Avrupa Birliği’nin (AB) temelini oluşturan Almanya ile Fransa arasındaki işbirliği, 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı’nın akabinde mühim bir yara almıştır. Özellikle de iki ülke, Avrupa’da yaşanan gelişmeler hususunda kayda değer anlaşmazlıklar yaşamaktadır. Dolayısıyla bu durum, Brüksel’in savaşın yarattığı sınamalar karşısında bir bütünlük sergilemesini engellemektedir. Bir diğer ifadeyle Almanya ile Fransa’nın ortak hareket etmesi, AB’nin politikasının şekillenmesi açısından büyük ehemmiyet arz etmektedir. Çünkü bu iki ülke, AB’nin en büyük ekonomileridir. Ayrıca Fransa, AB’nin savunma alanında ön plana çıkan üyesiyken; Almanya da ekonomi boyutunda önde gelmektedir.
Bununla birlikte 2022 yılının Eylül ayında Berlin yönetiminin halka ve şirketlere 200 milyar avro tutarında enerji desteğini açıklaması, Paris’in büyük tepkisine yol açmıştır. Zira Almanya, bu hamlesini Fransa’ya önceden bildirmeden gerçekleştirmiştir. Bu nedenle Fransa, Alman şirketlerinin AB pazarında haksız bir avantaj sağlayacağını düşünmüştür.[1]
Bu bağlamda Avrupa’daki savaş konjonktürü göz önünde bulundurulduğunda Fransa, Almanya’nın tek taraflı hamlelerinden ötürü bir bakıma kendisini ihanet etmekle suçlamıştır. Dolayısıyla Ukrayna’daki savaş, Almanya ile Fransa arasındaki ortaklığın test edilmesi bakımından da mühimdir.
Bu noktada 23 Mart 2023 tarihinde gerçekleşen AB zirvesi, Almanya ile Fransa arasında enerji noktasında yaşanan anlaşmazlığı göstermesi bakımından mühimdir. Söz konusu anlaşmazlığın temel çıkış noktası, Berlin ile Paris’in enerji hususundaki yaklaşımlarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır. Fransa ile Almanya arasında bilhassa nükleer enerji ve yanmalı motorlar konusunda ciddi farklılıklar bulunmaktadır.Almanya’nın AB içindeki bazı partnerlerinin özellikle de Fransa’nın savunduğu 2035 yılından itibaren fosil yakıtlı otomobillerin yeni satışlarını yasaklayan bir anlaşmayı son dakikada engellemesi, Berlin ile Paris arasında kriz yaratmıştır.[2]
Nitekim Almanya’nın başına çektiği bir grup ülke, Brüksel’in 2035 senesi itibarıyla içten yanmalı motora sahip; yani benzinli ve dizel yeni otomobillerin satışını yasaklama girişimine karşı çıkmıştır. Almanya, otomotiv endüstrisine fayda sağlayacak fosil yakıtlara bir alternatif olan e-yakıtlar için açık bir muafiyet istemektedir. Ancak bu değişiklik, Avrupa Parlamentosu’nda (AP) iki kez reddedilmiştir.
Fransa ise Almanya’nın bu beklentisine karşı çıkmakta ve Berlin yönetimini rahatsız eden Avrupa’da daha fazla yeşil teknoloji üretmeye yönelik AB düzenlemelerinde nükleer enerjiye yer verilmesini savunmaktadır.[3] Bu noktada Almanya’nın tutumunun daha çok kendi otomotiv sanayisini korumaya yönelik olduğu iddia edilebilir. Özellikle de Ukrayna’daki savaş, Avrupa’daki ülkelerin ekonomi politikalarında daha korumacı bir yaklaşım geliştirmelerine sebebiyet vermiş gözükmektedir.
Öte yandan Fransa ile Almanya arasında nükleer enerji hususundaki anlaşmazlığın çıkış noktasının aslında geçmişe dayandığı; fakat Rusya-Ukrayna Savaşı’nın bu anlaşmazlığı derinleştirdiği öne sürülebilir. Öyle ki; Almanya’nın 2011 senesinde Japonya’daki Fukuşima felaketinden sonra nükleer enerjiden çekilmeye karar vermesinden beri Paris ile Berlin, nükleer enerji konusunda birbirleriyle sorunlar yaşamaktadır.[4]
Diğer taraftan Fransa, nükleer enerji konusunda dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Ayrıca Paris yönetimi, ülkedeki nükleer santralleri arttırma politikasına devam etmektedir. 2021 yılında Fransa’daki nükleer santrallerin ülkedeki elektriğin %68’ini ürettiği göz önünde bulundurulduğunda,[5] Paris’in niçin nükleer enerjiye oldukça önem verdiği daha net bir şekilde anlaşılabilmektedir. Bu husus, Almanya ile Fransa arasında yaşanan krizin ne denli derin olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
Diğer taraftan 25 Mart 2023 tarihinde Almanya ile AB, fosil yakıtlı otomobillerin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması planı üzerinde anlaşmıştır. Bu ise AB’nin net sıfır sera gazı emisyonu ile 2050 senesine kadar “iklim nötr” bir ekonomi olma yönündeki hedefiyle uyumludur. Almanya Ulaştırma Bakanı Volker Wissing, içten yanmalı motorlu araçların, yalnızca CO2 nötr olan yakıtları kullanmaları durumunda 2035 senesinden sonra tescil edilmeye devam edebileceğini ifade etmiştir.[6]
Söz konusu anlaşmazlığın çözülmesinin ardından Berlin yönetimi, AB’nin kurallarının e-yakıtların sıfır emisyonlu bir çerçevede kullanılması için alan bırakacak teknolojiden bağımsız olacağına ilişkin mühim güvenceler kazandığını öne sürmüştür.[7]
Neticede Almanya ile Fransa arasındaki ilişkiler, bahsi geçen savaşın neticesinde başta enerji anlaşmazlığı nedeniyle derin yara almıştır. Özellikle de enerji jeopolitiğinin Ukrayna’daki savaşla birlikte Avrupa ülkeleri için çok daha önemli bir konu haline geldiği düşünüldüğünde, bu faktörün Berlin-Paris hattında gerginlik yaratmaya devam edeceği öngörülebilir.
[1] “French-German Friendship ‘Still Alive’ As Macron Meets Scholz Amid Tensions”, The Guardian, https://www.theguardian.com/world/2022/oct/26/french-german-friendship-still-alive-as-macron-meets-scholz-amid-tensions, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[2] “France-Germany Energy Tensions Loom Over EU Summit”, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/france-germany-energy-tensions-loom-over-eu-summit/, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[3] “France-Germany Feud Heats Up Over Cars and Nuclear”, Politico, https://www.politico.eu/article/france-germany-rift-over-cars-nuclear-deepens-ahead-of-eu-summit/, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[4] “France and Germany Square Off in Brussels Over Nuclear Power”, Le Monde, https://www.lemonde.fr/en/european-union/article/2023/03/22/france-and-germany-square-off-in-brussels-over-nuclear-power_6020247_156.html, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[5] “Nuclear Power Plants Generated 68% of France’s Electricity in 2021”, U.S. Energy Information Administration, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=55259, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[6] “EU, Germany Reach Deal on Fossil Fuel Car Phaseout Plan”, France 24, https://www.france24.com/en/live-news/20230325-eu-germany-reach-deal-on-fossil-fuel-car-phaseout-plan, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
[7] “EU, Germany Reach Car Emissions Deal That Makes Room for E-Fuels”, Bloomberg, https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-03-25/eu-germany-reach-deal-on-car-emissions-timmermans-says#xj4y7vzkg, (Erişim Tarihi: 27.03.2023).
