Japonya-Güney Kore ilişkileri, son birkaç yıl içerisinde ciddi gelişim göstermiş, ilişkilerde var olan sorunlar birer birer çözüme kavuşturulmaya çalışılmıştır. İlişkilerin bu şekilde olumlu bir hava içerisinde seyretmesinin en temel nedeni, özel olarak bölgede ve genel anlamda ise dünyada Çin’in artan ekonomik ve askeri kapasitesi ile müttefik devletleridir. Söz konusu devletlerin başında ise Kuzey Kore ve Rusya gelmektedir. Devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı ve Kuzey Kore’nin artan askeri faaliyetleri, Japonya ve Güney Kore’nin Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) de desteğiyle daha güçlü işbirliği arayışına yönelmesine vesile olmuş ve tarafları birbirine yakınlaştırmıştır.
İlişkilerin seyri, her ne kadar genel anlamda olumlu olsa da çekişme noktalarına da sahiptir. Bu çekişme noktalarından en barizi ve belki de şimdilik çözümden en uzak görüneni Dokdo/Takeshima Adası Sorunu’dur. Diğer sorunların bir kısmı gibi Dokdo/Takeshima Adası Meselesi de İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkmıştır.
İlişkilerin olumlu havasına rağmen bahse konu olan ihtilafta hareketliliklerin devam ettiği görülmektedir. Örneğin, 16 Aralık 2022 tarihinde Japonya, Ulusal Güvenlik Belgesi’ni yayınlamış ve belgede bu adanın Japonya’ya ait olduğunu ifade etmiştir. Buna karşılık Güney Kore de ilgili ifadeleri kınamıştır.[1]
28 Mart 2023 tarihinde ise Güney Kore ders kitaplarında Dokdo/Takeshima Adası’nın Güney Kore’ye ait gösterilmesinin ardından Japonya Dışişleri Bakanlığı bir protesto bildirisi yayınlaşmış ve Güney Kore’nin Japonya Büyükelçis’ini bakanlığa çağırmıştır.[2]
Bir başka örnekte ise 23 Aralık 2022 tarihinde Güney Kore Dokdo/Takeshima Adası yakınlarında askeri tatbikat düzenlemiş ve bu durum, Japonya’nın tepkisini çekmiştir.[3] Japonya Dışişleri Bakanlığı, Asya ve Okyanusya İşleri Bürosu Genel Müdürü Takehiro Funakoshi, Tokyo’daki Güney Kore Büyükelçisi Kim Yong Gil’e gerçekleştirildiği bildirilen tatbikatların kesinlikle kabul edilemez ve son derece üzücü olduğunu iletmiştir.[4]
Tüm bu gelişmeler yaşanırken Seul-Tokyo hattında olumlu hava etkisini yitirmemiş, görüşmelere ve sorunların çözümüne yönelik adımların atılmasına devam edilmiştir. Örneğin 2023 yılının Mayıs ayında düzenlenen Yoon Suk Yeol-Fumio Kishida zirvesinde problemlerin çözümüne yönelik adımlar atılacağına dair söz verilmiştir.[5]
Ayrıca 13 Nisan 2023 tarihinde Güney Kore Kültür Spor ve Turizm Bakanı Park Bo-gyoon ile Japon mevkidaşı Saito Tetsuo arasında turizmin geliştirilmesi için gerekli adımların tartışıldığı bir toplantı yapılmıştır.[6] Toplantıda ikili turizm etkinliklerinin artması ve ilişkilerin geliştirilmesi üzerine fikir alışverişinde bulunulmuştur.
7 Haziran 2023 tarihine gelindiğinde ise Güney Kore tarafından Dokdo/Takeshima Adası yakınlarında yeni bir askeri tatbikat ifa edilmiştir.[7] Buna karşılık aynı tarihte Japonya Dışişleri Bakanlığı, Tokyo’daki Güney Kore Büyükelçiliği’nden üst düzey bir diplomatı çağırırken; Seul’deki Japonya Büyükelçiliği de olayı protesto etmek için üst düzey bir Koreli yetkiliyi elçiliğe çağırmıştır. Japonya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadeler yer almıştır:[8]
“Takeshima, tarihsel gerçekler ışığında ve uluslararası hukuka dayalı olarak tartışmasız bir şekilde Japonya’nın doğal bir toprağıdır… Güney Kore Ordusu’nun tatbikatları kabul edilemez ve son derece üzücüdür.”
Güney Kore’den yapılan açıklamada ise Doğu Denizi bölgesi savunma tatbikatının Güney Kore’nin bölgesini, insanlarını ve mülkünü koruma görevini yerine getirmek için düzenlendiği dile getirilmiştir.[9] Ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, sorunların çözüleceğine vurgu yapılırken; üçlü ilişkinin ortak güvenlik ve müşterek çıkarlar açısından kritik öneme sahip olduğuna dikkat çekilmiştir.[10]
Neticede bölgesel tehdit algılarının örtüşmesi, Güney Kore ve Japonya’nın daha güçlü işbirliği arayışları içerisinde olmalarına vesile olmuştur. Bu arayışlar, ABD’nin de desteğiyle sorunların çözümüne yönelik adımların atılmasına ve Kuzey Kore’ye karşı daha bütünleşik eylemlerde bulunulmasına yardımcı olmaktadır. Fakat Dokdo/Takeshima Adası Sorunu gibi meselelelerin de tamamen çözüldüğü söylenemez. Bu sorunların her şeye rağmen büyük çaplı ihtilaflara dönüşmeyeceği ortadadır. Burada ABD’nin faktörünün uzlaştırıcı rolünü de göz ardı etmemek gerekmektedir.
[1] “South Korea Protests Japan’s Island Claim in National Security Strategy”, Reuters, www.reuters.com/world/asia-pacific/south-korea-protests-japans-island-claim-national-security-strategy-2022-12-16/, (Erişim Tarihi: 16.12.2022).
[2] “South Korea Lodges Protest with Japan over New Textbooks’ Descriptions”, The Japan Times, www.japantimes.co.jp/news/2023/03/28/national/japan-south-korea-textbook-protests/, (Erişim Tarihi: 28.03.2023).
[3] “Japan Protests South Korean Military Drills Near Disputed Isles”, Kyodo News, english.kyodonews.net/news/2022/12/ef5c7a24d4e0-japan-protests-s-korean-military-drills-near-disputed-isles.html, (Erişim Tarihi: 23.12.2022).
[4] Aynı yer.
[5] “Yoon, Kishida Vow better Seoul-Tokyo Ties Following Summit”, AP News, apnews.com/article/south-korea-japan-yoon-kishida-2451347b173896fd04ea633d7fe3986e, (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
[6] “S. Korea, Japan Agree to Boost Tourism”, Yonhab News Agency, en.yna.co.kr/view/AEN20230415002100320, (Erişim Tarihi:15.04.2023).
[7] Chae Yun-hwan, “(LEAD) S. Korea Held Regular Defense Drills Around Dokdo Last Month”, Yonhab News Agency, en.yna.co.kr/view/AEN20230707002551325, (Erişim Tarihi: 07.07.2023).
[8] “Japan Protests over Military Drills on Dokdo Islands”, The Kore Times, www.koreatimes.co.kr/www/nation/2023/07/113_354522.html, (Erişim Terihi: 09.07.2023).
[9] Aynı yer.
[10] “Japan Protests over…”, a.g.m.
