Arjantin’de gerçekleşen son seçimlerin ardından Javier Milei’nin Cumhurbaşkanı olarak göreve gelmesi, ülkede ekonomik bir dönüşüme işaret etmektedir. Milei’nin vaat ettiği “şok tedavisi” ve radikal ekonomik uygulamalar, adeta Arjantin’in içinde bulunduğu zorlu ekonomik koşullarla mücadele etme çabalarını temsil etmektedir. Bu analizde, Milei hükümetinin açıklamaları, vaatleri ve ilk adımları üzerinden Arjantin’in ekonomik geleceği değerlendirilmektedir.
Milei’nin hükümeti, geniş çaplı bir kararname aracılığıyla Arjantin ekonomisinde kapsamlı reformlara imza atmıştır. Bu reformlar arasında öne çıkanlar şunlardır:
- Hükümet, ekonomik büyümeyi ve istihdamı artırmak amacıyla iş dünyasını desteklemeyi hedeflemektedir. İş dünyası, bu yönde atılan adımları ekonomik büyüme ve istihdam açısından olumlu bir ivme olarak görmüştür.
- İş dünyası, hükümetin ekonomiye müdahalesini azaltma çabalarını, özellikle de kontrol, kısıtlama ve tehditlerin azaltılması anlamına gelen “injeransias indebidas” (usulsüz müdahale) kavramı üzerinden olumlu bir şekilde değerlendirmiştir.[1]
İş dünyasının bu olumlu yaklaşımı, serbest piyasa ekonomisinin temel prensiplerine duyulan güvenin bir yansımasıdır. Bu reformlar, iş dünyasının daha rekabetçi ve verimli hale gelmesine olanak sağlayarak, uzun vadede ekonomik kalkınmanın önünü açabilir. Milei’nin göreve gelmesiyle birlikte yapmış olduğu ilk açıklamalarda vurguladığı “şok tedavisi”, Arjantin ekonomisinin acil çözümlere ihtiyaç duyduğunu göstermektedir. Kasım ayındaki seçim kampanyası sürecinde vaat ettiği radikal uygulamalar, Milei’nin yönetimindeki Arjantin’in ekonomi politikalarını belirleme noktasında kilit rol oynayacak gibi görünmektedir.
Göreve başlama töreninde yaptığı konuşmada Milei, önceki cumhurbaşkanlarından farklı olarak ekonomiye odaklanacaklarını belirtmiştir. Bu da Arjantin’de yaşanacak olan ekonomik dönüşümün önemli bir göstergesi olmuştur. “Tasarruftan ve şok tedavisinden başka bir alternatif yok” ifadesi, hükümetin ekonomik reformlara yönelik kararlılığını vurgulamaktadır. Ancak, bu reformların kısa vadeli zorluklar doğurabileceği ve uzun vadede olumlu etkiler göstermesinin beklendiği de belirtilmelidir.[2]
Milei, seçim kampanyası boyunca dile getirdiği vaatlerde, özellikle kürtaj haklarının kısıtlanması, silah yasalarının serbestleştirilmesi ve iklim değişikliğinin inkar edilmesi gibi konularda popülist liderler gibi hareket etmiştir. Göreve başlama törenindeki balkon konuşmasında kampanya sloganlarını tekrarlaması, ayrıca kişisel jest ve mimiklere sıkça başvurması, Milei’nin liderlik tarzının Weberyen bir çizgide olduğunu göstermektedir.
Arjantin ekonomisinin uzun süredir yaşadığı değer kaybı, yüksek yoksulluk seviyeleri ve IMF verilerine göre derin ekonomik resesyon yani durgunluk, Milei hükümetini ciddi bir ekonomik zeminde göreve gelmeye zorlamaktadır. Özellikle Arjantin pesosunun değer kaybı ve ekonomik dengesizlikler, Milei’nin vaat ettiği radikal değişikliklere olan ihtiyacı artırmaktadır.
Milei’nin liderliğini yaptığı sağ ve liberteryen partilerin Arjantin Kongresi’nde azınlıkta olması, hükümetin uygulamalarını hayata geçirirken muhalefetle karşılaşmasına neden olabilir. Bu durum, Milei’nin vaat ettiği reformların Kongre’den geçirilme sürecini de aynı şekilde etkileyecektir. Göreve başlamasının ardından Milei’nin imzaladığı kararnameyle kamu birimlerinin sayısını azaltması, hükümetin ekonomideki etkinlik ve tasarruf konularında somut adımlar attığını göstermektedir. Ancak bu adımın Arjantin ekonomisine etkisi ve kamu hizmetlerinde nasıl bir değişikliğe yol açacağı henüz net değildir.
Ayrıca göreve başlamasının ardından Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile görüşmesi, Milei hükümetinin uluslararası ilişkilerde de aktif bir yol izleyeceğinin işaretlerini vermektedir. Bu, Arjantin’in dış politikasında potansiyel bir değişikliğe işaret edebilir.
Arjantin’de Javier Milei’nin cumhurbaşkanı olarak göreve gelmesi, ülkede ekonomik ve siyasi anlamda bir dönüşümü başlatmış gibi görünmektedir. Milei’nin vaat ettiği tedavi ve radikal ekonomik uygulamalar, Arjantin’in zorlu ekonomik koşullarına karşı alınan cesur bir adım olarak değerlendirilebilir. Ancak bu reformların gerçekleştirilmesi sürecinde karşılaşılacak zorluklar ve toplumun tepkileri de dikkate alınmalıdır. Keza 20 Aralık 2023 tarihinde hükümete karşı ilk protestolar yaşanmış ve Milei, bu gibi protestolara karşı sert önlemler alacaklarını belirtmiştir.[3]
Milei’nin seçim kampanyası boyunca ortaya koyduğu popülist liderlik tarzı, birçok açıdan uluslararası arenada dikkat çekmiştir. Ancak bu liderlik tarzının Arjantin içinde nasıl bir karşılık bulacağı ve reformların toplum üzerindeki etkileri, önümüzdeki dönemde netleşecektir. Ekonomideki kısa vadeli zorluklara rağmen, Milei’nin ifade ettiği gibi, reformların uzun vadede olumlu sonuçlar doğurması beklenmektedir.
Milei’nin ilk günlerde attığı adımlar, özellikle kamu birimlerinin azaltılması kararı, hükümetin kararlılığını gösterdiği gibi, aynı zamanda Arjantin’de siyasi ve ekonomik dengelerin nasıl şekilleneceğine dair bir ön izlenim sunmaktadır. Uluslararası ilişkilerdeki adımlar, Arjantin’in küresel arenadaki imajını da etkileyebilir.
Sonuç olarak Arjantin, Milei liderliğinde yeni bir döneme girmiştir ve bu dönem, ülkenin ekonomik istikrarını sağlama ve toplumsal beklentilere cevap verme çabalarını içermektedir. Reformların başarıyla hayata geçirilip geçirilemeyeceği ve Arjantin’in bu yeni liderlik altında nasıl bir evrim geçireceği, yakın gelecekte dikkatle izlenecek konular arasında bulunmaktadır.
[1] Jueguen, F., “Fuerte apoyo empresario al ajuste de Milei y al fin de amenazas e injerencias indebidas del Estado, La Nación, https://www.lanacion.com.ar/economia/fuerte-apoyo-empresario-al-ajuste-de-milei-y-al-fin-de-amenazas-e-injerencias-indebidas-del-estado-nid21122023/, (Erişim Tarihi: 22.12.2023).
[2] “Javier Milei: New President Tells Argentina ‘Shock Treatment’ Looms”, BBC NEWS, https://www.bbc.com/news/world-latin-america-67678276, (Erişim Tarihi: 22.12.2023).
[3] “First Protests Expected İn Argentina As Groups React To Milei Austerity Plan”, Reuters, https://www.reuters.com/world/americas/first-protests-expected-argentina-groups-react-milei-austerity-plan-2023-12-20, (Erişim Tarihi: 22.12.2023).
