Ukrayna’daki savaşın başlangıcından bu yana Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dimitri Medvedev, sıklıkla nükleer silah kullanımı tehdidinde bulunmaktadır. 2008-2012 yılları arasında Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Medvedev, Moskova’nın Ukrayna’yı işgali boyunca nükleer çatışma söylemini defalarca dile getirmiştir. Bu da oldukça sert bir tavır olarak algılanmaktadır.[1]
Bu savaşta Belarus’un da Rusya’nın önemli birer müttefiki olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla Belarus’un da Rusya’nın nükleer tehditlerine dahil olduğu öne sürülebilir. Nitekim Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, 17 Ağustos 2023 tarihinde yaptığı bir açıklamada, ülkesinin yabancı “saldırganlık” karşısında yakın müttefiki Rusya tarafından verilen nükleer silahları kullanmaya istekli olacağını söylemiştir.[2]
Minsk yönetimi, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşında kilit bir rol oynamıştır. Rusya, Belarus’u Ukrayna’daki operasyonunda önemli bir müttefik olarak görmektedir. Geçtiğimiz yıl gerçekleşen Rusya-Belarus ortak askeri tatbikatı, Belarus birliklerinin 2022 yılında Rus kuvvetlerine katılabileceği endişelerini arttırmıştır. Savaşla ilgili Lukaşenko, şu ifadeleri kullanmıştır:[3]
“Ukraynalılar sınırını geçmedikçe Belarus bu savaşa asla katılmayacaktır. Ancak Rusya’ya yardım etmeye devam edeceğiz, onlar bizim müttefikimiz. Özellikle Polonya, Litvanya ve Letonya gibi komşu NATO ülkeleri tarafından kışkırtılması halinde Belarus, nükleer silahlar da dahil olmak üzere sahip olduğu her şeyle derhal yanıt verecektir.”
Son zamanlarda Rusya’nın nükleer cephaneliğinin ne kadarının Belarus’a taşındığı iddiaları çıkmıştır. Ancak bunlar net değildir. Öte yandan ABD’li ve Batılı yetkililer herhangi bir silahın transfer edildiğini kamuoyuna açıklamamışlardır. Ancak ABD Savunma İstihbarat Teşkilatı’ndan (DIA) üst düzey yetkililer Rusya’nın bunu yapmak için hiçbir nedeninin olmadığını söylemiştir.[4] Lukaşenko aynı zamanda şu ifadeleri kullanmıştır:[5]
“Oyalanmayacağız, beklemeyeceğiz ve tüm silah cephaneliğimizi caydırıcılık için kullanacağız. Birini korkutmak için buraya nükleer silah getirmedik. Evet, nükleer silahlar güçlü bir caydırıcı faktör. Ancak bunlar taktiksel nükleer silahlar, stratejik değil. Bu nedenle, bize karşı bir saldırı başlatıldığında onları hemen kullanacağız.”
Lukaşenko’nun son açıklamalarının Avrupa’daki güvenlik ortamının giderek bozulduğu bir dönemde gelmesi önemlidir. Belarus’un kuzey komşuları, Rus paralı asker grubu Wagner’in Belarus’daki varlığından endişe duymaktadır. Bu da bölgesel gerilimi tırmandırmaktadır. Polonya, Wagner’le ilgili endişelerini gerekçe göstererek, geçtiğimiz günlerde Belarus sınırına yaklaşık 10 bin asker göndereceğini duyurmuş ve Rus paralı asker grubu için casusluk yapmak ve propaganda yapmakla suçlanan iki Rus vatandaşını tutuklamıştır.[6]
Sonuç olarak Rusya-Ukrayna Savaşı’ndaki gerilim azalmadıkça savaşa Belarus gibi dışardan müdahalelerin de azalmayacağı ve bu nedenle gerilimin kısa vadede düşmeyeceği ileri sürülebilir.
[1] “Medvedev Says Russia Could Use Nuclear Weapon if Ukraine’s Fightback Succeeds in Latest Threat”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/2023/07/31/europe/medvedev-russia-nuclear-weapons-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
[2] “Belarus Would Use Nuclear Weapons in the Event of ‘Aggression,’ Lukashenko Says”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/2023/07/31/europe/medvedev-russia-nuclear-weapons-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
[3] “Belarus Would Use Nuclear Weapons in the Event of ‘Aggression,’ Lukashenko Says”, Egypt Independent, https://www.egyptindependent.com/belarus-would-use-nuclear-weapons-in-the-event-of-aggression-lukashenko-says/, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
[4] “Belarus Would Use Nuclear Weapons Only in Case of Aggression”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/videos/world/2023/08/18/exp-lukashenko-nukes-vo-sot-081802aseg1-cnni-world.cnn, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
[5] “Belarus Would Use Nuclear Weapons in the Event of ‘Aggression,’ Lukashenko Says”, Cable News Network World, https://edition.cnn.com/2023/07/31/europe/medvedev-russia-nuclear-weapons-intl-hnk/index.html, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
[6] “Belarus Would Use Nuclear Weapons in the Event of ‘Aggression,’ Lukashenko Says”, Egypt Independent, https://www.egyptindependent.com/belarus-would-use-nuclear-weapons-in-the-event-of-aggression-lukashenko-says/, (Erişim Tarihi: 18.08.2023).
