Fransa’nın denizaşırı topraklarından biri olan Yeni Kaledonya, son zamanlarda siyasi şiddet olaylarıyla gündeme gelmektedir. Bu ayaklanmaların yanı sıra Fransa İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, Yeni Kaledonya’daki meselelerle ilgili Azerbaycan’ı suçlamaktadır. Bu durum Fransa ve Azerbaycan arasında diplomatik gerilimlere yol açmaktadır.
Yeni Kaledonya, Avustralya ve Fiji arasında yer alan ve uzun süredir bağımsızlık arayışında olan bir Fransız toprak parçasıdır. Yerli Kanak halkı ile koloniciler arasında yıllardır süregelen gerginlikler bulunmaktadır. Bu gerilimler, Paris’teki Ulusal Meclis’te kabul edilen yeni oy verme reformlarıyla yeniden alevlenmiştir. Yeni yasa, Yeni Kaledonya’da en az on yıl yaşayan kişilere yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanımaktadır. Bağımsızlık yanlılarına göre bu, Kanak yerlilerinin oy oranlarını düşürmekte ve mücadelelerini zayıflatmaktadır.
Fransa İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, 16 Mayıs 2024 Perşembe günü yaptığı açıklamada, Yeni Kaledonya’daki ayaklanmaların arkasında Azerbaycan’ın olduğunu iddia etmiştir. Sözlerinin devamında Darmanin, Fransa’nın ulusal egemenliğine yönelik her türlü müdahale girişimine karşı duracağını vurgulamıştır.1853 yılından beri Fransız egemenliğinde olan Yeni Kaledonya, yüksek derecede özerkliğe sahip bir bölgedir.[1]
Azerbaycan ise bu iddiaları şiddetle reddetmektedir. Konuyla ilgili Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade, bu suçlamaların temelsiz olduğunu ve Yeni Kaledonya’daki özgürlük mücadelesi liderleri ile Azerbaycan arasında herhangi bir bağlantı olmadığını ifade etmiştir. Azerbaycan, Fransa’nın bu tür suçlamalarla yürüttüğü karalama kampanyasını durdurması gerektiğini savunmaktadır.
Fransa ve Azerbaycan arasındaki gerilimler, sadece Yeni Kaledonya ile sınırlı değildir. Fransa, Azerbaycan’ın tarihi rakibi olan Ermenistan’ın geleneksel bir müttefikidir. 2020 savaşının ardından Azerbaycan’ın 2023 yılında Karabağ’ı yeniden kontrol altına almak için düzenlediği saldırı sırasında Fransa, Ermenistan’ı açıkça desteklemektedir. Paris’in Erivan’a olan desteği, savunma anlaşmaları ve askeri ekipman tedarikini de içermektedir.[2]
Yeni Kaledonya’da son dönemde artan siyasi gerilimler ve toplumsal huzursuzluklar, Fransa Hükümeti’nin adaya yönelik müdahalelerini artırmasına ve güvenlik önlemlerini yoğunlaştırmasına neden olmuştur. Bu gelişmeler, adadaki güvenlik durumunu ve toplumsal istikrarı tehdit eden sorunları gün yüzüne çıkarmaktadır.
Yeni Kaledonya’da bildirilen şiddet olaylarının sayısı, Fransa’nın olağanüstü hâl ilan etmesinin ardından biraz azalmaktadır. Yetkililer, güvenlik hizmetleri için 1.000 takviye kuvvet konuşlandırmakta ve huzursuzluğu bastırmak için genişletilmiş yetkiler vermektedir. Yüksek Komiser Louis Le Franc, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından ilan edilen olağanüstü hâl kapsamında sıkı önlemler almakta ve gece sokağa çıkma yasağını uzatmaktadır. Bu durumun en az 11 gün boyunca devam etmesi planlanmaktadır. Fransız askeri kuvvetleri, limanları ve havaalanlarını korumak ve polis birliklerini serbest bırakmak için konuşlandırılmaktadır.[3]
Fransız hükümeti, Yeni Kaledonya’ya askeri takviyeler göndererek güvenlik önlemlerini artırmıştır. Ancak, bu askeri müdahalenin altında yatan nedenler daha karmaşıktır. Adadaki siyasi gerilimler, uzun yıllara dayanan tarihi ve kültürel dinamiklerden kaynaklanmaktadır. Adanın yerli halkı olan Kanaklar ile Fransız hükümeti arasındaki gerginlikler, bağımsızlık talepleri ve adanın yönetimine ilişkin anlaşmazlıklar, süregelen sorunların temelini oluşturmaktadır.[4]
Son dönemde yaşanan olaylar, adadaki siyasi ve toplumsal yapıdaki derin sorunları açığa çıkarmıştır. Adadaki yerel yönetim ve halk arasında güvensizlik ve memnuniyetsizlik duyguları artmıştır. Fransız hükümetinin adaya yönelik politikaları ve uygulamaları, yerel halkın tepkisini çekmiş ve huzursuzluğun artmasına neden olmuştur.
Yeni Kaledonya, yaşanan olayların ardından beklenmedik bir siber saldırıya uğramıştır. Bu saldırı, Macron’un adaya yapacağı ziyaretin duyurulmasından kısa bir süre sonra gerçekleşmiştir ve adanın yerlileri arasında karmaşa ve endişe yaratmıştır.
Yeni Kaledonya hükümeti, adanın internet ağını “milyonlarca e-posta”nın eş zamanlı olarak gönderilmesiyle hedef alan “benzersiz bir kuvvet”te bir siber saldırıya maruz kaldığını açıklamıştır. Bu saldırının, adanın iletişimini bozmak ve ağı işlevsiz hale getirmek amacıyla gerçekleştirildiği belirtilmektedir. Macron’un ziyareti duyurulduktan hemen sonra gerçekleşen bu saldırı, doğası ve amacı hakkında soru işaretleri uyandırmıştır.[5]
Yeni Kaledonya’daki olaylar, adanın havaalanlarının kapanmasına ve birçok turistin bölgede mahsur kalmasına neden olmuştur. Turistlerin ülkelerine geri dönüşleri için belirsizlik hüküm sürmektedir ve birçok kişi bu süreçte büyük zorluklar yaşamaktadır.
Fransız hükümeti, adadaki güvenlik durumunu stabilize etmek için askeri takviyeler göndermiştir. Ancak bu önlemler, havaalanlarının kapanması nedeniyle mahsur kalan turistler için hızlı bir çözüm sunamamaktadır. Turistler, günden güne artan masraflarla ve geri dönüşleri için belirsizlikle karşı karşıya kalmıştır.[6]
Yeni Kaledonya’daki durum, Fransa ve Azerbaycan arasındaki diplomatik gerilimlerin daha da artmasına neden olmaktadır. Fransa, Azerbaycan’ı Yeni Kaledonya’daki olaylara müdahale etmekle suçlamakta, Azerbaycan ise bu iddiaları reddetmektedir. Her iki ülke arasındaki bu gerginlik hem bölgesel hem de uluslararası düzeyde daha geniş çaplı etkiler yaratma potansiyeline sahiptir.
[1] “France accuses Azerbaijan of fomenting political violence in New Caledonia”, Euronews, https://www.euronews.com/2024/05/17/france-accuses-azerbaijan-of-fomenting-political-violence-in-new-caledonia, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
[2] “Troubles en Nouvelle-Calédonie : pourquoi parle-t-on de l’Azerbaïdjan ?”, Euronews, https://fr.euronews.com/my-europe/2024/05/19/troubles-en-nouvelle-caledonie-pourquoi-parle-t-on-de-lazerbaidjan, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
[3] ”La Nouvelle-Calédonie visée par une cyberattaque “inédite”, le gouvernement local évoque des “IP russes”“, BFMTV, https://www.bfmtv.com/politique/direct-nouvelle-caledonie-macron-en-route-vers-l-archipel-des-unites-du-gign-et-du-raid-deployes_LN-202405220041.html, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
[4] “Des renforts militaires envoyés en Nouvelle-Calédonie où 1050 gendarmes et policiers sont déjà arrivés”, Ouest France, https://lignesdedefense.blogs.ouest-france.fr/archive/2024/05/20/les-renforts-en-nouvelle-caledonie-reduisent-d-autant-les-mo-24640.html, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
[5] “Nouvelle-Calédonie : avant l’arrivée de Macron à Nouméa, l’archipel visé par une cyberattaque «inédite»“, Le Figaro, https://www.lefigaro.fr/politique/la-nouvelle-caledonie-visee-par-une-cyberattaque-inedite-20240522, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
[6] “Émeutes en Nouvelle-Calédonie: l’incertitude des touristes souhaitant revenir dans l’Hexagone”, BFMTV, https://www.bfmtv.com/economie/entreprises/transports/emeutes-en-nouvelle-caledonie-l-incertitude-des-touristes-souhaitant-revenir-dans-l-hexagone_AV-202405220468.html, (Erişim Tarihi:22.05.2024).
