Spor diplomasisi, sporun ve spor etkinliklerinin diplomatik hedeflere ulaşmada bir araç olarak kullanılmasını içermektedir. Güney Kore, uluslararası ilişkilerini geliştirmek için spor diplomasisini aktif olarak kullanmaktadır. Böylece diğer ülkelerle kültürel alışverişi teşvik ederek ve küresel imajını geliştirerek uluslararasıprestijini güçlendirebilir. Güney Kore, çeşitli uluslararası spor etkinliklerine ev sahipliği yapmaya özellikle 1980’lerin sonlarında başlamıştır. Kuzey Kore’yle etkileşim kurmanın bir yolu olarak ve halklar arası diplomasiyi kolaylaştırmak için spor diplomasisini kullanmak en faydalı yöntemlerden biridir.Çünkü Kuzey Kore nükleer silahsızlandırma için değil de spor aracılığıyla uluslararası topluma dahil edilebilecektir.
Güney Kore’nin PyeongChang kentinde düzenlenen 2018 Kış Olimpiyatları, Korelerarası ilişkiler açısından önemli bir an olmuştur. Kuzey Kore ve Güney Kore, açılış töreninde tek bir bayrak altında birlikte yürüme kararı almıştır. Yani 2018 yılında Kuzey Kore ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında gerilimin yüksek olduğu dönemde Güney Kore, Kuzey Koreli sporcuları Olimpiyat Oyunlarına katılmaya davet etmiştir. Bu adım, Koreler arasında daha geniş bir diyaloğa ve Kuzey Kore-ABD ilişkilerinde yumuşamaya katkıda bulunmuştur.[1] Bu sayede PyeongChang Kış Olimpiyatları, uzlaşmacı diplomasiye önayak olmuş ve “barış olimpiyatları” olarak anılmaya başlanmıştır.
2024 yılının Ocak ayında gerçekleşen Gangwon Kış Gençlik Olimpiyatları’na hem Kuzey Kore hem de Rusya katılmamıştır. Bu da Kuzey Kore ve Güney Kore arasındaki ikili ilişkilerdeki değişimi anlamak açısından önemlidir. Son dönemde Kuzey Kore’nin casus uydu ve nükleer testleri Güney Kore açısından ülke güvenliğine dönük büyük bir tehdit olarak görülmüştür. Dahası 2024 yılı başlarında Pyongyang yönetimi, Güney Kore’yi “düşman bir devlet” olarak tanımlamıştır.
Başka bir ifadeyle Kuzey Kore’nin “düşman bir ülkede” barışçıl bir şekilde olimpiyatlara katılması artık mümkün değildir. Özellikle hükümet değişimi sonrası Güney Kore, daha çok ABD yanlısı bir tutum sergilemiş ve bu da Kuzey Kore’yi rahatsız etmiştir. Şimdiye kadar Koreler arasında spor da dahil olmak üzere diplomatik etkileşim çabaları devam etse de ilerleme genelde çok ufak çaplı kalmıştır. Jeopolitik gerilimler ve daha geniş siyasi iklim gibi çeşitli faktörler ortak girişimlerin önünde engel oluşturmaktadır.
Genel anlamda düşünüldüğünde olimpiyatlar, ülkelerin uluslararası imajını geliştirmenin en faydalı yöntemlerinden biridir. Bu şekilde ev sahibi ülkenin gelişmişlik düzeyi, sosyo-kültürel yapısı takdir toplayabilir ya da misafirperverlik konusunda eleştirilere de maruz kalabilir. Uluslararası kamuoyunun yakından takip ettiği bu tarz etkinlikler kamu diplomasisin en önemli alanlarından biridir. PyeongChang Kış Olimpiyatları, Güney Kore’nin “barışçıl diplomasi” taraftarı olduğunu ortaya koymuştur. Halen devam etmekte olan Kış Gençlik Olimpiyatları, ev sahibi ülkenin güvenlik ve gelişmişliğinin dünyaya yansıtılması açısından etkili olacaktır.
Kış Gençlik Olimpiyatları’nın dördüncüsü olan Gangwon 2024, 19 Ocak 2024 Cuma günü Güney Kore’nin doğu kesiminde kutlamalarla başlamıştır. Güney Kore’nin ev sahipliği yaptığı bu etkinlik, Avrupa dışında düzenlenen ilk Kış Gençlik Olimpiyatları olmaktadır.[2] Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nden (IOC) üst düzey bir yetkili, Güney Kore’deki bu etkinliği “efsane iş başında (legacy in action)” şeklinde ifade etmiştir. IOC Olimpiyat Oyunları İcra Direktörü Christophe Dubi, düzenlediği basın toplantısında, Güney Kore’nin 2018 PyeongChang Kış Olimpiyatları’ndaki efsane başarısını Gangwon Kış Gençlik Olimpiyatları’nda da sürdüreceğini söylemiştir.[3]
Spor diplomasisi, ülkelerin tanınırlığı artırmak açısından etkilidir. Bu bağlamda Güney Kore, sporu “Kuzey Kore’ye karşı ideolojik üstünlüğünü yaymak” ve “Kore’ye ilişkin uluslararası algıları yeniden şekillendirmek” için diplomatik bir araç olarak kullanmıştır. Uluslararası Gelişim İçin Spor (SFD) Hareketi yirmi birinci yüzyılda uluslararası kalkınma gündemleri içinde giderek daha popüler hale gelmiştir. Kore, daha sonra SFD girişimlerini dış politikasına ve diplomatik planlarına da dahil etmiştir.[4]
Sonuç olarak Gangwon Kış Gençlik Olimpiyatları’nın başlamasıyla Güney Kore’nin spor diplomasisi tekrar gündeme gelmiştir. Bir öncekinde yani 2018 PyeongChang Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yapmanın ardından Güney Kore, barışçıl diplomasi taraftarı olduğunu göstermiştir. Bunu, özellikle Kuzey Kore’nin etkinliğe davet edilmesiyle sağlamıştır. Fakat 2024 Gangwon’daki etkinliğe Pyongyang’ın katılmaması, Güney Kore diplomasinde değişimi ortaya koyabilir. Dahası, kış sporlarında başarılarıyla ön plana çıkan Rusya da bu spor organizasyonunda yoktur. Genel anlamda Seul’un daha çok Washington ve Batı ülkeleriyle sosyal ilişkilerini geliştirmeye odaklandığı söylenebilir.
[1] Michael Koenigs vd., “How Sports Diplomacy United Fans from North and South Korea”, ABC, https://abc7chicago.com/pyeongchang-peace-forum-sports-diplomacy-olympics/11726709/, (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
[2] Yoo Jee-ho, “Winter Youth Olympics Opens in S. Korea with Celebration of Youthful Dreams”, Yonhap News Agency, https://en.yna.co.kr/view/AEN20240119009400315, (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
[3] Yoo Jee-ho, “IOC Official Sees Winter Youth Olympics in S. Korea As ‘Legacy in Action’”, Yonhap News Agency, https://en.yna.co.kr/view/AEN20240118010000315, (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
[4] Dongkyu Na-Christine Dallaire, “The Diplomatic Roles Of Korean State-Run Sport For Development Programs”, Sage Journals, https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/10126902211065337?icid=int.sj-abstract.similar-articles.5, (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
