Son yıllarda hızlı ekonomik ve sosyal dönüşümler yaşayan Güney Kore’de toplumsal cinsiyet dinamiklerinde de belirgin değişimler gözlemlemektedir. Feminizmin artışı, sadece iç politikada değil, dijital alanda da kendini göstermekte ve bu durum, ülkenin gelecekteki politik yapısını şekillendirmede önemli bir rol oynamaktadır. Güney Kore’deki kadın ve çocukların yaşadıkları deneyimlerin başka insanların başına gelmemesi için seslerini farklı ülkelerde duyurmak istemeleri önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir.[i]
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol, 27 Ağustos 2024 tarihinde Güney Koreli kadınlara ait deepfake (yapay zeka kullanarak oluşturulmuş sahte) görüntü ve videoların Telegram sohbet odalarında sıkça paylaşılmasının ardından dijital suçların kapsamlı bir şekilde soruşturulmasını talep etmiştir.[ii]
Bu olay, Telegram’ın Rus asıllı kurucusu Pavel Durov’un çocuklara yönelik istismar içeriği, uyuşturucu kaçakçılığı ve şifreli mesajlaşma uygulamasındaki dolandırıcılıkla ilgili olarak yürütülen Fransız soruşturmasının bir parçası olarak tutuklanmasıyla aynı zamana denk gelmiştir.[iii]
Devletin medya düzenleyicisi olan Kore İletişim Standartları Komisyonu, deepfake görüntülere karşı alınacak önlemleri tartışmak üzere 3 Eylül 2024 tarihinde bir toplantı yapmayı planlamaktadır. Yoon, televizyon yayınıyla gerçekleştirilen kabine toplantısında, “Bu durum, teknolojinin istismar edilmesi ve anonimlikten kaynaklanmaktadır. Bu, açık bir suç eylemidir.” demiştir.[iv] Ayrıca deepfake görüntüleri dağıtma niyetiyle oluşturmak, Güney Kore’nin İstismarla Mücadele ve Mağdurları Koruma Yasası uyarınca beş yıl hapis cezası veya 50 milyon won (37,500 ABD Doları) para cezası ile cezalandırılabilmektedir.[v]
Bahsi geçen ofise göre, son zamanlarda belirli kişileri hedef alan deepfake videolar sosyal medya aracılığıyla hızla yayılmakta ve Güney Kore polisinin verilerine göre; çevrimiçi deepfake suçlar artış göstermektedir. 2024 yılının ilk yarısında 297 vaka bildirilmiştir. Bu sayı 2023 yılında 180 olarak kaydedilmiştir. Polis, suçlananların çoğunun 18 yaş altı ve 20’li yaşlarındaki erkekler olduğunu belirtmiştir. Yerel medya raporlarında, Hankyoreh Gazetesi tarafından yapılan bir analiz, Telegram kanallarında kadın üniversite, lise ve ortaokul öğrencilerinin deepfake görüntülerinin paylaşıldığını ortaya koymuştur.[vi]
Güney Kore’deki feminizmin yükselişi, özellikle genç kadınlar arasında belirginleşen politik bilincin artmasıyla kendini göstermektedir. Güney Kore’nin demografik krizi, feminizmin geniş çapta bir görüş olarak ortaya çıkmasından ve 2017 MeToo Hareketi’nden önce başlamıştır. Bir ülkenin demografisi sürdürülebilir olarak kabul edilirken, her kadının ortalama olarak ömrü boyunca 2.1 çocuk doğurması beklenmektedir. Güney Kore’nin toplam doğurganlık oranı 1983 yılında 2.1’in altına düşmüş ve 1998 yılında 1.5’e gerilemiştir. Bu, doğurganlık krizinin, feminizmin egemen olduğu bir dönemde değil, Chun Doo-hwan’ın yönetiminde ortaya çıktığını göstermektedir.
Özellikle 2022 başkanlık seçimlerinde, 18-29 yaş arası erkek seçmenlerin %59’unun muhafazakâr aday Yoon Suk-yeol’u desteklemesi, genç kadınlar arasında ise bu desteğin sadece %34 ile en az desteklenen demografiyi oluşturması, toplumsal cinsiyet temelli politik ayrışmanın bir göstergesidir. Bu durum, feminizmin siyasi arenada daha fazla temsil edilme arayışının bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Cinsiyet temelli ayrışma, ülkenin hızlı demokratikleşme ve sosyal değişim süreçleriyle bağlantılı olabilir. Geleneksel patriyarkal normların yerini yeni toplumsal cinsiyet normlarının henüz tam olarak alamaması, genç nüfus arasında cinsiyet temelli politik görüş ayrılıklarına zemin hazırlamaktadır. Özellikle Güney Kore’de liberal yönetim döneminde “feminist bir başkan” vaat eden politikaların bazı erkek kesimler arasında muhafazakar tutumların güçlenmesine yol açtığı gözlemlenmektedir.
Güney Kore’de kadınların sosyal ve ekonomik statüsü, artan özerklik toplum gelenekleri ile henüz tam anlamıyla örtüşmemiştir. Özellikle genç feministler, eğitim düzeylerinde erkek akranlarını geride bırakan ilk Güney Koreli kadın neslidir. Kadınların üniversiteye kayıt oranları, 2008 yılında erkeklerin oranını aşmaya başlamıştır. Ancak, eğitimdeki cinsiyet farkı azalan çocuk sayısı ve eğitime artan ilgiyle birlikte ortadan kalksa da mezuniyet sonrası iş gücü piyasasındaki gelir farkı kapanmamıştır. Güney Kore, gelişmiş ülkeler arasında en büyük cinsiyet ücret farkına sahip ülke olarak öne çıkmaktadır; 2022 itibarıyla kadınlar erkeklerden %31 daha az kazanmaktadır. Ayrıca, kadınların şirket yönetim kurullarında ve parlamentoda temsil edilme oranı, diğer zengin ülkelere kıyasla daha düşüktür. Genç kadınlar okulda ve kariyerlerinin ilk yıllarında başarılı olabilirler, fakat 10-20 yıl sonra iş gücünde kalıp kalamayacaklarını ve erkeklerle aynı ücreti alıp almayacaklarını sorgulamaktadırlar. Öte yandan genç erkekler bu durumu farklı bir perspektiften değerlendirmektedir. Erkekler, iş rekabetinde geri kaldıklarını hissetmekte ve hayatlarının önemli bir döneminde askeri hizmette bulunmaları gerektiğini düşünmektedir.
Bu düşünceyi kanıtlayan en önemli çalışmalardan biri Jeong Han-wool’un 2019 yılında yaptığı bir ankette, 20’li yaşlarındaki erkeklerin %70’e yakını, erkeklere yönelik ayrımcılığın ciddi olduğunu düşünmektedir. Zorunlu askerlik hizmeti, bu durumun bir örneği olarak gösterilmektedir. Tüm sağlıklı erkeklerin en az 18 ay hizmet etmeleri gerekirken, kadınlar bu zorunluluktan muaftır.[vii]
Sonuç olarak Güney Kore’de feminizmin yükselişi, ülkenin sosyal ve politik yapısında derin izler bırakmaktadır. Yoon Suk-yeol’un seçilmesi ve dijital suçlarla mücadeleye yönelik politikaları, feminizmin toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesindeki önemini vurgulamaktadır. Bu süreçte yaşanan politik ayrışmalar ve dijital alandaki tehditler, feminizmin karşı karşıya olduğu zorlukları da gözler önüne sermektedir. Küresel bağlamda Güney Kore’deki bu dinamikler, feminizmin dijital dönüşümü ve toplumsal cinsiyet temelli politik mücadeleler açısından önemli bir örnek teşkil etmektedir. Gelecek yıllarda feminizmin bu süreçte nasıl evrileceği, toplumsal cinsiyet eşitliğinin nasıl sağlanacağı ve Güney Kore’nin nüfusuna nasıl etki edeceği hem yerel hem de küresel düzeyde dikkatle izlenmesi gereken konular arasında yer almaktadır.
[i] “Birisi sizi kişisel görüntülerinizi paylaşmakla tehdit ediyorsa ne yaparsınız?”, Dokuz Haber, https://www.dokuz8haber.net/birisi-sizi-kisisel-goruntulerinizi-paylasmakla-tehdit-ediyorsa-ne-yaparsiniz, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
[ii] “South Korea vows tougher stance after outcry over sexual deepfakes in Telegram chat rooms”, South China Morning Post, https://www.scmp.com/news/asia/east-asia/article/3276153/south-korea-vows-tougher-stance-after-outcry-over-sexual-deepfakes-telegram-chat-rooms, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
[iii] “Rusya’dan Pavel Durov açıklaması: “Fazla özgürdü, kendi sonunu hazırladı”, Medyascope, https://medyascope.tv/2024/09/02/rusyadan-pavel-durov-aciklamasi-fazla-ozgurdu-kendi-sonunu-hazirladi/, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
[iv] “South Korea vows tougher stance after outcry over sexual deepfakes in Telegram chat rooms”, South China Morning Post, https://www.scmp.com/news/asia/east-asia/article/3276153/south-korea-vows-tougher-stance-after-outcry-over-sexual-deepfakes-telegram-chat-rooms, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
[v] Aynı yer.
[vi] “How Telegram became a hotbed of digital sex crimes in South Korea”, Hankyoreh, https://english.hani.co.kr/arti/english_edition/e_national/1155393.html, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
[vii] “Elections reveal a growing gender divide across South Korea”, NPR, https://www.npr.org/2024/04/10/1243819495/elections-reveal-a-growing-gender-divide-across-south-korea, (Erişim Tarihi: 02.09.2024).
