Maldivler Cumhurbaşkanı Mohamed Muizzu, 11 Ocak 2024 tarihinde Pekin’e ilk devlet ziyaretini gerçekleştirmiştir. Bu ziyaret esnasında ikili ilişkilerin geliştirilmesi noktasında önemli adımlar atılmıştır. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Büyük Halk Salonu’nda yaptığı konuşmada Muizzu’yu “eski bir dost” olarak nitelendirmiş ve Hint Okyanusu adalarında daha fazla yatırım yapılmasının önünü açan “kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığına” onay vermiştir.[1] Şi Cinping, “Çin ve Maldivler, geleceğe doğru ilerleme konusunda tarihi bir fırsatla karşı karşıya” ifadelerini kullanmıştır.
Muizzu, 2023 yılının Kasım ayında göreve başlamıştı ve seçim kampanyasında Hindistan’ın büyük etkisini “bölgesel bir rekabet” olarak nitelendirmişti. Muizzu aynı zamanda Pekin’deki yatırım fırsatlarını öne çıkarmıştır.[2] İki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesiyle Çin, Hindistan’ın zaten bir başka komşusu olan Sri Lanka’nın Çin’e yönelmesini göz önünde bulundurarak, Hint Okyanusu bölgesine daha fazla yatırım yapma zemini oluşturmaktadır. Maldivler Başkanlık Ofisi’nin açıklamasına göre; “Muizzu, Çin’in Maldivler’in ekonomik başarısındaki önemli rolüne ve altyapı geliştirmesine olan katkılarına minnettarlığını ifade etmiştir. Ayrıca, iki ülke arasında 20 önemli anlaşma imzalanmıştır.”[3]
Maldivler, Dünya Bankası verilerine göre Çin’le 1,37 milyar dolarlık ticari ilişkilere sahiptir. Bahse konu olan durum da Çin’i Maldivler için oldukça önemli bir hale getirmektedir. Amerikan Girişim Enstitüsü’nün verilerine göre; Maldivler, 2014 yılında Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne katılma kararı almıştır. Bu tarihten günümüze Çin şirketleri, Maldivler’e 1,37 milyar dolar yatırım yapmıştır. Konuyla ilgili olarak Şi Cinping, “Çin, Maldivler’in ulusal egemenliğini, bağımsızlığını ve ulusal gururunu koruma konusunda kararlıdır” demiş ve Pekin’in ayrıca “devlet yönetimi konusunda deneyimlerini paylaşmaya” hazır olduğunu iletmiştir.[4]
Söz konusu yatırım, Çin’in sınır ötesi diplomatik çabalarında Maldivler’i önemli bir konuma yerleştirmektedir. Zira Male ile Pekin arasında ticari olarak başlayıp daha sonrasında siyasi, askeri ve diplomatik çabalarla da gelişmesi muhtemel ilişkilerin, Çin’in bölgesel liderlik rolünü pekiştirme noktasında kayda değer bir etki yaratacağı öne sürülebilir. Çünkü Maldivler, Hint Okyanusu’nda önemli bir jeopolitik konuma sahiptir. Dahası Hindistan’a, Orta Doğu’ya, Afrika Kıtası’na ve Kızıldeniz’e yakınlığı onu bahse konu olan coğrafya içerisinde kritik bir şekilde konumlandırmaktadır.
Muizzu, Şi Cinping’le buluşmadan önce Pekin’deki Çin Komünist Partisi (ÇKP) Müzesi’ni gezmiş, bunu gösteren bir video, Cumhurbaşkanlığı Ofisi hesabından Twitter’da paylaşılmıştır. Şi, iki ülke arasındaki doğrudan uçuş sayısının artırılmasını desteklediğini belirtmiştir. Bu, Maldivler’in seyahat ve turizm sektörü için bir avantaj olabilir ve 2022 yılında ekonomik büyümenin %79’unu oluşturan Asya Kalkınma Bankası’na göre, potansiyel bir artışı temsil edebilir.[5]
Asya Kalkınma Bankası ile Maldivler arasındaki ilişki daha sonrasında Maldivler’in BRICS’le bir yakınlaşma içerisine girmesine yol açabilir. Zira Maldivler, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) jeopolitik olarak yakındır. Bu noktada BRICS’in genişlemek istediği coğrafyanın Maldivler’i de içerisine aldığı söylenebilir. Ancak Male ile Yeni Delhi arasında yaşanması muhtemel gerilimler ve rekabet seviyesinin artması, Maldivler’in BRICS’e katılmasını engelleyici bir unsur olarak rol oynayabilir.
Çin’in Maldivler’e daha fazla yatırım yapma kararı, bölgedeki jeopolitik dengeyi etkileyebilir. Hindistan’la yaşanan gerilimler ve Maldivler’in Çin’le stratejik bir işbirliği kurma eğilimi, bölgedeki güç dengesinde değişikliklere yol açabilir. Bu durum, Hindistan’ın bölgedeki etkisini sınırlayabilir ve Çin’in Hint Okyanusu’ndaki varlığını artırabilir.
Maldivler’in yeni liderinin Hindistan’ı rakip olarak gören kampanyası, bölgedeki Hindistan-Çin rekabetinin bir yansımasıdır. Bu durum, Hindistan-Maldivler ilişkilerinde gerilimlere neden olabilir ve bölgedeki diğer ülkeleri de etkileyebilir. Hindistan’ın bu duruma yanıtı ve bölgedeki diğer aktörlerle işbirliği çabaları, bölgesel denge üzerinde etkili olabilir.
Çin’in Maldivler’e yönelik ekonomik yatırımları, özellikle altyapı projeleri ve turizm sektöründeki işbirliği, ülkenin ekonomik büyüme potansiyelini artırabilir. Bu da Çin’in Maldivler’le yapılan işbirliğini, diğer müttefiklerine bir örnek olarak sunmasına neden olabilir. Sonuç olarak Maldivler, Hint Okyanusu’nda stratejik bir konumda bulunmaktadır. Bu nedenle Çin’in Maldivler’e yönelik artan ilgisi, bölgesel deniz güvenliği dinamikleri üzerinde etkili olabilir.
[1] “Maldives Upgrades Ties with China Amid Pivot from India”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/maldives-upgrades-ties-with-china-amid-pivot-india-2024-01-10/, (Erişim Tarihi: 11.01.2024).
[2] “China, Maldives Upgrade Ties with Infrastructure Deals in Pivot from India”, Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2024/1/11/china-maldives-upgrade-ties-with-infrastructure-deals-in-pivot-from-india, (Erişim Tarihi: 12.02.2024).
[3] “Maldives Upgrades Ties with China Amid India Pivot”, MarketScreener, https://www.marketscreener.com/news/latest/Maldives-upgrades-ties-with-China-amid-India-pivot-45717993/, (Erişim Tarihi: 11.01.2024).
[4] Aynı yer.
[5] Aynı yer.
