Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, 28 Ocak-1 Şubat tarihleri arasında çeşitli Güney Amerika ülkelerine ziyaret gerçekleştirmiştir.[1] Scholz’un gerçekleştireceği bu ziyaretler, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yol açtığı enerji kriziyle yakından ilgilidir. Bu kapsamda Scholz, Almanya’nın kıta aşırı ilişkilerini güçlendirerek alternatif enerji kaynaklarına ulaşmasını sağlama peşindedir. Böylelikle Almanya’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığı azalacaktır. 2022 yılında Şansölye tarafından başlatılan Afrika ve Asya açılımları da bu amaç doğrultusunda atılan ilk adımlar olmuştu. Yeni yılda ise Almanya, Afrika ve Asya nezdinde yaptığı girişimlere Güney Amerika’yı da dahil ederek işbirliği içerisinde olduğu bölgelerin sayısını arttırmaya çalışmaktadır.
Enerji sektöründe yapılabilecek işbirliği, Scholz’un Güney Amerika ziyaretindeki ana tema olmakla birlikte, tarafların birçok konuda istişarede bulunması muhtemeldir. Bu kapsamda ziyaretten önce Scholz, Almanya’nın Güney Amerika ve Karayipler’le yenilenebilir enerji, yeşil hidrojen teknolojisi ve hammadde ticaretindeki ilişkilerini sağduyulu bir şekilde geliştirmek istediğini vurgulamıştır.[2]
Bununla birlikte iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin beraberinde getirdiği ortak menfaatler çerçevesinde sosyoekonomik dönüşümün de ele alındığı söylenebilir.
Buna ek olarak Almanya’nın Rusya’ya karşı yaptırımlara katılmaları için Arjantin, Şili ve Brezilya nezdinde faaliyetlerde bulunarak katalizör görevi görmesi beklenmektedir. Ayrıca “Çin faktörü” de zımni olarak Almanya açısından mevzubahis açılımı ve görüşmeleri etkileyen etkenlerdendir. Güney Amerika ülkelerinin ekonomisinde Çin’in artan etkisi, bölge pazarında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Avrupa Birliği’ni (AB) ve doğal olarak Almanya’yı rahatsız etmektedir. Güney Amerika, Çin’in doğrudan yabancı yatırımlara giriştiği destinasyonlar arasında ikinci sırada yer almaktadır.[3] Ayrıca bazı Güney Amerika ülkeleri, Çin’in Kuşak-Yol Projesi’ne dahil olmuştur.[4] Dolayısıyla Çin’in Güney Amerika’yla oluşturmaya çalıştığı bağlar, Scholz’un bölgede siyasi ve ekonomik ilişkilerini güçlendirme girişimlerini teşvik eden bir başka sebeptir.
Tüm bu faktörlerin etkisiyle hayata geçirilen açılım, Scholz’un sırasıyla Arjantin, Şili ve Brezilya’yı ziyaret etmesine yol açmıştır. İlgili ülkeler, Almanya’nın Güney Amerika coğrafyasındaki hedefleri noktasında kilit bir rol oynamaktadır. Arjantin, enerji sektöründe ağırlıklı olmak üzere, Almanya’nın yurt dışında direkt olarak yatırım yaptığı 3. ülke konumundadır.[5] Hem Almanya hem de Arjantin, enerji sektöründe yakaladıkları işbirliğini diğer sektörlere de taşıma peşindedir.
Öte yandan Scholz tarafından Şili’ye gerçekleştirilen ziyaretin 2021 yılında taraflar arasında imzalanan “Hidrojen Görev Gücü Anlaşması” ekseninde şekillendiği söylenebilir. Anlaşma çerçevesinde Şili’nin Almanya’ya 2050 yılına kadar ihtiyacı olandan 3-4 kat daha fazla yeşil hidrojen tedarik etmesi beklenmektedir.[6] Bu hedef doğrultusunda Şili’de lityum madenciliği konusunda uzmanlaşmış Alman şirketler faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla gerekli teknik altyapının geliştirilmesi ve taraflar arasındaki koordinasyonun verimli bir şekilde sağlanabilmesi amaçlanmaktadır.
Scholz’un Brezilya ziyareti ise kapsamı sebebiyle Şansölye’nin gerçekleştireceği en önemli ziyarettir. Bu ziyaret, 1 Ocak 2023 tarihinde Başbakanlık görevini devralan Luiz Inácio Lula da Silva’ya bir Batılı lider tarafından yeni döneminde gerçekleştirilecek ilk ziyarettir. 8 Ocak 2023 tarihinde Lula’ya karşı gerçekleştirilen darbe girişimi göz önünde bulundurulduğunda, Brezilya Hükümeti’ne destek kapsamında Scholz’un ziyaretinin büyük önem taşıdığı ifade edilebilir. Bununla birlikte mevzubahis ziyaret, Brezilya’da Jair Bolsonaro yönetimi döneminde bozulan AB-MERCOSUR ilişkilerinin onarılması ve buna müteakiben askıya alınan ticaret anlaşmasının tekrar gündeme getirilmesi açısından da mühimdir. AB-MERCOSUR arasındaki ticaret anlaşması, Bolsonaro’nun AB’ye muhalefeti ve bu anlaşma kapsamında AB’ye sevk edilecek bazı ürünlerin Amazon Ormanları’nın tahrip edilerek üretilmesi sebebiyle askıya alınmıştır. Fakat Lula, AB’yle geliştirilecek potansiyel işbirliğine sıcak bakarken; seçim vaatleri arasında Amazon Ormanları’nda meydana gelen tahribata son vereceğini de belirtmiştir.[7] Almanya ise Bolsonaro’nun başkanlığı döneminde dondurulan Amazon Yağmur Ormanları Koruma Fonu’na katkılarını 35 milyon avroluk ilk ödemeyle tekrar başlatacağını açıklamıştır.[8] Böylelikle AB-MERCOSUR işbirliğinin önündeki engeller kalkmıştır. Sonuç olarak Scholz’un Latin Amerika ziyareti, ilişkilerin nasıl seyredeceğini belirleyecek gibi gözükmektedir.
[1] “Canciller de Alemania, Olaf Scholz, inicia su primera visita oficial a Latinoamérica”, El Financiero, https://www.elfinancierocr.com/economia-y-politica/canciller-de-alemania-olaf-scholz-inicia-su/OG6HBAZGKVFAJMW5OERV5BSGKM/story/, (Erişim Tarihi: 28.01.2023).
[2] “Scholz: “Con Argentina impulsaremos las ya estrechas relaciones en el sector de las energías renovables””, El Diario, https://www.eldiarioar.com/latinoamerica/scholz-argentina-impulsaremos-estrechas-relaciones-sector-energias-renovables_1_9904929.html, (Erişim Tarihi: 28.01.2023).
[3] “América Latina: el segundo mejor destino de inversión para China””, Portafolio, https://www.portafolio.co/internacional/a-latina-el-segundo-mejor-destino-de-inversion-para-china-561937, (Erişim Tarihi: 18.02.2022).
[4] “Los principales proyectos de la Ruta de la Seda china en América Latina: puentes, puertos y rutas””, Tn Internaciónal, https://tn.com.ar/internacional/2022/03/09/los-principales-proyectos-de-la-ruta-de-la-seda-china-en-america-latina-puentes-puertos-y-rutas/, (Erişim Tarihi: 09.05.2022).
[5] “Olaf Scholz llega a Argentina para reunirse con Alberto Fernández””, Actualidad RT, https://actualidad.rt.com/actualidad/456502-olaf-scholz-llega-argentina, (Erişim Tarihi: 28.01.2023).
[6] “Chile and Germany Sign Agreement for the Promotion of Green hydrogen””, Energy Partnership CL, https://www.energypartnership.cl/tr/newsroom/chile-and-germany-sign-green-hydrogen-agreement/?article=1#c9197, (Erişim Tarihi: 29.06.2021).
[7] “Lula procurará revertir la deforestación del Amazonas””, Ap News, https://apnews.com/article/f6a22b17aa6735e9b82cf6491fdca74e, (Erişim Tarihi: 23.01.2023).
[8] “Olaf Scholz y Alberto Fernandez reafirmaron importancia de un acuerdo “rápido” UE-Mercosur””, France 24, https://www.france24.com/es/minuto-a-minuto/20230128-el-jefe-del-gobierno-alemán-en-su-primera-gira-por-sudamérica, (Erişim Tarihi: 28.01.2023).
