Fiji Lideri Sitiveni Rabuka, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le yaptığı görüşmenin ardından ülkesinin tersanelerini ve limanlarını yükseltme konusunda işbirliği yapmayı umduğunu belirtmiştir. Önceki lider Frank Bainimarama’ya kıyasla Çin’e daha mesafeli olan Sitiveni Rabuka, Ekim 2023 tarihinde Kanberra’yı ziyaret etmiş ve “Avustralya gibi geleneksel dostlarla iş yapmanın daha rahat” olduğunu vurgulamıştır.[1]
Sitiveni, ülkesinin Çin’le 50 yıllık diplomatik ilişkileri boyunca kurduğu ekonomik bağları vurgulamıştır. San Francisco’daki Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi esnasında Şi Cinping’le bir araya gelen Fiji lideri, Çin’in yardımının Fiji’nin Covid-19 sonrası ekonomik toparlanması için hayati olduğunu söylemiştir.[2]
Sitiveni, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin Fiji’nin kalkınma gündemiyle uyumlu olduğunu ve Çin’in bir dizi hibe ve yardım paketine katkıda bulunduğunu belirtmiştir. Fiji’de sürdürülebilir ekonomik büyümenin ana odak noktasının altyapının kapsamlı bir şekilde güncellenmesi olduğunu belirten Sitiveni, şu ifadeleri kullanmıştır:[3]
“Çin’in küresel ölçekte rekabet edebilir tersane kapasitesi göz önüne alındığında, bu konuda Çin’le potansiyel bir işbirliği bekliyorum.”
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, günlük brifinginde, Fiji’nin iyi bir dost ve ortak olduğunu ve daha önce altyapı konusunda işbirliği yaptıklarını belirtmiştir. Mao Ning, “Amacımız, halkımız için yaşamın daha iyi hale gelmesine ve kalkınma ve refaha ulaşmalarına destek olmaktır.” demiştir.[4]
Fiji’nin bu adımı, Çin’in Pasifik’teki yumuşak gücünü genişletmeye çalıştığı bir döneme denk gelmektedir. 2022 yılında Çin, 10 Pasifik ülkesini güvenlikten balıkçılığa kadar geniş kapsamlı bir anlaşmaya imza atmaya yönelik iddialı bir girişimde bulunmuştur. Ancak bu girişim, Solomon Adaları’nın Çin’le bir güvenlik paktına imza atmasından hemen sonra tüm Pasifik’te endişe yaratmıştır.
Fiji Lideri Sitiveni’nin Çin’le işbirliği arayışına dair açıklamaları, ülkenin ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak ve kalkınma hedeflerine ulaşmak amacıyla uluslararası ilişkilerini çeşitlendirmeye yönelik bir stratejinin yansıması olarak değerlendirilebilir. Bu durum, çeşitli stratejik ve ekonomik boyutlara işaret etmektedir.
Sitiveni’nin vurguladığı gibi, Fiji’nin Çin’le işbirliği arayışının temelinde ekonomik ihtiyaçlar ve kalkınma hedefleri bulunmaktadır. Özellikle Covıd-19 pandemisi sonrasında ekonomik toparlanma sürecinde Çin’in Fiji’ye sağladığı yardımların ve Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki desteklerin Fiji için kritik bir öneme sahip olduğu belirtilmiştir. Bu, Çin’in bölgesel kalkınma projelerine olan katkılarının altını çizmekte ve Fiji’nin ekonomik bağımsızlığını güçlendirmek için dış destek arayışında olduğunu göstermektedir.
Sitiveni, son dönemlerde Çin’le daha sıkı ilişkiler kurma eğilimindedir. Bu, bölgesel jeopolitik dengelerde bir kayma olduğunu göstermektedir. Özellikle Çin’in Pasifik bölgesindeki etkisini artırma çabaları, bölgedeki ülkelerin bu denge değişikliğine uyum sağlama çabalarını yansıtmaktadır. Sitiveni liderliğindeki Fiji, geleneksel müttefiklerle olan ilişkilerini sürdürmekle birlikte Çin’le daha fazla işbirliği yapma niyetindedir. Bu, Fiji’nin çok yönlü dış politika stratejisine işaret etmektedir.
Fiji liderinin Çin’le yapmayı planladığı işbirliği, özellikle liman tesisleri ve tersanelerin güncellenmesine odaklanmaktadır. Bu, sadece altyapıyı güçlendirmekle kalmayıp aynı zamanda deniz taşımacılığı ve ticaretin geliştirilmesine yönelik stratejik bir hamle olarak değerlendirilebilir. Çin’in küresel ölçekte rekabet edebilir tersane kapasitesine vurgu yapılması, bu işbirliğinin ticaret ve ekonomik büyüme açısından önemli bir potansiyel taşıdığını göstermektedir.
Çin ve Fiji arasındaki işbirliği, Pasifik bölgesindeki küresel güç mücadelesini derinleştirme potansiyeli taşımaktadır. Bu, Çin’in bölgedeki diğer adalar ülkeleriyle yaptığı altyapı yatırımları ve ekonomik işbirlikleriyle de uyumlu bir şekilde gerçekleşmektedir. Çin’in bu bölgedeki artan varlığı, bölgesel güç dinamiklerinde bir değişikliğe neden olabilir ve diğer büyük güçlerle rekabeti artırabilir.
Sonuç olarak Fiji Lideri Sitiveni’nin Çin’le işbirliği arayışları, ülkenin ekonomik kalkınma hedeflerini desteklemeye yönelik stratejik bir çabanın bir parçasını temsil etmektedir. Ancak bu yaklaşımın bölgesel ve küresel siyasi dinamiklerle nasıl etkileşime gireceği ve Fiji’nin dış politika çerçevesinde nasıl bir yer bulacağı, gelecekteki gelişmelerle birlikte daha net bir şekilde anlaşılacaktır.
[1] “Fiji’s Leader Says He Hopes to Work With China in Upgrading His Country’s Shipyards and Ports”, Associated Press News, https://apnews.com/article/fiji-china-pacific-shipyards-ports-xi-rabuka-6a0c6ed5a8e72f943b2c820cce886a67, (Erişim Tarihi: 31.12.2024).
[2] Aynı yer.
[3] Aynı yer.
[4] Aynı yer.
