Son yıllarda Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi (KYG), Latin Amerika’da önemli bir işbirliği alanı oluşturarak altyapı, enerji ve ticaret sektörlerinde yeni fırsatlar sunmaktadır. Küresel ölçekte bağlantısallığı artırmayı hedefleyen bu girişim, Latin Amerika ülkeleriyle olan ekonomik ilişkileri derinleştirmiş ve karşılıklı yatırımları teşvik etmiştir. Bölgedeki birçok ülke, ulaşım ve enerji altyapısını geliştirmek, ticaret ağlarını güçlendirmek ve ekonomik kalkınmayı hızlandırmak amacıyla Çin’le ortak projelere yönelmiştir.
Bu işbirliği süreci, Latin Amerika ülkeleri için yeni finansman kaynakları ve genişleyen ticaret olanakları anlamına gelmektedir. Özellikle büyük ölçekli altyapı projeleri ve enerji yatırımları, bölge ekonomilerine uzun vadeli katkılar sağlama potansiyeline sahiptir. Çin ile Latin Amerika arasındaki ilişkilerin gelişmesi, küresel ölçekte ekonomik entegrasyonun bir parçası olarak görülmekte ve çok taraflı ortaklıkların güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Arjantin, 2022 yılında KYG’ye katılmış ve Çin’le büyük ölçekli altyapı projeleri üzerinde işbirliğine başlamıştır.[1]Devam eden projeler arasında Santa Cruz hidroelektrik santralleri ve Çin finansmanıyla desteklenen demiryolu modernizasyon çalışmaları bulunmaktadır.[2] Tamamlanan projeler arasında ise Belgrano Cargas Demiryolumodernizasyonu yer almaktadır. Gelecekte Arjantin’in lityum madenciliği ve yenilenebilir enerji projelerinde Çin yatırımlarının artması beklenmektedir.
Bolivya, Çin’le özellikle enerji ve madencilik alanlarında yakın işbirliği içindedir. Çin, lityum madenciliği alanında Bolivya’ya önemli yatırımlar yaparak dünyanın en büyük lityum rezervlerini işletme konusunda işbirliği yapmayı amaçlamaktadır.[3] Devam eden projeler arasında Bolivya Lityum Yatakları (YLB) ile yapılan ortak madencilik projeleri ve güneş enerjisi santralleri bulunmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Bolivya’da Çin destekli daha fazla enerji projesinin başlaması öngörülmektedir.
Brezilya, Çin’in Latin Amerika’daki en büyük ticaret ortaklarından biri olup özellikle tarım, madencilik ve enerji alanlarında KYG kapsamındaki projelerle dikkat çekmektedir. Tamamlanan projeler arasında State Grid Corporation of China tarafından inşa edilen enerji iletim hatları yer almaktadır.[4] Devam eden projeler arasında Trans-Amazon demiryolu projesi ve lityum madenciliği yatırımları bulunmaktadır. Çin’in Brezilya’daki yatırımlarının önümüzdeki yıllarda daha fazla lojistik ve yeşil enerji projelerine yönelmesi beklenmektedir.
Şili, Çin’le güçlü ticari bağlara sahip olup özellikle bakır madenciliği ve enerji sektörlerinde Çin yatırımlarını çekmektedir.[5] Tamamlanan projeler arasında çevre dostu enerji santralleri ve bakır madenciliği tesisleribulunmaktadır. Devam eden projeler arasında ise Şili’nin lityum üretimini artırmaya yönelik yatırımlar öne çıkmaktadır. Çin’in gelecekte Şili’de telekomünikasyon altyapısı ve yeşil enerji yatırımlarına ağırlık vermesi beklenmektedir.
Kolombiya, KYG’ye resmi olarak katılmamış olmasına rağmen Çin’le büyük ölçekli altyapı projeleri yürütmektedir. Çinli şirketler, ülkede metro ve demiryolu projeleri inşa etmekte ve enerji santralleri yatırımları yapmaktadır.[6] Devam eden projeler arasında Bogotá Metro Projesi, Çinli firmalar tarafından inşa edilen en büyük kentsel ulaşım projelerinden biridir. Çin’in Kolombiya’da gelecekte daha fazla enerji ve ulaşım projesi üstlenmesi beklenmektedir.
Peru, Çin’in Latin Amerika’daki en önemli yatırım destinasyonlarından biri olmaya devam etmektedir. Özellikle madencilik ve liman altyapısı alanlarında yoğunlaşan işbirliği, her geçen yıl daha da derinleşmektedir. Tamamlanan projeler arasında büyük ölçekli madencilik işletmeleri, enerji santralleri ve Chancay Limanı yer almaktadır. 2024 yılında faaliyete geçen Chancay Limanı, Çin’in Latin Amerika’daki deniz taşımacılığı kapasitesini artırmayı hedefleyen en stratejik yatırımlardan biri olarak öne çıkmaktadır.[7] Bu liman, Pasifik üzerinden Asya ile doğrudan bağlantı kurarak Peru’yu bölgesel bir lojistik merkezi hâline getirmektedir. Gelecekte Peru’da Çin destekli lojistik, ulaşım ve sanayi bölgelerine yönelik yatırımların artarak devam etmesi beklenmektedir.
Panama, 2017 yılında KYG’ye katılan ilk Latin Amerika ülkelerinden biri olarak Çin’le güçlü ekonomik işbirliklerine adım atmıştır.[8] Bu çerçevede tamamlanan projeler arasında Panama Limanı’nın genişletilmesi ve çeşitli lojistik merkezlerin kurulması yer almaktadır. Ancak son dönemde ABD ile Çin arasındaki jeopolitik gerilimlerin artması ve iç politikadaki yönelimler doğrultusunda, Panama yönetimi KYG’yle olan bağlarını gözden geçirmiş ve bu işbirliğinden resmen çekilme kararı almıştır.[9] Bu gelişme, Çin’in bölgedeki etkisine dair yeni stratejik değerlendirmeleri gündeme getirmekte; aynı zamanda Panama’nın gelecekteki altyapı ve dış yatırım politikalarının yönü konusunda belirsizlik yaratmaktadır.
Venezuela, Çin’le yakın ekonomik ilişkiler geliştirmiş olup özellikle enerji ve altyapı alanında büyük yatırımlara sahiptir. Çin, Venezuela’da tamamlanan projeler kapsamında petrol çıkarma tesisleri, hidroelektrik santralleri ve ulaşım altyapıları inşa etmiştir.[10] Devam eden projeler arasında yenilenebilir enerji projeleri ve madencilik yatırımları yer almaktadır. Çin’in Venezuela’daki ekonomik yatırımlarını petrol ve enerji sektöründe sürdürmesi beklenmektedir.
Dominik Cumhuriyeti, 2019 yılında KYG’ye katılarak Çin’le işbirliğini güçlendirmiştir. Tamamlanan projeler arasında turizm ve ulaşım altyapısı geliştirme yatırımları yer almakla birlikte sanayi tesisleri ve yenilenebilir enerji gibi devam eden projeler de bulunmaktadır.[11] Çin’in ülkede ileriye dönük olarak daha fazla altyapı ve enerji yatırımı yapması beklenmektedir.
Ekvador, Çin’den büyük ölçekli kredi ve yatırım alan Latin Amerika ülkelerinden biridir. Tamamlanan projeler arasında hidroelektrik santralleri, yollar ve köprüler yer almaktadır.[12] Devam eden projeler arasında yeni enerji yatırımları ve dijital altyapı projeleri bulunmaktadır. Gelecekte Çin’in Ekvador’daki maden ve enerji sektörüne olan ilgisinin artması beklenmektedir.
KYG, Latin Amerika’da yalnızca ekonomik ve ticari bir genişleme olarak görülmemekte, aynı zamanda küresel güç dengelerini etkileyen önemli bir faktör olarak değerlendirilmektedir. Geleneksel olarak ABD’nin etki alanında bulunan bu bölge, Çin’in altyapı yatırımları, enerji projeleri ve ticaret anlaşmalarıyla küresel ekonomiye daha entegre hale gelmektedir. Çin’in sunduğu uzun vadeli finansman ve büyük ölçekli projeler, Latin Amerika ülkeleri için ekonomik büyüme ve kalkınma açısından önemli fırsatlar yaratırken, aynı zamanda bölgenin küresel ticaret ağındaki yerini de güçlendirmektedir.
[1] “China, Argentina Agree to Jointly Promote ‘Belt and Road’ Initiative”, Reuters, www.reuters.com/world/china-argentina-agree-jointly-promote-belt-road-initiative-2023-06-02/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[2] Shang, Yanyan. “China-Argentina Trade and Investment: Key Opportunities in 2025 and Beyond.” China Briefing, www.china-briefing.com/news/china-argentina-trade-and-investment-key-opportunities-in-2025-and-beyond/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[3] “Bolivia Announces $1 Bn Deal with China to Build Lithium Plants”, France 24, www.france24.com/en/live-news/20241127-bolivia-announces-1-bn-deal-with-china-to-build-lithium-plants, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[4] “Brazil Signs Historic Energy Agreement with China’s State Grid Corp”, Fundación Andrés Bello, www.fundacionandresbello.org/en/news/brazil-%F0%9F%87%A7%F0%9F%87%B7/brazil-signs-historic-energy-agreement-with-chinas-state-grid-corp/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[5] “China-Chile Economic Ties: Trade, Investment, and Future Prospects”, China Briefing, www.china-briefing.com/news/china-chile-economic-ties-trade-investment-and-future-prospects/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[6] “China Invierte en Colombia: El Megaproyecto del Corredor La Dorada-Chiriguaná”, Fundación Andrés Bello, www.fundacionandresbello.org/noticias/colombia-%F0%9F%87%A8%F0%9F%87%B4/china-invierte-en-colombia-el-megaproyecto-del-corredor-la-dorada-chiriguana/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[7] “Cómo el Megapuerto de Chancay que China Estrena en Perú Puede Impactar en la Economía de Otros Países de América Latina”, BBC News Mundo, www.bbc.com/mundo/articles/c8jywxmxkryo, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[8] “Panama Quits China’s Belt and Road Initiative”, Diálogo Americas, www.dialogo-americas.com/articles/panama-quits-chinas-belt-and-road-initiative/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[9] Aynı Yer.
[10] Hayley, Andrew. “China’s Oil Trade and Investment in Venezuela”, Reuters, www.reuters.com/business/energy/chinas-oil-trade-investment-venezuela-2023-09-12/, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[11] “The Evolution of Chinese Engagement in the Dominican Republic”, Center for Strategic and International Studies (CSIS), www.csis.org/analysis/evolution-chinese-engagement-dominican-republic, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
[12] “The Surge of Chinese Investment into Ecuador”, Uría Menéndez Abogados, www.uria.com/documentos/galerias/2252/imagen/4362/Ecuador_-_The_surge_of_Chinese_investments.pdf?id=4362, (Erişim Tarihi: 22.03.2025).
