. Ancak hükümet böyle bir adım atmamış, aksine Gürcistan Başbakanı bu yaptırımların Rusya ekonomisi üzerinde bir etki yaratmayacağını ve ülkesi için Rusya Federasyonu’yla olan ticaret cirosunun kritik öneme sahip olduğunu belirtmiştir.[i] Buna rağmen hükümet iktidarı elinde tutabilmiş ve iki karşıt taraf arasında bulunmaktan yararlanabilmiştir.
Gürcistan’ın Batı’yla hâlâ iyi ilişkileri vardır ve AB’ye entegre olmayı planlamaktadır. Ayrıca bu yılın sonunda Gürcistan nihayet nüfusun önemli bir kısmının hayali olan AB aday statüsüne kavuşmuştur.[ii] Tiflis’te on binlerce insan bu “tarihi AB kararını” kutlamak için sokaklara dökülmüştür. Bu durum muhtemelen ülkeyle bağları koparmamak ve Gürcistan’ın Rusya’ya daha da yakınlaşarak Gürcüleri siyasi alternatifsiz bırakılmasını önlemek için kabul edilmek zorunda kalınmıştır.
Gürcistan’ın dış aktörler açısından neden bu kadar önemli olduğunu açıklamakta fayda vardır. Güney Kafkasya; Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya gibi önemli bölgelere yakın olması nedeniyle jeopolitik açıdan öneme sahiptir. Gürcistan, denize erişimi ve Rusya, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye’yle sınırı olması nedeniyle bu bölgenin çok önemli bir parçasıdır. Azerbaycan’ın başarılı askeri operasyonuna ve ilişkileri çözüme kavuşturma çabalarına rağmen Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışma bitmiş değildir. Bu çatışma sona erip Zengezur Koridoru tam olarak faaliyete geçene kadar Gürcistan lojistik açıdan önemli bir ülke olmaya devam edecektir. Orta Asya ve Azerbaycan’dan Batı’ya ticaret Gürcistan üzerinden yapılabilmektedir.
Gürcistan jeopolitik mücadele bağlamında da önemlidir. Rusya için Gürcistan, son yıllarda etkisinin azalmaya başladığı Güney Kafkasya bölgesindeki yaptırımları aşmak ve bölgede nüfuzunu sürdürmek açısından kritiktir. Rusya’nın Gürcistan’ın istikrar kazanmasını ve AB’ye girmesini engellemesi de önemlidir. Çünkü bu durumda Rusya’nın rakiplerinin bölgede etkisi artacak ve uzun vadede Rusya için tehdit oluşturabilecektir. Aynı zamanda AB’nin Rusya’nın bölgedeki etkisini pekiştirmesini engellemesi de önemlidir. Aksi halde Rusya’nın yaptırımları aşması ve Gürcistan toprakları üzerinden İran’la ticaret yapması daha kolay olacaktır. AB ve ABD’nin Kafkasya’yla daha fazla ilgilenmesi nedeniyle Gürcistan üzerindeki nüfuzlarını artırmaları ve AB ile Gürcistan arasındaki ilişkilerin güçlendirilmeleri onlar için çok önemlidir. Bu sadece ekonomik ve siyasi faydalar sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda Rusya’yla yüzleşmeye de yardımcı olacaktır. Gürcistan’daki pek çok gencin gerçekten Batı yanlısı bir rota ve AB ile entegrasyon yönünde ilerlemek istediğini belirtmekte fayda vardır. Gürcistan hükümeti de AB ile entegrasyon istemektedir. Ancak aynı zamanda Moskova ile ilişkilerinden vazgeçmek istememekte ve Çin ile “stratejik ortaklık” anlaşması müzakereleri yürütmektedir.[iii] Tüm dış aktörler Gürcistan’daki yeteneklerinin ve durumun ne kadar istikrarsız olabileceğinin farkındadır. Bu nedenle Gürcistan’ın bölgedeki önemi yüksek kalacak ve büyük jeopolitik aktörler bu devlette nüfuz mücadelelerini yoğunlaştıracaktır. Bu da gelecekte öngörülemeyen sonuçlara neden olabilir.
- “Georgia Will Not Sanction Russia”, Al-Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2023/5/24/where-is-the-logic-georgia-will-not-sanction-russia-says-pm, (Erişim Tarihi: 24.05.2023).
- “Georgia Celebrates Gaining EU Candidate Status”, Euronews, https://www.euronews.com/2023/12/16/georgia-celebrates-gaining-eu-candidate-status, (Erişim Tarihi: 24.05.2023).
- “Georgians Say They Want To Join Europe, But Not Like This”, POLITICO, https://www.politico.eu/article/georgia-european-union-russia-candidate-status-bidzina-ivanishvili-mikhail-saakashvili/, (Erişim Tarihi: 24.05.2023).
