Sırbistan, “enerji tedarik kaynaklarını çeşitlendirme hedefinin” bir parçası olarak Azerbaycan’la doğal gaz ithalat anlaşması imzalamıştır. Sırbistan gaz grubu Srbijagas ile Azerbaycan gaz grubu SOCAR arasındaki anlaşma, Sırbistan’ın başlangıçta 400 milyon metreküpe kadar doğal gaz ithal etmesine olanak tanımaktadır.[1]
Rus gaz tedarikine neredeyse tamamen bağımlı olan Sırbistan, uzun süredir Bulgaristan’ın boru hattına bir bağlantı yapmak suretiyle Azerbaycan’dan gaz satın almayı planlıyordu. Azerbaycan Enerji Bakanlığı, söz konusu bağlantının yakın bir gelecekte devreye alınmasını beklediklerini söylemiştir.
Sırbistan’ın yılda 3 milyardan fazla metreküp gaz tükettiği bilinmektedir.[2] Yapılan anlaşma doğrultusunda Sırbistan, yıllık tüketiminin yaklaşık %15’ini doğrudan Azerbaycan’dan karşılayacaktır. Böylece Belgrad, gaz tedariki konusunda Moskova’ya olan bağımlılığını kırma yolunda ilk adımı atmıştır.
Avrupa Birliği’ne katılmayı amaçlayan Sırbistan, son zamanlarda Batı ülkelerinin dış politikasını blokla uyumlu hale getirmek ve Rusya’ya yaptırım uygulamasına katılmak konusunda baskı altındaydı. Azerbaycan, Ukrayna’daki çatışma ve Rus gaz alımlarında keskin düşüş nedeniyle Moskova’yla derin bir politik anlaşmazlık yaşayan Avrupa açısından enerji ithalatında alternatif bir kaynak olarak kabul edilmektedir.
Sırbistan, 2022 yılında tükettiği üç milyar metreküpten fazla doğal gazın çoğunu Rusya’nın Gazprom şirketinden tedarik etmiştir. Bunun yanı sıra Belgrad yönetimi, Bulgaristan’la bir bağlantı hattını tamamlayarak ithalat kaynaklarını çeşitlendirmeyi ve diğer ülkelerden (Azerbaycan dahil) boru gazı veya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) satın almayı amaçlamaktadır.
Sırbistan, Bulgaristan’la gaz bağlantısının tamamlanması halinde Azerbaycan’dan gaz tedarik edebilecek ve bu durum, Balkanlar için yeni işbirliklerine kapı aralayacaktır. Bu işbirliği, Sırbistan’ın Orta Avrupa ülkelerine gaz tedarikindeki “transit ülke” konumunu daha da güçlendirecektir. 2026 yılından sonra ithalatın bir milyar metreküpe çıkabileceğini belirten Sırbistan Enerji Bakanı Đedović Handanović, bu işbirliği anlaşmasının Türkiye ve Yunanistan’daki terminaller üzerinden LNG teslimatını mümkün kılacağını, gaz enerji santrallerinin ve gaz depolama tesislerinin inşasına fırsat tanıyacağını vurgulamıştır.[3]
Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, Sırbistan’ın Avrupa’daki gaz pazarını çeşitlendirmede Azerbaycan’ın yeni bir ortak olduğunu belirtmiştir. Sırbistan’ın Azerbaycan’ın doğal gaz tedarik ettiği sekizinci ülke olduğunu vurgulayan Perviz Şahbazov, ülkesinin Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunan güvenilir bir enerji ortağı olduğunu dile getirmiştir.
[1] “Sırbistan, Azerbaycan ile Doğal Gaz İthalat Anlaşması İmzaladı.”, Euronews, https://t.ly/FbHBw, (Erişim Tarihi: 15.11.2023).
[2] “Serbia Signs Gas Supply Deal With Azerbaijan.”, Reuters, https://www.reuters.com/business/energy/serbia-signs-gas-supply-deal-with-azerbaijan-2023-11-15/, (Erişim Tarihi: 15.11.2023).
[3] Aynı yer.
