Özbekistan Heyeti Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın tarihi konferansına katıldı.
22 ile 24 Mart tarihlerinde Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın New York’taki ana binasında Su Konferansı düzenlendi. Konferansta 2030 yılına kadar İstikrarlı Gelişim hedefleri yolunda su ile dünyayı birleştirme, gezegenimiz refahı yolunda deniz ve okyanusun önemi, bu yöndeki küresel girişimler BM üye ülkeleri, ilgili kuruluşlar tarafından tanınmış konuşmacılar katılımıyla incelendi.
45 yıllık aradan sonra ilk kez dünya uzmanları söz konusu konferansta bir araya gelebildiler. Konu çok önemli, 2050 yılına gelindiğinde dünya nüfusunun 5 milyarı su edinmekte zorluk çekebilir. Özbekistan’ın da bu yönde söyleyecek sözü ve önerisi, yeterli deneyimi var. Çünkü büyüklük bakımından dünyada 4.sırada olan Aral Gölü (ve ya Aral Denizi) Özbekistan’da bulunuyor ve gölün kaderi sadece Özbekistanlıların değil, uluslararası camiaya da bağlantılı bir konudur.
Ayrıca son yıllarda Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev BM yüksek düzeyli toplantılarında iştirak ederken her seferinde bu konuyu gündeme getiriyor ve bu yönde önemli teşebbüslerde bulunuyor.
BM Su konferansına 198 üye ülkenin yanı sıra Özbekistan heyeti de katılım sağladı.
23 Mart günü konferansın yüksek düzeyli toplantısında ülkemiz heyeti üyesi Saida Mirziyoyeva BM kürsüsünde konuşma yaparak Aral Gölü sorununun etkileri ve etkileri azaltmaya yönelik Özbekistan tarafından yapılan geniş kapsamlı çalışmalar ve bu yöndeki uluslararası çalışmaları birleştirmede ülkemizin önderliği hakkında görüşlerini ifade etti.
Saida Mirziyoyeva, Aral çevresindeki Moynak daha önce büyük üretim kapasitesine sahip liman şehir olduğunu, sonrasında denge bozulmasından dolayı gölün kıyıları gemiler mezarlığına dönüştüğünü hatırlatarak Karakalpak halkının tanınmış şairi İbrahim Yusupov’un gölün çok kısa bir sürede çöle dönüştüğü ifade edilen şiirini okudu.
– Aral Gölü inkırazı insanlığı çevreye dikkatsizliğinin sonuçları hakkında korkunç bir hatırlatmadır. Ama duyarlı insanların çabalarıyla Aral Gölü yeniden umut ve yenilenmenin sembolü haline geliyor, – dedi Saida Mirziyoyeva.
Ayrıca Mirziyoyeva, Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından ortaya konulan öneriler uluslararası düzeyde desteklendiği ve 2021 yılında BM Aral çevresi bölgesini ekolojik inovasyonlar ve teknolojiler bölgesi ilan edilmesini içeren belgenin kabul edildiğine dikkat çekti. Daha öncesinde 2018 yılında İnsan Güvencesine ilişkin çok taraflı anlaşmaya dayalı güven fonu kurulduğunu özellikle kaydetti.
Özbekistan tarafından hayata geçirilmekte olan tedbirler hakkında konuşurken bölgeyi finanse etmek, ekonomik potansiyelini attırmak, en önemlisi azimli Karakalpak halkının sağlığını iyileştirmek, bölgede yeşil bahçeler inşa etmek için 14 milyon doları aşkın meblağ ayırtıldığı söylendi.
Bu trajedinin sonuçlarını bizzat yaşayan Karakalpakistan halkının azmi, çalışkanlığı ve yaratıcılığı özellikle Mirziyoyeva tarafından takdir edildi. Bölgenin zorlu koşullarında özellikle kadınların güçlü desteğe ihtiyaç duyduğu ve onlar için imkanların genişletilmesi gerektiği vurguladı.
Saida Mirziyoyeva konuşmasını tamamlarken uluslararası topluma, küresel su meselelerini yakından ilgilendiren Aral faciasının etkilerinin azaltılması için Özbekistan’ın çabalarını desteklemeye devam etmesi için çağrıda bulundu.
22 Mart’ta BM Su Konuları Konferansı çerçevesinde Özbekistan Bakanlar Kurulu bünyesindeki Kültür ve Sanatı Geliştirme Fonu tarafından düzenlenen Aral Culture Summit (Aral Kültürü Zirvesi) projesinin sunumu gerçekleştirildi. Söz konusu proje yerel ve uluslararası topluluğu, önde gelen bilim adamlarını, mimarları, sanatçıları ve tasarımcıları bir araya getiren yeni bir enstitü olacaktır.
Aral Kültürü Zirvesi kapsamında, genç neslin bölgedeki durumun iyileşmesine katkı sağlayacak beceriler geliştirmesini teşvik etmek amacıyla eğitim ve değişim programları, burslar ve stajlar düzenlenecektir.
Ayrıca zirve kapsamında bir biyo-tasarım çiftlik laboratuvarı da kurulacak. Proje kapsamında bölgeye su sağlanması, yeni bitki türlerinin oluşturulması ve bölgede tuzluluğun azaltılmasına yönelik çeşitli teknolojiler incelenecek ve geliştirilecektir.
Zirve girişimci insanları yerel çiftçilerle buluşturarak yeni bitkiler oluşturmak için biyolojik tasarım alanında sürdürülebilir ilişkiler kuracak ve önümüzdeki 10 yıl için stratejik bir plan geliştireceği açıklandı. Bu, yerel toplulukta muazzam bir değişim için zemin hazırlayacak.
Düzenlenecek zirvenin özü ve önemi, “Su İçin İşbirliği: Su Kaynakları Alanında Sınır Ötesi ve Uluslararası İşbirliği, sektörler arası bilimsel ilişkiler dahil olmak üzere 2030 yılına kadar Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin su hedeflerine ulaşılması” konulu oturumunda hem de fon tarafından uluslararası uzmanların katılımıyla düzenlenen “Sanattan Eyleme: Aral Çevresi Bölgesinin Restorasyonu için Çölü Ormana Dönüştürmek” konulu panelde ayrıntılarıyla ortaya kondu.
Ayrıca BM konferansına katılım sırasında ABD’deki Özbekistanlılarla New York’ta bir buluşma gerçekleştirildi. Etkinliğe New York belediye başkanı Eric Adams da katıldı.
Tüm katılımcıları Nevruz bayramıyla kutlayan Saida Mirziyoyeva, ülkemizde yapılmakta olan büyük reformları anlattı.
Samimi sohbette Özbekistanlılar anavatanlarıyla bağlarını koparmadıkları, ülkemizde yaşanan değişiklikleri büyük bir ilgiyle takip ettikleri ve çeşitli projeleri hayata geçirmekle Özbekistan ile ABD arasındaki kültürel, siyasi ve ekonomik ilişkilerin güçlenmesine katkıda bulundukları söylediler.
Özbekistan Haber Ajansı
