Husilerin Kızıldeniz ticaret yollarındaki ticari gemilere yönelik saldırıları Kasım 2023’ün ortalarında başlamıştı. Milisler, bu saldırıları İsrail’in Gazze’deki saldırısının durdurulması ve “kuşatma”[i] altındaki Filistinlilere yardım ulaştırılması çağrısı yapmıştı. Örgüt, Babül Mendeb Boğazı’ndan geçen ve İsrail bağlantısı olduğu iddia edilen hemen hemen her gemiye roket ve kamikaze insansız hava araçlarıyla ateş açmıştı. Alarma geçen nakliye şirketleri, Kızıldeniz’deki trafiği askıya alarak Süveyş Kanalı’na giden gemileri Afrika’nın güney ucuna yönlendirmişti.
Dünyadaki deniz ticaretinin yaklaşık %14’ü Babül Mendeb Boğazı’ndan geçmektedir.[ii] Bu saldırıların ardından dünya gaz ve petrol fiyatlarının yanı sıra sigorta ve nakliye maliyetleri de artmıştır. Kızıldeniz’e giren ve çıkan gemilerin sayısı ise hızla azalmıştır. Gemilerin rotasının değiştirilmesi, malların Asya üretim merkezleri ile Avrupalı tüketiciler arasındaki nakliye süresinin 20 gün artması anlamına gelmektedir. Bu durum, taşınan malların hâlâ denizde olması ve planlandığı gibi henüz limanlara boşaltılmaması nedeniyle Almanya ve Avrupa Birliği’nin (AB) düşük ticaret rakamlarına da yansımaktadır. Özellikle elektrikli otomobil üreticisi Tesla, 12 Ocak 2024 tarihinde Almanya’nın Brandenburg eyaletindeki Grünheide fabrikasında “parça sıkıntısı nedeniyle” ocak ayının sonundan itibaren iki hafta süreyle üretime ara vereceğini açıklamıştı. Uzun süren kesintiler küresel tedarik zincirlerini sekteye uğratmıştı.
Alman Armatörler Birliği’nin (VDR) bu durumun nakliye şirketleri için daha uzun teslimat sürelerine, daha yüksek CO2 emisyonlarına ve daha yüksek maliyetlere yol açtığını kabul ettiğini de belirtmekte fayda var. Nakliye şirketi Hapag-Lloyd, yeniden rota belirlemenin gemi seyahat süresini yedi gün (Uzak Doğu’dan ABD Doğu Kıyısı’na yapılan sevkiyatlar için) veya 12 güne kadar (Kuzey Avrupa’daki varış noktalarına) kadar artıracağını tahmin etmektedir. Hapag-Lloyd, toplamda aylık ek maliyetlerin çift haneli milyon dolarlık bir tutara ulaşacağını söyledi. Dünyanın en büyük nakliye şirketi olan Danimarkalı Maersk şirketi, güzergahın uzatılmasının gidiş-dönüş gemi trafiğini ifade ettiğini söyledi. Buna ek olarak geçiş başına maliyeti yaklaşık %50, tek yönde yaklaşık 10-12 gün (gidiş-dönüş yaklaşık üç hafta) ve 7.000 kilometreye kadar yolculuğu artırmaktadır.
Hindistan’ın Kızıldeniz krizinden dolayı ticari problemleri vardır. Sorunlar Hindistan’ı da es geçmemiştir. Hintli bir düşünce kuruluşu, nakliye maliyetlerinin %40-60, sigorta primlerinin ise %15-20 artabileceğini tahmin etmektedir. Hindistan Dışişleri Bakanlığı’nın resmi bir düşünce kuruluşu, normal sevkiyatın devam etmemesi halinde Hindistan ihracatının önümüzdeki yıl 30 milyar dolar (%6,7) düşebileceği konusunda uyarmıştır.[iii] Çoğu ihracatın nihai fiyatında nakliye maliyetleri en büyük bileşen olmasa da Ümit Burnu çevresinden olası bir geçişin getireceği belirsizlikler mevcuttur.
Bu bağlamda Hindistan, Ermenistan’dan ilginç bir teklif almıştır. Yeni Delhi’de düzenlenen uluslararası siyaset bilimi konferansı Raisina Dialogue[iv] sırasında Ermenistan Hükümeti, Hindistan’a mal ticaretinde alternatif bir yol oluşturmasını önerdi. Konuyla ilgili Ermenistan Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Narek Mkrtchyan, “Ermenistan hükümeti, Hindistan ile İran arasında Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru (INSTC), Körfez-Karadeniz Ulaştırma Koridoru, transit koridoru ve ortak proje olan Çabahar Limanı’nın geliştirilmesi gibi büyük bölgesel ve küresel projelerde ortaklıklar kurmaya kararlıdır.” ifadelerini kullandı.[v]
Bu işbirliği fikirleri, Hindistan’ın Ermenistan’la ticaret, güvenlik ve siyasi ilişkilerin geliştirilmesi, artan etkileşim ve birçok önemli konuda ortak bir tutum benimsenmesiyle yakından ilişkilidir.
Sonuç olarak Hindistan’ın ticaret için alternatif rotalara ihtiyacı olması ve Ermenistan ve İran’la etkileşimin lojistik rotalarla durumun istikrara kavuşturulmasında önemli bir rol oynayabilmesi nedeniyle bu girişimin hayata geçirilebileceği söylenebilir.
[i] “Who are the Houthis and why are they attacking Red Sea ships?”, BBC, https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67614911, (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
[ii] “Houthi Missiles Are the World’s Problem”, Bloomberg, https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2023-12-22/houthi-missile-and-drone-attacks-in-red-sea-are-world-s-problem, (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
[iii] “India Isn’t Rising to the Red Sea Challenge”, Bloomberg, https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2024-01-11/india-hasn-t-met-challenge-of-houthi-attacks-on-red-sea-shipping, (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
[iv] Hindistan’ın jeopolitik ve jeoekonomi konusundaki amiral gemisi konferansı, küresel toplumun karşı karşıya olduğu en zorlu sorunları ele almak üzere tasarlandı.
[v] “Armenia Offers Alternative Sea Trade Route To India Amid Red Sea Tensions, NDTV, https://www.ndtv.com/india-news/armenia-offers-alternative-sea-trade-route-to-india-amid-red-sea-tensions-5110113, (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
