Çin, ekonomik büyüme ve kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek için yabancı yatırımlara büyük önem vermektedir. Yabancı yatırımların ülkeye sermaye, işbirliği ve teknoloji gibi konularda ekonomiye katkı sağlamaktadır. Ülke, yatırımcılarla iyi ilişkiler geliştirmektedir. Her alanda büyüme halinde olan Çin, ekonomik kalkınmanın istikrarlı şekilde artması için yabancı yatırımcı çekmeyi amaçlayan bir dizi yönergeler oluşturmuştur. Yabancı yatırımlarla ekonomik kalkınmayı güçlendirmeyi hedeflemektedir.
2023 yılını “yatırım yılı” olarak ilan eden Çin, yeni politikalar oluşturmak suretiyle uzun vadede yabancı yatırımları artırmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda Çin, son yıllarda pazar odaklı, yasal ve uluslararası bir iş ortamı yaratarak, yabancı ticari kuruluşlarla ilişkilerini arttırmaktadır.
Devlet Başkanı Şi Cinping rehberliğinde yabancı yatırımlara ulaşmak adına 25 Temmuz 2023 tarihinde bir belge oluşturulmuştur. Hedeflenen, yabancı yatırımın ülke içinde önemli bir hale getirilmesi ve gelecek yatırımların cazip görünmesi olmuştur. 13 Ağustos 2023 tarihinde Çin Devlet Konseyi ile Kabinesi, ülkenin ekonomisinin istikrarlı şekilde ilerlemesini sağlamak adına 6 temel yol belirleyerek 24 maddelik bildiri yayımlamıştır. Belgede, ülkedeki pazarın avantajlarından yararlanılması, uluslararası ortamın oluşturulması ve kaliteli yabancı yatırımların ülkeye çekilmesi hedeflenmektedir.[1]
Yeni oluşturulan politikaların hedefi; ülkenin bütün bölgesinde, kurumları ve birimlerinde yabancı yatırım çekilebilmesi için çalışmalar yapılması, yatırımcılar için daha elverişli ortamın oluşturulması, bölgeler arasında koordinasyonun sağlanması ve güvenin arttırılmasıdır. Bunun yanı sıra yabancı yatırımcıların çıkarlarının eşit şekilde ele alınması kararlaştırılmıştır. Her bir madde ile farklı alanlarda yatırımcıları bekleyen ülke, her türlü kolaylığın sağlanması için önemli adımlar atmaktadır.
Yabancı yatırımcıların Çin’de araştırma-geliştirme merkezleri kurulmasına müsaade edilmesi ve büyük bilimsel araştırma projeleri üstlenmeleri teşvik edilmektedir. Özellikle biyotıp alanındaki projeler, hızlı şekilde uygulanmaya konulacaktır. Bunun dışında yabancı yatırımlı işletmelerin yasaya göre devlet ihale faaliyetlerine tam olarak katılmaları mümkün olacaktır. Devletin teşvik ettiği sektörlere yatırım yapan yabancı sermayeli şirketlere öncelik verilecektir.
Oluşturulan 6 temel yolu sıralayacak olursak; yabancı işletmelere ulusal muamele edilmesi, yatırımlarının kalitesinin arttırılması, yabancı yatırımının korunması, iş kolaylaştırma, vergi ve mali konularda destek sağlanması ve yatırım için kolaylaştırıcı etmenleri sıralamamız mümkündür. Ayrıca yatırımcılar, stopaj gelir vergisi uygulamasından geçici şekilde muaf olacaktır. Bu sayede, yabancı yatırım teşvik fonlarının garantiye alınması istenmektedir.
Sınır ötesi veri akışı ve güvenliğinin geliştirilmesi de önemli konulardan birisidir. Veri-siber güvenlik ve kişisel bilgilerin korunması konularının titiz şekilde uygulanması beklenmektedir. Bu amaçla, yabancı sermayeli işletmelerin güvenli veri akışı hizmetinden faydalanması amaçlanmaktadır. Pekin, Tianjin, Şanghay, Guangdong-Hong Kong-Makao Büyük Körfez Bölgesi gibi stratejik konumlarda güvenliğin sağlanması için pilot uygulamaların test edilmesi kararlaştırılmıştır.
Resmi verilere göre 2023 yılının ilk yarısında Çin’de yıllık %35,7 artışla 23 bin 536 yeni yabancı şirketin kurulduğu belirtilmektedir.[2] Buradan anlaşılacağı üzere Çin, sürekli olarak yabancı yatırım almakta ve bu alanda önemli konumda bulunmaktadır.
Çin, uygun iş ortamını oluşturarak yabancı yatırımını çekmek için emin adımlarla hareket etmektedir. Ülkede yabancı yatırımda düşüş yaşayan Çin’in bu durumu tersine çevirmeye yönelik girişimleri, önümüzdeki süreçlerde kendisini gösterecektir. Bu sayede yabancı yatırımlarda artış gözlemlenecektir.
Çin, üretim açısından dünyada birinci sırada yer alan 220’den fazla endüstriyel ürünle eksiksiz bir sanayi zincirine sahiptir. Küresel danışmanlık şirketi JLL China’nın baş ekonomisti Pang Ming, ülkenin hedefinin güçlü politika desteğiyle farklı sektörlerdeki yabancı yatırımı çekmek olduğunu belirtmiş ve Çin’in coğrafi konum olarak önemli bir konumda bulunduğunu söylemiştir.[3]
Yabancı şirketlere yönelik şeffaf politika uygulanacaktır. Dış ekonomi ve ticaret politikalarının standart hale getirilmesiyle gelecekte yaşanacak sorunların çok daha öncesinden öngörülmesi hedeflenmektedir. İşletmelerin fikirler ve uyguladıkları prosedürler, ülkenin yasalarına uygun şekilde dikkate alınacak ve yeni politikalar oluşturulmasına yardımcı olacaktır. Bu sayede daha adil bir süreç benimsenecek ve uluslararası ticaret ilişkilerinde sağlam temeller oluşturulabilecektir.
Hükümet, ikamet politikalarıyla ilgili güncelleme yaparak yabancı çalışanların ülkeye sorunsuz giriş-çıkışı, konaklama, vize ve ikamet kolaylığı sağlayacaktır. Çok uluslu şirket yöneticilerinin vize başvurusunda elçilik ve konsolosluklar tarafından rehberlik sağlanacaktır. Ayrıca çalışanların güvenlik, tıbbi hizmet ve sağlanacak finansal hizmetler gibi konular da yer almaktadır. Yönetici, teknik personel ve ailelerine giriş, çıkış ve ikamet konusunda kolaylık sağlanacağı bildiride yer alan diğer bir maddedir.
Sonuç olarak, yabancı yatırımların teşvik edilmesiyle ülkede sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik büyümenin artması beklenmektedir. Yatırımların güçlendirilmesi, yabancı ülkelerin Çin’e olan güveninin yeniden kazanılmasında önemli rol oynayacaktır. Ayrıca diplomatik ilişkilerin güçlenmesiyle birlikte Çin, uluslararası arenada daha etkili rol oynayacaktır. İlerleyen süreçlerde sağlanan mali kaynaklarla birlikte rekabet gücünün artması hedeflenmektedir.
[1] “China State Council Issues Guidelines in Bid to Increase Foreign Investment”, Reuters,https://www.reuters.com/markets/asia/china-state-council-says-it-issues-guidelines-optimise-foreign-investment-2023-08-13/,(Erişim Tarihi:15.08.2023).
[2] “Update: China to Promote, Strengthen Policy Support for Inbound Investment”, English news, https://english.news.cn/20230815/a25a94af04314318b49a7de26122d5c9/c.html, (Erişim Tarihi: 15.08.2023).
[3] “Guidelines Unveiled to Draw More Foreign Investment”, China Daily, https://www.chinadaily.com.cn/a/202308/14/WS64d95ab6a31035260b81bdb0.html, (Erişim Tarihi:15.08.2023).
