1960 yılında kurulan Güney Kore-Malezya ilişkileri, sürekli gelişerek günümüze kadar gelmiştir. Karşılıklı çıkar ve bölgesel işbirlikleri çerçevesinde gelişen ilişkiler, ASEAN ve Asya-Pasifik bölgesinde ekonomik ve siyasi istikrarın sağlanmasında önem arz etmektedir. Ayrıca ASEAN platformu üzerinden de gerçekleştirilen diyaloglar, bölgedeki çok taraflı işbirliklerini artırmakta ve Güney Çin Denizi gibi anlaşmazlıkların yaşandığı konularda diplomatik çözümleri destekleyen arabulucu çözümlerde etkin rol oynamaktadır.
Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol ve Malezya Başbakanı Enver İbrahim, savunma sanayii, ticaret, enerji, tedarik zincirleri ve diğer alanlarda ikili işbirliğini derinleştirmek amacıyla stratejik bir ortaklık kurma konusunda anlaşmaya varmışlardır.[1]
İki lider yaptıkları ortak açıklamada son yıllarda ilişkilerinde kaydedilen ilerlemeden övgüyle söz ederek “her iki ülkenin de özgürlük, barış ve refahı teşvik etmek amacıyla işbirliğini yeni ufuklara taşıma ve ileriye dönük zorlukları ele alma kararlılığını ifade eden” bir Stratejik Ortaklık kurulduğunu duyurmuşlardır. Açıklamada ayrıca karakteristik olarak kapsamlı ve iddialı bir ikili işbirliği programı ortaya konmuştur. Bu çerçevede savunma alışverişinin geliştirilmesi ve “araştırma ve geliştirme (AR-GE), askeri teknoloji işbirliği ve savunma sanayii alanlarında birlikte çalışmanın yollarını keşfetmeye devam etme” konusunda mutabakata varılmıştır. Bu gelişme, Mayıs 2023 tarihinde Güney Kore’nin Malezya Kraliyet Hava Kuvvetlerini modernize etme çabalarının bir parçası olarak Malezya’ya yaklaşık 920 milyon dolar değerinde 18 FA-50M hafif savaş uçağı sağlamayı öngören anlaşmanın ardından gelmiştir.[2]
Bu kapsamlı ortaklık, yalnızca iki ülke arasındaki bağları güçlendirmekle kalmayıp aynı zamanda Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) üyesi olan Malezya üzerinden Güney Kore’nin ASEAN bölgesiyle olan bağlarını daha da güçlendirmesi anlamına gelmektedir. Bu sayede ekonomik bağlarla öne çıkan ilişkiler, stratejik bir boyut kazanmıştır. Özellikle de ASEAN’ın merkeziliği açısından bakıldığında Güney Kore-Malezya ortaklığı, Asya-Pasifik’te çok taraflı işbirliği sürecinde kritik öneme sahiptir. Çünkü ASEAN, Asya-Pasifik’teki Çin, Güney Kore ve Japonya gibi ülkelerle olan bağını ASEAN +3 veya Doğu Asya Zirvesi (EAS) gibi platformlarla geliştirmekte ve bölgede tarafsız bir yapı oluşturmaktadır. Böylece bölgede meydana gelebilecek olası çatışmalar önlenerek denge ve istikrar sağlanmaktadır. Bu bağlamda güvenlik işbirliğini teşvik eden ASEAN Bölgesel Forumu (ARF) öne çıkmaktadır. Güney Kore-Malezya arasında savunma sanayii işbirliği, Güney Kore’nin savunma teknolojisini Malezya üzerinden ASEAN ülkelerine temin etmesi durumunda ASEAN’ın güvenlik kapasitesinin artmasında ve dış tehditler karşısında daha koordineli bölgesel savunmada etkili olacaktır.
Bu işbirliği, birbirlerinin önemli ticaret ortakları olan Güney Kore ve ASEAN arasındaki ticaret dinamiklerini artırmasını sağlayacaktır. Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) üyesi olan Güney Kore ve Malezya aynı şekilde bu platformda da ticaretin güçlenmesinde etkin rol oynayacaktır. Böylece ASEAN’ın ticaret konusundaki etkinliği artarak ekonomik olarak da bölgesel entegrasyona katkı sağlanacaktır.
ASEAN-Güney Kore İşbirliği Fonu kapsamında ise Güney Kore’nin Malezya ile yaptığı stratejik ortaklık, ASEAN’ın Güney Kore’yle olan ticari bağları daha da güçlendirerek hem bölgesel refahı hem de Asya-Pasifik’in küresel ölçekte etkisini artıracaktır. Bölgesel istikrar ve kalkınma sağlanarak bölgedeki ortaklık temelinde yenilikçi projelerin önü açılacaktır. ASEAN üyesi olan Malezya ile ekonomik ve gelişmiş sanayiye sahip olan Güney Kore’nin stratejik ortaklığı, birçok platformla bağlantılı olduğundan geniş çaplı bir entegrasyon ve kalkınmada büyük rol oynayacaktır.
Güney Kore ve ASEAN ilişkilerinin gelişmesi hem karşılıklı ekonomik kazancı artıracak hem de Asya-Pasifik bölgesinde güçlü bir işbirliği örneği teşkil ederek bölgesel entegrasyonu artıracaktır. Diğer ASEAN ülkeleri de Güney Kore ile benzer ortaklıklar kurma yoluna giderek Güney Kore’nin daha geniş çaplı ortaklıklar kurmasına olanak sağlayacaklardır. Ayrıca bölgesel bir platform olan ASEAN’ın bu noktada öne çıkması, uluslararası arenada güç kazanmasına imkan tanımaktadır.
Aslında Güney Kore-Malezya ortaklığı, Asya-Pasifik bölgesi açısından katalizör görevi görecektir. Ekonomi, bölgesel istikrar, entegrasyon, kolektif savunma ve güvenlik gibi pek çok alanı etkileyerek işbirliklerinin teşvikiyle bütünleşmiş, daha güçlü bir yapının oluşmasına ortam sağlamaktadır. Yani bu ortaklık, iki ülkenin çıkarları ötesinde tüm bölgenin siyasal, ekonomik ve güvenlik politikalarını ilgilendirmekte, kapsayıcı ve stratejik bir özellik taşımaktadır. Diğer taraftan Malezya’nın Çin ve Güney Kore’yle işbirliği içerisinde olması, bölgedeki stratejik güç dengelerinin sağlanmasında da kritik bir öneme sahiptir. Güney Kore ve Malezya işbirliği bu noktada Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin bölgedeki etkinliğini dengeleme yönünde atılmış bir adım olarak değerlendirilebilir. Ayrıca Güney Kore’nin ve özellikle Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Çin’in ASEAN ülkeleriyle olan bağlarını güçlendirmesi, bölgedeki denge politikasının oluşumunda büyük rol oynamaktadır. Malezya ise burada arabulucu ve çok taraflı işbirliklerinin oluşumunda bir bağlantı noktası görevi görmektedir.
[1] “S. Korea, Malaysia forge strategic partnership to expand cooperation”, Yonhap News Agency, https://en.yna.co.kr/view/AEN20241125004651315, (Erişim Tarihi: 25.11.2024).
[2] “Malaysia and South Korea Pledge Deeper Cooperation on Defence, Trade”, The Diplomat, https://thediplomat.com/2024/11/malaysia-and-south-korea-pledge-deeper-cooperation-on-defense-trade/, (Erişim Tarihi: 26.11.2024).
