Atlantik Diyaloğu, Atlantik Havzası’na kıyısı olan ülkeleri bir araya getirerek karşılıklı işbirliğini artırmayı amaçlayan, küresel ve bölgesel düzeyde etkili bir platform olarak karşımıza çıkmaktadır. Fas’ın başkenti Rabat, bu diyalogun 2024 yılında düzenlenen 13. konferansına ev sahipliği yaparak ülkenin diplomatik etkinliğini bir kez daha gözler önüne sermiştir. 2011 yılından bu yana düzenlenen bu konferanslar, ekonomik kalkınma, güvenlik, göç ve enerji gibi geniş bir yelpazede stratejik konuları tartışma fırsatı sunmaktadır. Özellikle Atlantik Havzası’nın kuzey ve güney eksenleri arasında gelişen eşitsizlikleri ele almak, bu etkinliğin ana hedeflerinden biridir. Her yıl yüzlerce politikacı, akademisyen ve iş dünyasından temsilciyi ağırlayan Atlantik Diyaloğu, Atlantik Havzası ülkelerinin çok taraflılığını güçlendirmeyi başarmıştır.
2024 Atlantik Diyaloğu, 12-14 Aralık tarihlerinde Fas’ın başkenti Rabat’ta düzenlenmiş ve uluslararası düzeyde dikkat çeken bir etkinlik olmuştur.[1] Programa; ABD, Brezilya, Nijerya ve Almanya gibi stratejik öneme sahip birçok ülkeden temsilciler katılmıştır. Ayrıca, Fas Krallığı Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi Omar Hilale ve Avrupa Birliği Dışişleri Temsilcisi Josep Borrell gibi önemli isimler konferansın açılış oturumlarında yer almıştır. Programın en dikkat çeken çıktılarından biri Afrika’nın enerji dönüşümüne yönelik 3 milyar dolarlık uluslararası bir fonun duyurulması olmuştur. Bunun yanı sıra Atlantik Havzası’ndaki göç krizine yönelik bir “Dayanışma Çerçevesi” geliştirilmiş ve Fas, bu süreçte hem bir arabulucu hem de çözüm ortağı olarak ön plana çıkmıştır. Fas’ın sürdürülebilir kalkınma vizyonu ile uyumlu olan bu sonuçlar, ülkenin bölgesel liderlik konumunu da güçlendirmektedir.
Fas’ın Atlantik Diyaloğu’ndaki rolü sadece bir ev sahibi ülke olmakla sınırlı değildir, aynı zamanda diyalogun entelektüel ve diplomatik çerçevesine de önemli katkılarda bulunmaktadır. Konferansın Fas’ta düzenlenmesi, ülkenin Atlantik Havzası ile Afrika arasındaki köprü rolünü pekiştirmektedir. Bu bağlamda Atlantik Diyaloğu’nun ana temaları arasında yer alan enerji güvenliği ve yenilenebilir enerji kaynakları gibi konular, Fas’ın güneş ve rüzgâr enerjisindeki liderlik pozisyonunu da desteklemektedir. Rabat ve Marakeş gibi şehirlerde düzenlenen bu etkinlikler, Fas’ın bölgesel bir merkez olma hedefini daha ileri taşımaktadır.
Atlantik Diyaloğu’nun küresel etkileri de Atlantik Havzası ülkeleri arasında ekonomik ve ticari işbirliğini güçlendirme kapasitesinde açıkça görülmektedir. Son düzenlenen konferansta, özellikle yeşil enerji ve sürdürülebilir kalkınma gibi konular ön plana çıkarılmıştır. Fas’ın 2030 yılına kadar enerji ihtiyacının %52’sini yenilenebilir kaynaklardan karşılamayı hedeflemesi, bu diyalog çerçevesinde somut bir başarı olarak dikkat çekmektedir. Aynı zamanda konferanslarda ele alınan ticaret ve finans konuları, Atlantik Havzası ülkeleri arasında toplam 2,3 trilyon dolarlık ekonomik potansiyeli canlandırmayı hedeflemektedir.
Fas’ın Atlantik Diyaloğu’na katkısı, Afrika ülkeleri ile Batı Dünyası arasında daha derin ilişkiler kurulmasına öncülük etmiştir. Özellikle Rabat merkezli Royal Atlantic Initiative’in girişimleri, Afrika ülkelerinin uluslararası alanda daha güçlü bir şekilde temsil edilmesini sağlamaktadır. Söz konusu konferansta Afrika’nın borç yükünün hafifletilmesi ve bölgesel işbirliği mekanizmalarının artırılması gibi somut öneriler de sunulmuştur. Bu yaklaşım, Afrika ülkelerinin ekonomik kalkınma süreçlerine pozitif bir ivme kazandırmayı hedeflemektedir.
Bu yıl Rabat’ta gerçekleştirilen etkinlikte, siber güvenlik ve terörizmle mücadele konuları, katılımcı ülkelerin ortak gündeminde öncelikli olarak ele alınmıştır. Fas, bu alanda hem ulusal hem de uluslararası düzeyde geliştirdiği etkili stratejilerle bölgesel bir güvenlik sağlayıcısı olarak kendini konumlandırmıştır. Sahel bölgesindeki istikrarsızlıkla mücadelede Fas’ın diplomatik girişimleri ve askeri katkıları, uluslararası alanda büyük takdir görmüştür. Özellikle, terör gruplarına karşı bilgi paylaşımı ve ortak operasyonlar konusundaki Fas liderliğindeki girişimler, bölgesel istikrarın sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Fas’ın bu yaklaşımı, Atlantik Havzası’ndaki ülkeler arasında güvenlik alanında daha güçlü bağlar kurulmasını sağlamaktadır.
Göç yönetimi ve insan hakları konuları da Fas’ın insani diplomasi kapasitesini sergilemesi açısından önemli bir zemin sunmuştur. Avrupa ile Afrika arasında stratejik bir geçiş noktası olan Fas, göç politikalarında örnek teşkil eden yenilikçi ve insan odaklı bir yaklaşım benimsemiştir. Özellikle insani yardımların artırılması ve göçmenlerin temel haklarının korunması konularında Fas tarafından sunulan öneriler geniş kabul görmüştür. Fas, aynı zamanda göçmenlerin entegrasyonuna yönelik geliştirdiği sosyal programlarla, uluslararası arenada bir “insani diplomasi” merkezi olarak öne çıkmaktadır. Bu durum, sadece Atlantik Havzası ülkeleri ile Fas arasında değil, aynı zamanda Afrika’nın diğer bölgeleriyle de yeni işbirliği fırsatları yaratmaktadır. Göç krizinin küresel düzeyde çözümüne yönelik Fas’ın önerileri, Birleşmiş Milletler nezdinde de desteklenmiştir.
Son toplantıda dijital ekonomi ve teknoloji transferi gibi konular da detaylı bir şekilde ele alınmış ve Atlantik Havzası ülkelerinin ekonomik entegrasyonunu artırmak hedeflenmiştir. Fas, start-up ekosistemini geliştirme ve dijital dönüşüm süreçlerinde bölgesel bir lider olma hedefiyle hareket etmektedir. Atlantik Diyaloğu çerçevesinde sağlanan işbirliği mekanizmaları, Fas’ın küresel teknolojik rekabet gücünü artırmasına katkıda bulunmuştur. Fas’ın öne çıkan projelerinden biri, dijital altyapıyı güçlendirmek için oluşturulan bölgesel bir teknoloji fonu önerisi olmuştur. Bu girişimler, Fas’ın ekonomik kalkınma stratejilerinde Atlantik Diyaloğu’nu önemli bir kaldıraç haline getirmektedir.
Noor Güneş Enerjisi Projesi gibi yenilikçi projelerle gündeme gelen toplantıda, Fas’ın enerji politikalarına katkıları dikkat çekmiştir. Yenilenebilir enerji projeleri ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik çabalar, Fas’ın uluslararası enerji stratejilerinde lider bir aktör olarak görülmesine katkıda bulunmaktadır. Bu projeyle Fas hem yerel enerji ihtiyacını karşılamakta hem de Afrika’nın enerji dönüşümüne liderlik etmektedir.
Rabat ve Marakeş gibi şehirlerin Atlantik Diyaloğu’na ev sahipliği yapması, Fas’ın turizm sektörüne de büyük katkılar sağlamaktadır. Her yıl düzenlenen konferanslar, binlerce katılımcıyı ağırlayarak ülkenin kültürel ve ekonomik dinamizmini artırmaktadır. Bu durum, Fas’ın hem bir konferans turizmi merkezi olarak öne çıkmasını hem de ülkenin küresel algısını olumlu yönde etkilemektedir.
Atlantik Diyaloğu, Fas’ın çok yönlü dış politika hedeflerini gerçekleştirmesinde kritik bir platform olarak göze çarpmaktadır. Söz konusu ülke, bu diyalog sayesinde Atlantik Havzası’ndaki ülkelerle daha güçlü işbirliği bağları kurmaktadır. Fas’ın bu süreçteki başarısı, sadece ekonomik veya diplomatik alanlarda değil, aynı zamanda uluslararası alanda bir “model ülke” olarak algılanmasında da kendini göstermektedir.
Gelecekte, Atlantik Diyaloğu’nun küresel etkisinin daha da artacağı ifade edilebilir. Fas, bu süreçte liderlik rolünü sürdürerek Afrika ülkeleri ile Atlantik Havzası ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişmesine de öncülük edecektir. 2024 Atlantik Diyaloğu’nda alınan kararların uygulanması, bu işbirliğinin somut sonuçlarını ortaya koyacaktır. Özellikle yeşil enerji, dijital ekonomi ve insani yardımlar gibi alanlarda atılacak adımlar, Fas’ın küresel rolünü daha da güçlendirecektir.
Fas açısından Atlantik Diyaloğu, sadece bir diplomasi aracı değil, aynı zamanda ulusal kalkınma stratejisini destekleyen bir platformdur. Bunun gibi konferanslar ve uluslararası önemi olan programlar aracılığıyla ülkenin uluslararası itibarı artmakta, bölgesel entegrasyon hedefleri somutlaşmaktadır. Bu bağlamda, Fas’ın Atlantik Diyaloğu’ndaki liderlik rolü, sadece ülke açısından değil, aynı zamanda Atlantik Havzası’nın tamamı için bir kazanım olarak değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak Atlantik Diyaloğu, Fas’ın uluslararası arenadaki etkinliğini artırırken, bölgesel işbirliği ve kalkınma süreçlerine de önemli katkılar sağlamaktadır. Ülke, bu platform sayesinde hem Afrika’nın hem de Atlantik Havzası’nın ortak çıkarlarını savunmaya devam etmektedir. Fas’ın bu süreçteki stratejik hamleleri, gelecekte ülkenin bölgesel ve küresel düzeyde daha da güçlü bir aktör haline gelmesini sağlayacaktır.
[1] Amina Elghoubachi, “Atlantic Dialogues 2024 in Rabat: Explore Atlantic Basin Cooperation, Challenges.” Barlaman Today, 12 Aralık 2024. https://www.barlamantoday.com/2024/12/12/atlantic-dialogues-2024-in-rabat-explore-atlantic-basin-cooperation-challenges/, (Erişim Tarihi: 21.12.2024).
