Uluslararası ekonomi-politiğin giderek daha fazla merkezine yerleşen Asya-Pasifik bölgesi, son zamanlarda artan askeri faaliyetler, gelişen askeri teknolojiler ve ülkelerin savunma harcamalarındaki artışlarla gündeme gelmeye başlamıştır. Bu bağlamda Asya-Pasifik bölgesinde ana rekabetin yaşandığı Çin ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve daha ikincil ama çok önemli bir rekabetin yaşandığı Çin ve Japonya arasındaki ilişkiler ısındıkça hem bu ülkeler hem de bölgesel siyasetin kenarında kalmış daha küçük ülkeler silahlanma harcamalarını artırmaktadır. Dolayısıyla bölgenin bir silahlanma yarışı içine girip girmediği önemli bir konu haline gelmektedir.
Konuya Çin özelinde bakıldığında söz konusu ülke, 4.000 kilometre menzilli ve çok amaçlı bir silah olan DF-26’yı toplu olarak üretmeye başlamıştır. Bu füzenin menzili, ABD’nin Pasifik’teki önemli askeri üslerinden birinin yer aldığı Guam adasını vurma kapasitesine sahiptir. Füze, Çin’in “hassas vuruşlar gerçekleştirebilen” ilk nükleer başlıklı füze sistemidir. Ancak bahsi geçen füze, aynı zamanda konvansiyonel silah başlığı da kullanabilmektedir. Sistem, Çin’in orta menzilli füzeler açısından geliştirdiği gelişmiş bir karayolu mobil sistemidir. Bazı analistler, füzenin hedefi doğru vurma kapasitesinde 150 ile 450 metre arasında hata payı olabileceğini tahmin etmektedir.[1] Fakat yine de sistem Çin’in stratejik saldırı silahları açısından önem taşımakta ve ülkenin vuruş kapasitesini arttırmaktadır.
ABD ise Pekin’e karşı koymak amacıyla Pasifik’te yeni silahlar geliştirmektedir. Nitekim henüz yayımlanmamış ABD 2021 askeri brifing belgelerine göre, ABD-Hint Pasifik Komutanlığı yeni uzun menzilli silahlarını Japonya, Tayvan ve diğer Pasifik ülkelerine konuşlandırmayı planlamaktadır. Bu silahlar arasında 2.775 kilometre mesafeden daha uzaktaki hedeflere, ses hızının beş katından yüksek hızla vuruş kabiliyetine sahip savaş başlığı gönderebilen bir füze olarak adlandırılan Uzun Menzilli Hipersonik silah yer almaktadır.[2] Ancak bu silahların hangi ülkelere konuşlandırılacağı konusunda henüz somut bir karar verilmiş değildir. Çünkü bölgedeki ABD müttefiklerinin çoğu, bu silahların kendi topraklarına konuşlandırılması konusunda tereddüt yaşamaktadır. Analistlerin tahminine göre, silahların konuşlandırılması en muhtemel ülke, ABD’nin bölgedeki başat müttefiki olan ve halihazırda 54 binden fazla Amerikan askerine ev sahipliği yapan Japonya’dır. Japonya’nın Okinawa Adası füzelerin konuşlandırılması için uygun bir yer olabilir.
Bu iki ülkenin dışında, bölgedeki diğer ülkeler hem Çin’e yönelik güvenlik endişeleri yaşamakta hem de ABD’ye olan bağımlılıklarını azaltmak istemektedirler. Dolayısıyla ABD ile Çin arasında artan gerginlik sebebiyle bölgedeki Amerikan müttefiklerinin bu füzeleri kendi topraklarında konuşlandırması, Pekin’de ciddi bir tepki doğurabilir. Bu nedenle rekabetin arasında diğer ülkeler de yeni füzeler satın alarak ve geliştirerek kendi askeri kapasitelerini artırma yolunu seçmektedir. Örneğin uzun menzilli, havadan fırlatılan silahlara milyarlarca dolar harcayan Japonya, kamyona monte edilen gemisavar füzesi olan ve 200 kilometre menzili bulunan “Type 12”nin menzilini önce 900 kilometreye ve daha sonrada 1500 kilometreye çıkarmayı hedeflemektedir. Type 12, sadece düşman donanma gemilerine değil; aynı zamanda yer hedeflerine de saldırabilen bir silahtır. Füzeler uçuşları sırasında uydu iletişimi vasıtasıyla hedeflerine ilişkin yeni verilerle güncellenebilecek ve böylece saldırılar sırasına hedefin doğruluğunu artıracaktır.[3]
Buna ek olarak Japonya, Okinawa Adası dahil olmak üzere, Nonsei ada zincirindeki füze birimlerine sahip toplam konum sayısını dörde çıkaracaktır. Nonsei ada zinciri, yaklaşık 1200 kilometrelik bir alana yayılmakta ve Filipinler’e kadar uzanan birinci ada zinciri içerisinde yer almaktadır. 2021 mali yılının sonuna kadar tamamlanması planlanan program çerçevesinde füze birimleri, dört adaya konuşlandırılacaktır. Bunlar; Kagoshima eyaletindeki Amami-Oshima adası, Okinawa Adası, Miyakojima Adası ve İshigakijima Adası’dır.[4]
ABD’nin Asya-Pasifik bölgesindeki bir diğer önemli müttefiki olan Güney Kore, ABD’yle ikili sınırların kaldırılmasına yönelik yakın tarihli bir anlaşmayla geliştirilen yerli bir balistik füze programına sahip olmuştur. Hyunmoo-4 olarak adlandırılan füze sistemi, 800 kilometre menzil olup; 2 tonluk silah başlığı taşıma kapasitesine sahiptir. Sistem, Güney Kore’ye hassas vuruş kapasitesi sağlamaktadır.[5] Bu da Seul yönetimi açısından önemli bir stratejik saldırı silahı anlamı taşımaktadır. Zira ülke, Kuzey Kore’den füze tehditlerinin baskısını uzun zamandır yaşamaktadır.
2021 yılının Mart ayında Avustralya Savunma Bakanı Peter Dutton, ülkesinin yeni yerli güdümlü füze projesinde ABD’yle yakın çalışacağını ve projenin hem Avustralya’nın ihtiyaçlarını hem de en önemli askeri müttefiklerinin beklentilerini karşılayacağını ifade etmiştir.[6] Bu çerçevede Avustralya Hükümeti, gelecek on yıl için savunma projelerine 270 milyar dolarlık harcama yapmayı planlamaktadır. Avustralya tarafından girişilen bu yeni program, saldırı değil; savunma amaçlıdır. Burada Avustralya’nın algıladığı en önemli güvenlik endişesi ise Çin gibi yükselen güçler karşısında ülkenin oldukça zayıf kalmasıdır.
Tayvan’a gelince, henüz kamuoyuna açıklanmış bir füze programları bulunmamaktadır. Ancak 2020 yılının Aralık ayında ABD Dışişleri Bakanlığı, Taipei yönetiminin düzinelerce Amerikan kısa menzilli balistik füzesi satın alma talebini onaylamıştır. Yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda, Tayvan’ın toplu silahlar ürettiği ve Pekin’e kadar ulaşabilecek Yun Feng gibi seyir füzeleri geliştirdiği ifade edilmiştir. Yun Feng yüzeyden yüzeye, süpersonik bir seyir füzesi olarak bilinmektedir. Kuzey ve Orta Çin’deki askeri hedeflere ulaşmak amacıyla tasarlanmıştır ve Tayvan’ın birkaç stratejik varlığından biridir. Standart bir Yun Feng füzesinin menzili 1.200 kilometredir. Ancak geliştirilmiş versiyonu 2.000 kilometrelik bir menzile ulaşabilmektedir.[7] Tayvan Adası’nın Çin’in güney sahillerine yaklaşık 200 kilometre mesafede olduğu düşünüldüğünde, bahsi geçen silahların Taipei için ne kadar önemli olduğu kolaylıkla anlaşılmaktadır.
Sonuç itibarıyla dünya gündeminde tansiyonun hızla yükseldiği ve temel olarak ABD ile Çin arasında hem bölgesel hem de küresel düzeyde rekabetin yaşandığı bir bölge olan Asya-Pasifik’te füze geliştirme eğilimleri belirginleşmektedir. Kuvvetle muhtemel Asya-Pasifik, i önümüzdeki yıllarda daha hızlı uçan, vuruş kapasitesi daha sert ve daha fazla gelişmiş geleneksel füzelerle dolu bir bölge haline gelecektir. Dolayısıyla kimi ülkeler bunları elde ettikçe, diğer ülkelerin bir güvenlik endişesi artacak ve bir güvenlik ikilemi meydana gelecektir. Bu anlamda bölgenin Birinci Dünya Savaşı’na giden sürecin bir benzerine tanıklık ettiği söylenebilir.
[1] “DF-26”, CSIS Missile Defense Project, https://missilethreat.csis.org/missile/dong-feng-26-df-26/, (Erişim Tarihi:12.08.2021).
[2] Mith, John, “Analysis: Caught between China and the U.S., Asian Countries Stockpile Powerful New Missiles”, Reuters, https://www.reuters.com/world/asia-pacific/caught-between-china-us-asian-countries-stockpile-powerful-new-missiles-2021-07-20/, (Erişim Tarihi: 12.08.2021).
[3] Inaba Yoshihiro, “Japan to Greatly Extend Range of Type 12 Anti-Ship Missiles, Modify It For F-15J”, Naval News, https://www.navalnews.com/naval-news/2021/01/japan-to-greatly-extend-range-of-type-12-anti-ship-missiles-modify-it-for-f-15j/, (erişim Tarihi: 12.08.2021).
[4] “Missile Units to be Deployed on Ishigakijima Island”, Straits Times, https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/missile-units-to-be-deployed-on-ishigakijima-island, (Erişim Tarihi: 11.08.2021).
[5] Wright Timothy, “South Korea Tests Hyunmoo-4 Ballistic Missile”, IISS, https://www.iiss.org/blogs/analysis/2020/06/mdi-south-korea-tests-hyunmoo-4-ballistic-missile, (Erişim Tarihi: 11.08.2021)
[6] “Australia to Produce Its Own Guided Missiles As Part of Billion-Dollar Defence Manufacturing Plan”, ABC News, https://www.abc.net.au/news/2021-03-31/government-weapons-facility-guided-missiles-made-in-australia/100039990, (Erişim Tarihi: 12.08.2021).
[7] “Yun Feng”, CSIS Missile Defense Project, https://missilethreat.csis.org/missile/yun-feng/, (Erişim Tarihi: 12.08.2021).
